Wenkerboge vu Pfatterhüse
Dr Pfatterhüser Wenkerboge isch e Blatt vu dere grosse Ufnaam vu dr ditsche Sprooch, wo im 19. Joorhundert agfange hed un hit Bschdanddeil vum Ditsche Sprochadlas isch. Sällimols, wo dr Sproochforscher Georg Wenker vo 1852 bis 1911 sinner Sproochadlas vorbereitet hed, hänn alli Schuele im domolige ditsche Riich e Froogeboge mid vierzig gliche Muschdersätz vorgleit griägt, wu d Schiäler middem Léhrer in de lokal Mundart uffschriewe hänn mièn.
Hiwiis zuem Boge un zuem Ord
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Pfatterhüse lit im Sunngau un het domols zuem Kreis Àltkìrech im Oberélsaß ghärt.
- De Ord lit im Gebiet vum Hochàlemànnische un isch e Gränzort zuem Franzeesische.
- Die vierzig Sätz sin dozémol in Pfatterhüse vum Léhrer üssgfillt worre. De Léhrer het Josef Kauffmann gheiße un war üs Pfatterhüse.
- As Üssproch vum Ortsnamme wird im Boge „Pfatterhüse“ angeh.
- D Elsässer Bege sinn wie die Südditsche 1887 uffgnumme worre, der vo Pfatterhüse het d Nummere 41666 griägt.
- D geografisch Lag vu Pfatterhüse isch in dere Karde iitrage.
Wenkersätz
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Im Wintèr fliagé d' trockéné Blätter in dr Kuft ummenanger.
- Es hèrt gli üf mit schnèié, dérno wird ’s Wéttér wèdér béssér.
- Thüé Chole in dr Ofe, as d'Milch gli afangt z'choche.
- Dé güat alt Mann isch mit ém Roß durs Isch broche un in chalte Wasse ghèit.
- Ér isch vor viar éddèr sechs Wuche g'storbe.
- S' Fir isch z'starch gsi, d'Waje sin jo unge ganz schwarz verbrénnt.
- Ér ißt d'Eier allewil ohne Salz un Pféffer.
- D' Fiaß thüén mèr racht wèh, i glaibt i ha Blotere dra.
- I bè bi dér Frai gsè un ha sér g'sait, un sè hét g'sait, sè wélls èhrém Maidlé o sage.
- I wèlls o nimmè thüa
- I schlo dr gli mèt ém Chochlöffel um d'Ohre, dü Aff.
- Wu gesch dü ané, sélle mèr mèt dèr geh
- Es sin schlachte Zitté.
- Mi liab Ching blib do nèté steh, dia böse Gäns bisse di tot
- Dü häsch hit am mèrstél glèrt un bisch ortlig gsè, dü därfsch eher hai as d' angere
- Dü bisch no net groß gnüa für é Flasche voll Wi üs z'trinke, dü müasch z' érscht mè wakse un greser wérdé.
- Gang, sig so güat un sag dinner Schweschter, si séll d'Chleider für èiér Müater férig naié un üsbèrschté.
- Wenn dü nén g'chénnt hatsch, drno wär's angerscht chu, un 's wär ihm besser gsè.
- Wèr hät mer mi Zainèlé mit Fleisch g'schtohlé.
- Er hät g'macht wia wenn sie nén zum drésché b'schtellt hätte. Sè hais aber salbscht g'macht.
- Wem hät er dia nei Gschicht verzählt.
- Mer müaß lüt brialé, suscht verstehter is net
- Mer sin miad un hai Durscht
- Wu mer gester z'Nacht zruck chu sin, sin d'angere t'scho im Bett glage un hai fescht g'schlofe.
- Hènécht isch bi ois der Schnee blibé lègé, aber hèté Morge isch ér vergangè.
- Hinger oiserem Hüs schtehn drei schöné Aepfelbaimlé mit rothe Aepfélé.
- Chénnét dèr nit no né Augeblickle uf is warte, mèr gehen derno mitech.
- Der dérfét ché Chingersache so tribé.
- Oiséré Bérgé sin nit recht hoch, è-iéré sin höcher.
- Wia vil Pfung Brod un Wurscht wai der ha.
- Ich verstang éch net, deer miant é weni litter schwatze.
- Hai der net é Stücké wissé Saife für mich uf mim Tisch g'funge.
- Si Brüader will s zwei schöne neia Hiser in èiér Garte boia.
- Das Wort isch ém vom Harz chu.
- Das isch racht g'se vo eich.
- Was sitze do für Vögélé uf dam Mirle.
- D'Büre hai fümf Stiaré un nin Chiai un zwölf Schef vor's Dorf brocht g'ha.
- D' Lit sin hete all dusse ufèm Fell un maié.
- Gang numme dr brün Hung mach dr nit
- Ich bi met dane Lit do hinge über d'Matte in s' Chorn g'fahre.
Werder im Wenkerboge
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- heiß, nai, blai, grai, haie, Hang, Houft, Helm, Flaks, er wakst, Bese, Pflüme, Briaf, Hof, jung, chrumm
- Sunntig, Mantig, Zischtig, Mittwuche, Dunnstig, Fritig, Samstig
- elf, fufzehne, sechzehne, fufzig