Sunnefinsternis

Dotali Sunnefinsternis
(D Verheltnis vo Abstand und Grössi si nit maassstabdröi)

Animazioon vo dr dotale Sunnefinsternis vo 2006; dr chlii, dunkli Punkt isch dr Kärnschatte, dr Halbschatte isch heller.

Animazioon vo dr Sunnefinsternis vom 20. März 2015; im alemannische Sprochruum isch es e 65 bis 70 % Verdunklig gsi. Z Züri hät si am 34 ab zähni eren Höhepunkt gha.

En irdischi Sunnefinsternis oder Eklipse (griechisch: ἔκλειψις ékleipsis „Überlaagerig, Verdeckig, Uslöschig“) isch en astronomischs Eräignis, wo d Sunne vo dr Ärde us gsee vom Mond ganz oder zum Däil zuerdeckt wird.

D Sunne und dr Mond gseen für e Beobachter uf dr Ärde öbbe gliich grooss us und so cha d Mondschiibe d Sunneschiibe grad ganz zuedecke. D Kärnschatte-Spur vom Mond, wo bin ere dotale Sunnefinsternis uf d Ärde fallt, isch maximal e baar hundert Kilometer bräit, dr Halbschatte vom Mond hingeege meereri duusig Kilometer. De Grund dodefür isch, as d Sunne e flechigi Liechtkwelle isch und so en Übergangsschatte wirft, wo d Helligkäit von em gege usse fliessend zuenimmt. Drum cha mä denn vo mee as eme Viertel vo dr Ärdoberflechi us nu e parzielli Verfinsterig vo dr Sunne beobachte.

Arte vo Sunnefinsternisse

E totali Sunnefinsternis isch immer dänn, wänn de Kärnschatte vom Mond uf d Ärde fallt. Di totali Verdeckig vo de Sunne dur de Mond cha me allerdings nu dänn gseh, wäm mer uf de Ärde a me Ort stoht, wo de Kärnschatte verbii chunnt. Suscht gseht me nu e „parzielli“ Verdunklig. Es werd i de Wüsseschaft au no underschide, i wellere Form as sich de Schatte uf de Ärde abzaichnet. Bin ere totale Sunnefinsternis isch de schynbari Durchmässer vom Mond grösser as dä vo de Sunne. D Beobachtig von ere söttige Finsternis isch bsunders inträssant, wil me dänn au d Sunnekorona beobachte cha. Die werd suscht vom hälle Sunneliecht öberstrahlt.

E parzielli Sunnefinsternis isch dänn, wänn de Kärnschatte vom Mond a de Ärde verbii goht und nu de Halbschatte uf üse Planet fallt. Da passiert äntwäder am Nord- oder Südpol vo de Ärde.

Gfohre und Uswirkige

E Sunnefinsternis, öb total oder parziell, isch för d Ärde und sini Bewohner e kä Gfohr. Usser as d Hänne in Stall ini gönd, wil si z Gfühl händ, es nachti scho. Di ainzig Gfohr för de Mänsch isch, wänn er ohni Schutz vo de Auge versuecht, während ere Sunnefinsternis i d Sunne zluege.

Mä hät usgrächnet, as bin ere totale Sunnefinsternis europawit öpe s 30-fachi vo de Laischtig vom Chärnchraftwärk Gösge weniger Sunneenergii produziert wörd und drom d EW mönd luege, as d Versorgig mit Strom öber die Zit gwärlaischted isch.

Litratuur

• Rudolf Kippenhahn, Wolfram Knapp: Schwarze Sonne, roter Mond. Die Jahrhundertfinsternis, DVA, Stuttgart, 2002
• Andreas Walker: Sonnenfinsternisse und andere faszinierende Erscheinungen am Himmel, Birkhäuser Verlag, Basel, 1999
• J. P. McEvoy: Sonnenfinsternis. Die Geschichte eines Aufsehen erregenden Phänomens. Berlin Verlag, Berlin 2001, ISBN 3-8270-0372-5
• H. Mucke, J. Meeus: Canon der Sonnenfinsternisse -2003 bis +2526, Astronomisches Büro, Wien, 2. Auflage, 1999 [1]
• Richard F. Stephenson: Historical eclipses and earth's rotation. Cambridge Univ. Press, Cambridge 1997, ISBN 0-521-46194-4.
• John M. Steele: Observations and predictions of eclipse times by early astronomers. Kluwer Acad. Publ., Dordrecht 2000, ISBN 0-7923-6298-5.

Weblingg

 Commons: Sonnenfinsternis – Sammlig vo Multimediadateie

 Sonnenfinsternis im dütschsprochige Wikisource

Fuessnoote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Sonnenfinsternis“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.