Schwarzbuebeland
| Dialäkt: Baseldütsch |
S Schwarzbuebeland, amtlig Amtei Dornegg-Thierstäi, bestoot us de bäide soledurnische Bezirk Dornegg und Thierstäi. S umfasst 23 Gmäinde mit 35'219 Iiwooner (2017) und het dorum 13 Mandat für e Soledurner Kantonsroot. Sit 2005 gältet d Amtei as Waalkräis für d Kantonalwaale.
Dr Ursprung vom Naame Schwarzbuebeland isch nid bekannt. Mä dänggt er chiem villicht vo dr schwarze Dracht oder vom Schmuggle («schwerze»), wo mä dä Lüt so nooch zur Gränze noochgsäit het. Anderi glaube er chiem drvo, ass wääred dr Reformazioon s Baselbiet protestantisch worde isch, aber s Schwarzbuebeland, wo sit em Middelalter zum Kanton Soledurn ghöört het, wie dr Räst vom Kanton katholisch bliibe isch, und d Baasler denn dr Übernaame erfunde häi. D Schwarzbuebe ghööre vo dr Sprooch us eender zum Baaslerische aber wääred dr liberale Revoluzioon vo 1830 häi si sich ganz andersch benoo as d Baselbieter, wo sich im ene bluetige Kampf vo dr Stadt drennt und 1833 dr Kanton Baasel-Landschaft gründet häi; vo de Schwarzbuebe si zwar e baar am Balsthaler Daag drbii gsi, wo mee Demokratii und Gliichberächdigung für d Landbevölkerig im Kanton gforderet het, häi aber nid zu de Aafüerer vom liberale Umbruch in Soledurn ghöört.
Vo 1735 aa, wo s Fürstbistum Basel nüme e zuegwandte Ort vo dr Äidgenosseschaft gsi isch, und denn spööter wäärend dr Helvetik und dr Mediazioon si die bäide Exklave vo dr Amtei, Chliilützel und s soledurnische Läimedaal, zerst Exklave im dütsche Riich und denn, wo s Bistum Baasel zum napoleonische Frankriich ghöört het, öbbe 15 Joor lang Exklave in Frankriich gsi.[1]
Wirtschaftlig gsee git s e baar Gmäinde mit Industrii und beliebti, ländlig brägti Woonort für d Region Baasel.
Dr Alt-Bundesrat Otto Stich isch us Dornech im Schwarzbuebeland choo.
Weblingg
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Lukas Schenker: Schwarzbubenland. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
- Verein Schwarzbubenland
Fuessnoote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Ernst Burkhard: Welt- und Schweizergeschichte