Sant Itte vo Toggeburg

s Graab vo de Sant Itte im Chloster Füschinge

D Sant Itte (IPA: [santˈittə]), au Grööfin Idda vo Toggeborg oder Ida vo Fischinge († 3. November 1226 z Fischinge) isch e Hailigi usem Toggeborg wo bsundrigs im Bischtum Chostez vereert werd. Si isch under anderem d Schutzpatronin bi Stürz und vom entlaufne Vee.

Legende

D Idda werd vo de Burg abegschupft. Bild im Toggeburger Museum z Liestig

Noch de Saag isch d Idda d Frau vomene Groof Hainrich vo Toggeburg gsii. Wo si ire Schmuck uf s Fensterbrett vo de Burg Alt-Toggeburg glait het, isch en Rapp choo und het e goldige Fingering gstole und i sis Nest trait. E Vogelfänger het de Ring gfunde und wo de Groof de Ring am Finger vomene Diener gsie het, het er gmaint, de heb e Verhältnis mit sinere Frau und in zum Tod schlaiffe loo. D Idda aber het er vo de Burg abegschupft. Dur e göttlichs Wunder isch si dune hail aachoo und het sich ine Hööli zruggzoche, wo si e zittli glebt het. Wenn si i d Mess zum nööche Chlooster Fischinge ggangen isch, isch ere e Hirsch voruusglauffe, wo i sim Gwai zwölf Cherze trait het. E Jäger het da gsie und s em Groof verzellt. De het denn us Roiji und au, wel si nüme zunem zrugg het wöle, för si e Zele bim Chlooster Fischinge baue loo, wo si bis zum Tod em 3. November 1226 glebt het.

Forschig

Do de Groof Hainrich vo de Legende historisch nöd noowiisbaar isch, isch vermuetet wore, as d Idda nöd historisch sai. Di jüngeri Forschig identifiziert versuechswiis d Sant Idda mit de Grööfin Ita vo Homberg, wo ane 1180 bim Chloster Fischinge bierdigt woren isch. Si isch d Frau vom Diethelm IV. vo Toggeburg gsii, wo aber nonöd de Groofetitel ghaa het. D Itta vo Homberg isch somit d Muetter oder d Grossmuetter vom erste Groof Diethelm I. vo Toggeburg, wo um 1230 gstorben isch. Nochem Tod vo erem Maa het si de Gottfried vo Marstette ghüroote, aber au de isch glii gstorbe. Druf abe het si sich is Chloster Fischinge zruggzoge. Allerdings werd die Identifizierig nöd vo allne akzeptiert, scho au nume drum, well de Name Ita dozmol recht hüüfig gsii isch. D Legende söll, noch de Forschig, vom Historiker Albrecht vo Bonstette erfunde wore sii, uf jede Fall chennt mer sini Quele nöd und s gitt au kai älteri Öberliferig.

Kult

D Sant Itte werd ufgrund vo de Legende zeme miteme Rapp und emene Hirsch dargstellt. Si isch di Huushailigi vom Chloster Fischinge im Tuurgi, wo au e Sankt Iddakapelle an erem Graab stoot. Südlich devo isch de Wallfartsort Iddaburg, wo 1864 am Platz vo de Ruine Alt-Toggeborg baut woren isch.

E prächtig uusgmolti Sant Idda-Cherche stoot z Baue am Urnersee. Si isch z erstmol ane 1561 as sant Itten Capel bizügt. E Gibet vorem Iischloofe isch: „O hailigi Sant Itte, weck mi morn bi Zitte!“.

Büecher

• Bruno Meyer: Die heilige Ita von Fischingen, i: Thurgauische Beiträge zur vaterländischen Geschichte 112 (1974/75), S. 21-97
• Hans Büchler: Das Toggenburg (1993, 2. Uflaag); ISBN 3-7212-0256-2
• Sankt-Galler Geschichte 2003, (Bd. 1); Sanggale 2003. ISBN 3-908048-43-5.
• Collins, David J. "The Holy Recluses." In Reforming Saints: Saints' Lives and Their Authors in Germany, 1470-1530, pp. 51-74. Oxford Studies in Historical Theology. Oxford: Oxford University Press, 2008.

Weblink

 Commons: Idda von Toggenburg – Sammlig vo Multimediadateie

• Erwin Eugster: Idda von Toggenburg In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
• St. Iddaburg
• St. Idda z Baue am Urnersee