Ooberrhyychrais

Dialäkt: Undermarkgreflerisch

Chaarte vum Ooberrhyychrais

Dr Ooberrhyychrais (amtli Ober-Rheinkreis) isch e Mittelinschtanz vu dr Staatsverwaltig vum Grooßherzogtum Baade gsii, wu s vu 1832 bis 1864 gee het.

Gschiicht

Zum 1. Mai 1832 sin di bishärige segs Chrais ufgleest woore un us Cheschtespargrind dur vier nei grindeti Chrais ersetzt woore. D Beheerd het derzue au nimi Kreisdirektion ghaiße, sundern Kreisregierung. Us em Draisamchrais un Dail vum bishäärige Kinzigchrais isch dr nei Ober-Rheinkreis mit em Sitz z Fryburg bildet woore.

E jeede vu dr Chrais het e Chraisregierig kriegt, wu ne Regierigs-Diräkter voorgstande isch. Zue dr Chraisregierig hän derzue au Regierigs-Reet un Regierigs-Assessoore gheert. D Chraisregierig vum Ooberrhyychrais isch 1834 z. B. mit insgsamt 37 Stellen uusgstattet gsii.

D Chraisregierige sin fir alli Sachbiet verantworli gsii, wu zue dr Staatsverwaltig gheert hän: Ufsiicht iber d Ämter (Bezirksämter), Ufsiicht iber dr greescht Dail vu dr Lokaal- un Beziirksstiftige, Indigenatserdailig (Haimeträächt), Gwäärbskunzessioone, Dienscht- un Stroofbolizei un anderi.

Mit em Gesetz, die Organisation der innern Verwaltung betreffend vum 5. Oktoober 1863, wiirksam zum 1. Oktoober 1864, sin di vier alte Chrais ufgleest un dodermit di mittler Verwaltigseebeni abgschafft woore. An d Stell vu dr Mittelinschtanze sin d Landeskommissärbezirk as raini Ufsiichtsorgaan drätte. S Biet vum eemoolige Ooberrhyychrais isch em Landeskommissärbezirk Fryburg zuegoornet woore.

Di baadische Chrais im Verglyych

Uuszuug us em Hof- und Staats-Handbuch des Großherzogthums Baden. 1834 mit dr Eckdaate vu dr Chrais (Flechi in geograafische Quadraatmyyle; Aazaal vu dr Bezirksämter; Aazaal vu dr Gmaine; Yywooner (Seelezaal), dodervu evangeelisch, kadoolisch, mennonitisch, israelitisch); e geograafischi Quadraatmyyle het 55,06 Quadraatkilemeeter entsproche (7,420439 km × 7,420439 km).

Dr Ooberrhyychrais isch vu dr Flechi häär dr greescht vu dr baadische Chrais (4295 km²) un vu vu dr Yywoonerzaall häär dr zweetgreescht. D Flechi het uugfeer 43 % vu dr Flechi vum Regierigsbezirk Siidbaade entsproche. Wel dr friejer voordereeschtryychisch Bryysgau im Grooße un Ganze zum Chrais gheert het, sin rund 70 % vu dr Yywooner Kadolike gsii.

Biet vum Ooberrhyychrais

Anne 1832 isch us dr Ämter vum Draisamchrais un dr Ämtern Ättene, Hornberg un Driberg vum Kinzigchrais dr Ooberrhyychrais bildet woore. Sitz vu dr Chraisregierig isch Fryburg gsii.

Zum Chrais hän 18 Bezirksämter mit 471 Gmaine gheert:

1. Stadtamt Fryburg (1864 mit em Landamt zum Bezirksamt Fryburg verainigt)
2. Landamt Fryburg (1864 mit em Stadtamt zum Bezirksamt Fryburg verainigt)
3. Amt Ämmedinge
4. Amt Ättene
5. Amt Brysach
6. Amt Driberg
7. Amt Hornberg (bis 1857)
8. Amt Jeschtette (bis 1857, 1864 as Bezirksamt wider yygriichet)
9. Amt Känzinge
10. Amt Löörech
11. Amt Mille
12. Amt Säckige
13. Amt St. Bläsi
14. Amt Schännau
15. Amt Schopfe
16. Amt Staufe
17. Amt Waldkilch
18. Amt Waldshuet

Regierigs-Diräkter

• 1832–1835: Carl August Beck
• 1835–1845: Friedrich von Reck
• 1845–1850: August Marschall von Bieberstein
• 1851–1864: Friedrich Theodor Schaaf

Literatur

• Adam Ignaz Valentin Heunisch: Geographisch-topographische Beschreibung des Großherzogthums Baden: nach den Bestimmungen der Organisation vom Jahre 1832 größtentheils nach officiellen Quellen : nebst einer ausführlichen Karte des Großherzogthums Baden, nach der neuen Kreis-Eintheilung, mit Zufügung der Nachbarstaaten und mit Angabe der Poststationen und Stundenentfernungen. Heidelberg 1833, II. Der Oberrheinkreis. S. 298–346 Digitalisat
• Eintheilung des Großherzogthums in vier Kreise und Aufstellung von Regierungen betreffend. In: Großherzoglich Badisches Staats- und Regierungs-Blatt Nr. IX. vom 18. Februar 1832, S. 133

Weblink

 Großherzoglich Badisches Verordnungs-Blatt für den Oberrhein-Kreis. Freiburg 1839-1855 im dütschsprochige Wikisource

Fueßnote

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Oberrheinkreis“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.