Louisiade-Archipel
| Louisiade-Archipel | ||
|---|---|---|
 | ||
| Gwässer | Pazifik | |
| Geografischi Lag | 11° 0′ S, 153° 0′ O | |
| ||
| Zahl vo de Insle | 90 | |
| Hauptinsle | Misima | |
| Gsamtflechi | 1600 km² | |
| Iiwohner | 17.000 | |
 | ||
Dr Louisiade-Archipel (Tok Pisin Luisiad Ailan) isch e Inselgruppe im Sidoschte vu Neiginea z Melanesie. Bolitisch ghert si zue dr Provinz Milne Bay z Papua-Neiginea. Si umfasst ca. 90 Insle un het e Gsamtflechi vu 1.600 km². Dr Hauptort isch Bwagaoia uf dr Insle Misima.
Geografi
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Archipel lyt an dr Gränz zwische Korallemeer un Salomonesee. Di greschte Insle si Vanatinai (au Tagula oder Sudest) mit ere Flechi vu 867 km², Rossel (au Yela) mit 260 km², Misima mit 260 km², Sideia mit 107 km², Basilaki mit 100 km² un Panaete (au Deboyne) mit 30 km².
Zum Lousiade-Archipel ghere die Insle un Inselgruppe:
- Basilaki
- Bonvouloir-Insle, z. B. East, Hastings, Strathord
- Bramble Haven (Duperré-Insle), z. B. Awanagamwana, Duperre-Insle, Panapwa, Punawan, Siva
- Calvados-Insle, z. B. Bagaman, Hemenahei, Kuwanak, Motorina, Panatinane, Panawina
- Conflict-Insle, z. B. Auriora, Ginouri, Irai, Moniara, Panarakum, Panasesa, Panibari, Tubiniguam, Tupit
- Deboyne-Insle, z. B. Panaeati, Panapompom, Brooker, Ware
- Duchateau-Insle: Kukuluba, Pana Bobai Ana, Pana Rura Wara
- Dumoulin-Insle, z. B. Ana Karu Karua, Baiiri
- Engineer-Insle, z. B. Hummock Island Kwaraiwa, Naluwaluwali, Tubetube
- Hardman-Insle
- Jomard-Insle: Pana Rai Rai, Pana Waipona
- Laseinie-Insle, z. B. Kagawan-Inselgruppe, Koyagaugau (Dawson)
- Misima
- Renard-Insle, z. B. Bagaium, Baiwa, Epoko, Kimuta, Niva Beno, Oreia, Pana Wadai, Pana Roran, Topuna
- Rossel (Yela)
- Sideia
- Vanatinai (au Tagula oder Sudest)
Geologi
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Insle hän zum Dail e vulkanische, zum Dail e koralline Ursprung. Uf dr Insle Misima git s Goldvorchuu.
Gschicht
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Di erschte Europäer, wu d Insle vum Louisiade-Archipel entdeckt hän, sin dr Louis Vaez de Torres anne 1606 (Basilaki, Sudest), dr Louis Antoine de Bougainville anne 1768 (Rossel) un dr Joseph Bruny d’Entrecasteaux anne 1793 (Deboyne-Insle, Misima) gsii.
Bevelkerig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Uf dr Inselgruppe läbe rund 17.000 Mänsche. D Sproche, wu uf dr Insle vum Lousiade-Archipel gschwätzt wäre, sin in dr Hauptsach auschtronesischi Sproche, wu zue dr Gruppe „Papuan Tip“ ghere, wie z. B. Bwanabwana, Misima-Panaieti, Nimoa, Saliba, Sudest oder Tawala. Uf dr Rossel-Insle wird d Papua-Sproch Yele gschwätzt, wu zue dr Sprochfamilie „Yele-West New Britain“ (no andre Klassifikatione in dr Yele-Salomon-New Britain-Gruppe zue dr Oschtpapua-Sproche) ghert.
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Sprochcharte vu dr Region uf ethnologue.com
- Louisiade Archipelago uf oceandots.com]