Müntschi

Dialäkt: Bärndütsch

Es Müntschi (in andere Regione au Chuss, Schmatz, Schmutz) isch, we me mit de Lippe e Person oder e Gägeschtand berüert. Das macht me uf der ganze Wäut, aber d Bedütig isch vo Kultur zu Kultur verschide.

«A Little Coaxing», es Bild vom französische Mooler William Adolphe Bouguereau us em Johr 1890.

Zum Grüesse

Im Familie- oder Bekanntkreis isch es i viune Gägende üeblech, sech mit eim oder mehrerne Müntschi uf d Backe ds begrüesse. Im alemannische Rum gitt me sech i dene Gebiet, wo am Wäutschland neecher sy, drü verteilt uf beidi Backe, i angerne Orte sy o zwöi oder eis Müntschi üeblech. Im alemannische Ruum begrüesse sech meischtens Maa u Frou oder Frou u Frou mit Müntschi, säutener zwe Manne. I angerne Kultuure begrüesse sech nume d Manne mit Müntschi während das de Froue verbotte isch. Während sech ir Dütschschwytz e Maa un e Frou, we si sech ds erschte Mau begägne, ender nume mit emne Händedruck begrüesse, gäbe sech die Wäutsche o scho denn drü Müntschi.

Päärli begrüesse sech im zentralalemannische Rum hüüfig mit emne Müntschi uf ds Muu. Das mache mängisch o di Junge, o we si nid zäme sy.

Formaler u meh zur Verehrig (vore Dame, oder z. B. vom Ring vom Papscht) aus e Gruess, isch der Handkuss, wo eigentlech drumm o nid Müntschi heisst.

Zum Gärnha

Mit emne Müntschi chame Gfüeu wi Zueneigig, Liebi, Verlange oder Erregig usdrücke. Je nach Muntsch bruucht me derzue d Lippe oder d Zunge. D Lippe u d Zunge si sehr empfindlech, so das bim Müntschele vor auem ds Gschpüri zum Zug chunnt, was o erklärt, werum mes aus ìntiim empfindet.

Zum Proschte

Mängisch gäbe sech Päärli bim Proschte hurti es Müntschi uf ds Muu.

Ds gschtoune

Es gschtounigs Müntschi isch eis, wo me ufdrückt oder abhout, ohni dases di angeri Person wott. Je nach Situation chan en aagmässni Reaktion e Wasche oder es Müntschi zrugg sy.

Ds Bier

Ds „Bärner Müntschi“ isch es ungfiuterets naturtrüebs u liecht hopfigs Bier vor Brauerei Felsenau. Es chunnt i urtümleche Fläschli mit Büguverschluss derhär.

Ds Religiöse

Ds bi üs vermuetlech berüemtischte religiöse Müntschi isch das, wo gmäss der chrischtleche Mythologii der Judas der Jesus dermit verrate het.

Regione

• Bärn: Müntschi
• Lozärn: Kössli, Schmötzi
• Züri: Chuss, Schmutz

Externi Site

 Commons: Müntschi – Sammlig vo Multimediadateie