Jaffa

Jaffa, 2009

Jaffa, hebräisch יפו (Yafo), arabisch يافا (Yafa), isch en antiki Haafestadt an dr israelische Middelmeerküste und isch hüte Däil vo dr Groossstadt Tel Aviv-Jaffa.

Gschicht

Dr Haafe vo Jaffa im Joor 1906

S Gebiet vo Jaffa isch scho 3500 v. d. Z. bewoont gsi. Dr Ort wird uf egüptische Inschrifte um 2000 v. d. Z. under em Naame Ipu erwäänt und Kanaaniter häi dört gläbt. Mä vermuetet, ass es e Kultort für d Gotthäit Derketo gsi isch. Im Buech Jona in dr Biible daucht Joppe as Haafen vo de Tarsis-Schiff uf. Im Alterdum isch dr Haafenort mäistens in de Händ vo de Fönizier gsi, und die häi au Holz us em Libanon gliiferet für d Jerusalemer Tämpel, wo denn über Land vo Jaffa uf Jerusalem dransbortiert worde isch.

D Makkabäer häi dr Ort erooberet und spööter denn d Röömer. Jaffa isch denn Däil vo dr röömische Browinz Judäa, wo vom e Prokurator verwaltet worde isch. Under em Konstantin em Groosse isch d Stadt Bischofssitz worde. Im Joor 636 het dr Kalif Omar Jaffa erooberet, und im Joor 1099, wääred em Erste Chrüzzuug, dr Gottfriid vo Bouillon.

Im Middelalter isch Jaffa milidäärisch und wirtschaftlig wichdig gsi, bsundrigs für d Chrüzfaarer, wil si Haafe dr nöggst zu Jerusalem gsi isch. Dr Gottfried vo Bouillon het d Stadt drum 1100 befestigt, und si isch s Zentrum von ere Groofschaft gsi. Wo dr Groof vo Jaffa dr Hugo II. vo Le Puiset 1134 gegen e Köönig Fulko rebelliert het, isch d Grafschaft in chliineri Äihäite ufdäilt worde und Jaffa sälber zum Chroonguet worde.

Noch dr Niiderlaag vo de Chrüzfaarer in dr Schlacht bi Hattin im Joor 1187, het dr Ayyubide-Sultan Saladin Jaffa erooberet. Im Septämber 1191 het d Armee vom Dritte Chrüzzuug under em Richard Löijehärz dr Saladin in dr Schlacht bi Arsuf gschlaage und denn d Stadt ooni Kampf iignoo. Im Juli und August 1192 het dr Saladin Jaffa belaageret, isch aber abgweert worde. Im e Waffestillstandsabkomme im Septämber 1192 het dr Saladin Jaffa de Chrüzfaarer überloo. Im Fümfte Chrüzzuug häi 1229 dr Kaiser Friedrich II. und dr Sultan al-Kamil dr Friide vo Jaffa abgschlosse, nochdäm d Christe under anderem Jerusalem ooni Kampf zruggbechoo häi.

1268 häi d Mamluke under em Sultan Baibar I. d Stadt erooberet und d Herrschaft vo de Chrüzfaarer isch ume gsi. D Mameluke häi d Stadt fast vollständig zerstöört und fast käni Lüt häi me dört gläbt. 1516 isch Jaffa an s Osmanische Riich gfalle und isch wie früener wirtschaftlig bedütend worde, bsundrigs as Haafe für Pilger uf em Wääg uf Jerusalem.

Dr Napoléon Bonaparte wäärend sinere Egüptische Expedizioon vom 4. bis 7. Merz 1799 Jaffa belaageret. D Verdäidiger häi eme franzöösische Parlamentär dr Chopf abgschnitte. D Franzoose häi druf d Stadt säggs Stunde lang mit Kanoone beschosse, d Stadt erooberet und usblünderet und dr Kommandant Abu-Saab und 2000 Gfangnigi umbrocht.

1832 häi egüptischi Drubbe vom Muhammad Ali Pascha d Stadt ooni Kampf iignoo, aber scho vo 1841 aa isch si wider osmanisch gsi.

Am 31. Merz 1890 het e franzöösischi Gsellschaft d Baanstrecki Jaffa-Jerusalem afo baue, und am 26. Septämber 1892 isch si in Bedriib gnoo worde.

1945 het Jaffa 101'580 Iiwooner ghaa. Vo dene si 53'930 muslimisch gsi, 30'820 jüüdisch und 16'800 christlig. Im Däiligsblaan vo dr UNO isch d Vorstadt Tel Aviv, wo vor allem Juude gläbt häi, zum jüüduische Staat choo und Jaffa wer en arabischi Enklave worde. D Araber höi dr Blaan aber abgleent, und im Chrieg, wo denn usbroche isch, häi die israelischi Milizorganisazioone Hagana und Irgun Jaffa iignoo. E groosse Däil vo dr arabische Bevölkerig isch gflüchdet oder verdriibe worde und vo öbbe 65'000 arabische Iiwooner, wo vor de Kämpf z Jaffa gläbt häi, si nume öbbe 5'000 übrig bliibe.

Dr Haafe vo Jaffa, 2012

1950 si Jaffa und Tel Aviv zum hütige Tel Aviv-Jaffa veräinigt worde. Dr Haafe, wo wääred Joorduusige d raison d'être für d Stadt gsi isch, het hützudags kä wirtschaftligi Bedütig mee und isch zum e Jacht- und Fischerhaafe abgsunke.

Litratuur

• Mark LeVine: Overthrowing Geography. Jaffa, Tel Aviv, and the Struggle for Palestine, 1880–1948. University of California Press, Berkeley CA 2005, ISBN 0-520-24371-4.
• Martin Peilstöcker, Jürgen Schefzyk, Aaron A. Burke (Hrsg.): Jaffa – Tor zum Heiligen Land. Nünnerich-Asmus, Mainz 2013, ISBN 978-3-943904-13-0.

Weblingg

 Commons: Tel Aviv-Yafo – Album mit Multimediadateie

• Norman Ali Bassam Khalaf: Jaffa City: Geschichte und soziale Situation (Memento vom 3. Februar 2008 im Internet Archive) (änglisch).
• Historischi Daarstellig vom alte Jaffa

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Tel_Aviv-Jaffa“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.