Zum Inhalt springen

D Ayyubide

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
D Faaane vo de Ayyubide

D Ayyubide (kurdisch دەوڵەتی ئەییووبیDewleta Eyûbiyan; arabisch بنو أيوب‎, DMG Banū Ayyūb oder الأيوبيون‎ Aiyūbiyūn) si e sunnitisch-muslimischi Dünastii vo kurdischer[1][2] Härkumft gsi, wo vo 1171 bis 1252 z Egüpte gherrscht het. Dr Naame vo dr Dünastii chunnt vom Nadschmuddin Ayyub, em Vater vom Saladin.

S Riich vo de Ayyubide (1171–1246), wo s am grösste gsi isch
E Münze, wo im Naame vom Ayyubid al-Adil brägt worde isch

Wo d Fatimide in Egüpte häi afo schwecher wärde, häi d Chrüzfaarer vom Köönigriich Jerusalem iiri Aagriff versterkt. D Fatimide häi druf d Zengide wo über Sürie gherrscht häi, zu Hilf grüft. Die häi Drubbe under em Sirkuh uf Egüpte gschiggt, und dä het sich zum Wesir lo ernenne. Noch sim Dood isch si Nöwöö Saladin 1169 Wesir worde. Er het 1171 d Dünastii vo de ismailitische Fatimide-Kalif abgsetzt und die kurdischstämmigi Dünastii vo de Ayyubide gründet.

Under em Saladin (1171–1193) isch Egüpte reorganisiert worde. Er het d Landwirtschaft und dr Handel gförderet und eso d Wirtschaft witer gsterkt, zum d Chrüzfaarer us Jerusalem und Palestina chönne verdriibe. Bis 1181 het er si Riich über Sürie, Obermesopotamie, dr Jemen und Nubie usdeent, sodass er dr grösst Däil vo de arabische Kärnländer regiert het. Er het denn d Chrüzfaarer am 4. Juli 1187 in dr Schlacht bi Hattin in dr Nööchi vo Tiberias entschäidend besigt und druf Jerusalem erooberet. Im Dritte Chrüzzuug wo denn choo isch, isch s de Chrüzfaarer zwar glunge, e baar Stetdt an dr Küste (drunder Akkon) zrugzeroobere, aber Jerusalem häi si nid chönne iinee.

Bevor dr Saladin gstorbe isch, het er si Riich ufdäilt. Es isch aber äinewääg zu Machtkämpf cho, und dr al-Adil I. (1200–1218) het sich gegen e al-Mansur (1198–1200), dr minderjöörig Soon vom al-Aziz (1193–1198), chönne duuresetze. Au dr al-Adil het s Riich vor sim Dood ufdäilt, aber sim Noochfolger al-Kamil (1218–1238) isch s glunge, dr Chrüzzuug vo Damiette (1217–1221) in Egüpte abzweere. Bim Chrüzzuug vom Friedrich II. (1228–1229) het er mit em Kaiser verhandlet und iim s umbefestigte Jerusalem abdräte. Churz vor sim Dood het sich dr al-Kamil au in Sürie chönne duuresetze.

In dünastische Machtkämpf isch s im as-Salih (1240–1249) glunge, witi Däil vom Ayyubideriich wider z veräinige, au wenn Nordsürie, Obermesopotamie und dr Jemen ändgültig verloore gange si. 1244 het er Jerusalem für immer von de Chrüzfaarer erooberet.

Grad wo dr Säggst Chrüzzuug (1249–1254) uf Egüpte abgweert gsi isch, isch dr letscht Ayyubid Turan Schah ere Verschwöörig vo de türkische Mamluke in dr Armee zum Opfer gfalle, won er brobiert het, deren iire Iifluss iizschränke. Bis 1257 het denn si Stiefmueter Schadschar ad-Dur as Regäntin die Regierig gfüert, und het dr Füerer vo de Mamluke, dr Aybak, ghürootet. Dä het sich as al-Malik al-Muizz 1252 zum Sultan erhoobe, dr Dünastii vo de Ayyubiden in Egüpte en Änd gmacht und s Mamlukeriich (1252–1517) gründet.

Sitelinie vo de Ayyubide häi in Damaskus und Aleppo no bis 1260 gherrscht, in Homs bis 1262 und in Hama bis 1341. Es het au ayyubidischi Herrscher in Hasankeyf (Hisn Keyfa) gee, wo dört bis in s 15. Jahrhundert regiert häi und erst vo de Aq Qoyunlu abgsetzt worde si.

Im Gegesatz zu de Fatimide vor ene und de Mamluke noch ene häi d Ayyubide kä Zentralstaat regiert. D Söön vom Herrscher und anderi Sitezwiig vo dr Dünastii si in dr Verwaltig vom Riich verwigglet gsi. Wäge däm isch s, wenn e Herrscher gstorbe isch, immer wider zu Kämpf um d Äihäit vom Gsamtriich choo.

Dr Al-Azhar Park z Kairo (Ayyubidischi Archidektuur)

D Archidektuur vo dr Ayyubidezit isch brägt vo alte regionale künstlerische Dradizioone, vermischt mit Stilelimänt vo iranischem Ursprung und vo sonige, wo mä us dr Chrüzfaarer-Archidektuur verdleent het.

Die öiropäisch Komponänte spieglet sich iidrücklig in dr milidäärische Baukunst, wo d Zitadälle vo Aleppo am hervorragendste isch. Iiri Charakteristike si groossi, blutti Baukörper mit scharfe Kante, wo in dr Hang zruggsetzt si mit eme mächdige Doorbooge as Iigang zur Zitadälle. Über e Brugg isch säll Monumänt denn über e Stääge an dr Hauptiigang aagschlosse gsi.

Bedütend isch au d Iirichdig von e hufe religiöse Stifdige wie Medrese, wo dr Saladin mit sinere orthodox religiöse Iistellig voraabrocht und uf Stedt wie Aleppo, Damaskus und s egüptische Kairo verdäilt het. Bischbil si d al-Zahiriyya-, d Firdaus- und d al-Salihiyya-Medrese.

Die ayyubidischi Archidektuur het sich vil uf die üsseri Gstaltig konzentriert, wie Dooraalaage (Portaal) und Ussedekorazioone (Nische as Gliiderigselimänt, Stalaktitemotiv und vilfarbigi Stäikomposizioone).[3]

D Herrscher vo de Ayyubide

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

D Herrscher vo Egüpte

D Herrscher vo Damaskus

D Emir in Aleppo

D Emir in Hama

D Emir in Homs

D Emir in Kerak

D Emir in Jemen

D Emir in al-Dschazira

D Emir in Hisn Keyfa

(nit vollständig)

Stammbaum (Uszuug)

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

D Sultan vo Egüpten si fett gschriibe.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Schadhi bin Marwan
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Schirkuh
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Nadschmuddin Ayyub
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Muhammad
 
 
 
an-Nasir Yusuf (Saladin)
 
 
 
al-Mu'azzam Turan Schah
 
 
 
al-Adil Abu Bakr I. (Saphadin)
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
al-Mujahid Schirkuh
 
al-Aziz Uthman
 
az-Zahir Ghazi
 
al-Kamil Muhammad I.
 
al-Mu'azzam 'Isa
 
al-Aschraf Musa
 
as-Salih Ismail
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
al-Mansur Ibrahim
 
al-Mansur Muhammad I.
 
al-Aziz Muhammad
 
al-Mas'ud Yusuf
 
al-Adil Abu Bakr II.
 
as-Salih Ayyub
 
Schadschar ad-Durr
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
al-Aschraf Musa
 
 
 
 
 
an-Nasir Yusuf
 
Yusuf
 
al-Mughith Umar
 
al-Mu'azzam Turan Schah
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
al-Aschraf Musa
 
 


  • Ulrich Haarmann: Geschichte der Arabischen Welt. Uusegee vom Heinz Halm. 5. Uflaag. C. H. Beck, Münche 2004, ISBN 3-406-47486-1 (Beck’s historische Bibliothek).
  • P. M. Holt: The age of the Crusades. The Near East from the eleventh century to 1517. 7. Uflaag. Longman, London u. a. 1996, ISBN 0-582-49303-X (History of the Near East).
  • Giuseppe Ligato: La croce in catene. Prigionieri e ostaggi cristiani nelle guerre di Saladino. 1169–1193. Fondazione Centro Italiano di Studi sull'Alto Medioevo, Spoleto 2005, ISBN 88-7988-092-6 (Istituzioni e società 5).
  • Henri Massé: ʿImâd ad-Dîn al-Iṣfahânî (519–597 / 1125–1201). Conquête de la Syrie et de la Palestine par Saladin (al-Fatḥ al-qussî fî l-fatḥ al-Qudsî). Paul Geuthner, Bariis 1972 (Documents relatifs à l’Histoire des Croisades publiés par l’Académie des Inscriptions et Belles-Lettres 10, ZDB-ID 764458-9).
  • Umberto Scerrato: Islam – Monumente Großer Kulturen. 1972 (Lizenzausgabe).
 Commons: D Ayyubide – Sammlig vo Multimediadateie
  1. Ayyubids, Artikel in der Iranica
  2. V. Minorsky: Studies in Caucasian History: I. New Light on the Shaddadids of Ganja II. The Shaddadids of Ani III. Prehistory of Saladin In: Cambridge Oriental Series, Band 6 (CUP Archive, 1953)
  3. Umberto Scerrato, Islam - Monumente Großer Kulturen, S. 86–89
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Ayyubiden“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.