Zum Inhalt springen

Carl Friedrich Gauß

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
(Witergleitet vun Gauß)
Dr Carl Friedrich Gauß

Dr Johann Carl Friedrich Gauß (latinisiert Carolus Fridericus Gauss; * 30. April 1777 z Braunschweig; † 23. Februar 1855 z Göttinge) isch e dütsche Mathematiker, Astronom, Geodät und Füüsiker gsi.

Scho sini Zitgenosse häi gwüsst, wie hervorragend sini wüsseschaftlige Läistige si. Mit achzääni het er d Grundlaage vo dr modärne Usgliichsrächnig und vo dr mathematische Statistik (Methode vo de chliinste Kwadrat) gläit. Die het denn im Joor 1800 d Wiiderentdeckig vom erste Asteroid Ceres mööglig gmacht. Uf e Gauß göön die nid-euklidischi Geometrii zrugg, e Hufe mathematischi Funkzione, Integralsetz, d Gloggekurve, ersti Löösige für elliptischi Integral und d Osterformle. 1807 isch er Uniwersidäätsbrofässer und Stärnwartediräkter z Göttinge worde und spööter au verantwortlig für d Landesvermässig vom Königriich Hannover. Näbe dr Zaale- und dr Potenzialtheorii het er u. a. s Magnetfäld vo dr Ärde erforscht und het im Harz die ersti Geoidstudie gmacht, 150 Joor bevor si braktisch verwirklicht worde isch.

Scho 1856 het dr Köönig vo Hannover Gedänkmünze lo brääge mit em Bild vom Gauß und dr Inschrift «Mathematicorum Principi», uf Dütsch für e Fürst vo de Mathematiker druf. Wil dr Gauß nume e chliine Däil vo sine Entdeckige veröffentligt het, het d Noochwält erst 1898 chönne gsee, wie diefgründig si Wärk gsi isch, wo sis Daagebuech entdeggt und usgwärtet worde isch.

E Hufe mathematisch-füsikalischi Fenomen und Löösige si noch Gauß benennt, meereri Vermässigs- und Ussichtsdürm, vili Schuele, Forschigszentrum und wüsseschaftligi Eerige wie d Carl-Friedrich-Gauß-Medaille vo dr Braunschweigische Akademii und die festligi Gauss-Vorlääsig, wo jedes Semester an ere dütsche Hoochschuel stattfindet.

Belletristik:

  • Daniel Kehlmann: Die Vermessung der Welt (Roman), Rowohlt, Reinbek bei Hamburg 2005, ISBN 3-498-03528-2
  • Marco Theuerkauf: Meilensteine der Geowissenschaften. DVD. Drehbuch Jens Jacobsen.
  • Detlev Buck: Die Vermessung der Welt, 2012 (Verfilmig vom Roman vom Daniel Kehlmann mit em gliiche Diddel)
 Commons: Carl Friedrich Gauß – Sammlig vo Multimediadateie

Wikisource Carl Friedrich Gauß im dütschsprochige Wikisource

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Carl_Friedrich_Gauß“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.