Funktionalismus (Design)

S Auditorium vo dr Aarhus Universidäät z Däänemark isch e Bischbil vom däänische Funkzionalismus.

Funkzionalismus in dr Archidektuur und im Disäin bedütet ass die räin esthetische Gstaltigsbrinzipie e weniger wichdigi Rolle spiile dr Verwändigszwäck vom Geböid oder vom Gräät und dass dä dorum d Form bestimmt. Vo doo stammt dr berüemti Spruch „Form follows function“ („d Funkzioon bestimmt d Form“) vom Louis Sullivan, wo vo dr bobulääre Uffassig chunnt, ass d Schöönhäit in dr Archidektuur und im Disäin in dr Funkzionalidäät wurd lige.

D Aafäng vo dere Uffassig gönge zu de esthetische Theoretiker vom 19. Joorhundert zrugg (Lotze, Semper, Greenough). Si si z Dütschland aber erst mit dr Gründig vom Dütsche Wärkbund under de Schlagwörter Sachligkäit und Zwäckform in dr Rang von ere Gstaltigswiis erhoobe, wo mä künstlerisch cha ärnst nee.

Dr Funkzionalismus het noch em Erste Wältchrieg und noch em Zwüscheschbiil vom Expressionismus under em Begriff Nöis Baue, Bauhuusstiil oder Nöiji Sachligkäit as gstalterischs Brinzip wider gröösseri Beachdig gfunde. Z Schwede het sich dr Funkzionalismus u. a. noch dr Stockholmer Usstellig vo 1930 und noch em Manifest «acceptera» in de 1930er Joor afo duuresetze.

Dr Funkzionalismus isch z Dütschland aber erst noch em Zwäite Wältchrieg um Inbegriff vom modärne Baue worde, wo wirklig allgemäinverbindlig isch. Er het denn d Archidekduursprooch vom Widerufbau brägt. Sit em Aafang vo de 1970er Joor isch die formaali Armuet und Unwirtlikäit vo de funkzionalistische Blaanige öffentlig immer mee kritisiert worde. Doorum het die sogenannti Postmodärne in de 1980er Joor brobiert, em Funkzionalismus völlig nöiji Gstaltigsbrinzipie entgeegezsetze.

As Gstaltigsbrinzip isch dr Funkzionalismus in dr Archidekduur in dr zwäite Helfti vo de 1990er Joor wider aktuell worde, wo dr sogenannt Dekonstruktivismus an Iifluss verloore het.

Litratuur

• Sebastian Müller: Kunst und Industrie. Ideologie und Organisation des Funktionalismus in der Architektur. Carl Hanser, München 1974.
• U. Poerschke: Funktion als Gestaltungsbegriff. Dissertation BTU Cottbus 2005.
• Julius Posener: Die Anfänge des Funktionalismus. Von Arts and Crafts zum Deutschen Werkbund. Ullstein, Frankfurt a. Main/Wien 1964.
• Robert Venturi, Denise Scott Brown, Steven Izenour: Lernen von Las Vegas. Zur Ikonographie und Architektursymbolik der Geschäftsstadt. Vieweg, Braunschweig 1979, ISBN 3-528-08753-6, (Bauwelt-Fundamente, 53) (Funktionalismuskritik)
• Adolf Behne: Der moderne Zweckbau. Ullstein, Berlin/Frankfurt a. M./Wien/Berlin 1964.
• Jan Michl: Form follows WHAT? The modernist notion of function as a carte blanche 1995.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Funktionalismus_(Design)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.