Kaiser Ferdinand I.
| Ferdinand I. (HRR) | |
|---|---|
_-_Emperor_Ferdinand_I_-_WGA02326.jpg)
| |
| Regierigsziit | 5. Januar 1558 – 25. Juli 1564 |
| Chrönig | 11. Januar 1558, Aachen |
| Begrabe | Prag, St. Vitus Kathedrale |
| Vorgänger | Karl V. |
| Nochfolger | Maximilian II. |
| Verhürotet mit | Anna vo Böhme und Ungarn |
Dr Ferdinand I. (* 10. Merz 1503 z Alcalá de Henares bi Madrid; † 25. Juli 1564 z Wien) us em Gschlächt vo de Habsburger isch vo 1558 bis 1564 Kaiser vom Häilige Römische Riich gsi. Vo 1521 aa isch er Erzherzog vo Östriich gsi und ab 1526/1527 Köönig vo Böhme, Kroatie und Ungarn. No zu Läbzite vo sim Brueder, em Kaiser Karl V., isch er 1531 zum römisch-dütsche Köönig gweelt worde.
Dr Ferdinand isch lang im Schatte vo sim Brueder gstande, het aber scho bevor er Kaiser worde isch, e wichdigi Rolle gspiilt. Bi dr Erbdäilig vo 1521 het er die habsburgische Erbland überchoo und dr Karl V. die spanische Bsitz und d Niiderland. In sine Herrschaftsgebiet het dr Ferdinand e Behördeorganisazion ufbaut, wo d Grundlaag vo dr Verwaltig in de Joorhundert druf worde isch. Er het au Bööme und Ungarn gerbt, säll isch aber vo de Osmane bsetzt gsi und er het s Land nume zum e chliine Däil beherrscht. Das het aber glängt as Grundlaag für d Stellig vo de Habsburger im Donauruum. Im Häilige Römische Riich isch dr Ferdinand im Kaiser si Stellverdräter gsi, wil dä langi Zit nid umewääg gsi isch. E wichdigi Rolle het er bim Augsburger Religionsfriide gspiilt.
Literatur[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Monografie:
- Franz-Bernhard von Bucholtz: Geschichte der Regierung Ferdinands I, 9 Bänd, Schaumburg, Wien 1831–1838.
- Paula Sutter Fichtner: Ferdinand I. Wider Türken und Glaubensspaltung, Styria, Graz 1986, ISBN 3-222-11670-9.
- Tibor Simanyi: Er schuf das Reich: Ferdinand von Habsburg, Amalthea, Wien 1987, ISBN 3-85002-224-2.
- Ernst Laubach: Ferdinand I. als Kaiser. Politik und Herrscherauffassung des Nachfolgers Karls V, Aschendorff, Münster 2001, ISBN 3-402-05165-6.
- Alfred Kohler: Ferdinand I. 1503–1564. Fürst, König und Kaiser, C. H. Beck, Münche 2003, ISBN 3-406-50278-4.
In Kompendie:
- Constantin von Wurzbach: Ferdinand I., deutscher Kaiser. Nr. 81. In: Biographisches Lexikon des Kaiserthums Oesterreich. Bd 6. Verlag L. C. Zamarski, Wien 1856–1891, S. 181 (uf Wikisource)..
- Wilhelm Maurenbrecher: Ferdinand I., deutscher Kaiser. In: Allgemeine Deutsche Biographie (ADB). Band 6, Duncker & Humblot, Leipzig 1877, S. 632–644.
- Adam Wandruszka: Ferdinand I.. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Band 5, Duncker & Humblot, Berlin 1961, ISBN 3-428-00186-9, S. 81–83.
- Bernhard Sicken: Ferdinand I., in: Anton Schindling, Walter Ziegler (Hrsg.): Die Kaiser der Neuzeit, Münche, 1990, S. 55-78.
- Richard Reifenscheid: Die Habsburger in Lebensbildern, Piper Verlag 2007, ISBN 978-3-492-24753-5.
Weblingg[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Ferdinand I. (HRR) – Sammlig vo Multimediadateie
Ferdinand I. (HRR) im dütschsprochige Wikisource
- Biografii uf dr Site vo dr Residänze-Kommission
- Yytrag über Ferdinand I. (HRR) in dr Datebank „Gedächtnis des Landes“ zue dr Gschicht vum Land Nidereschtrych (Landesmuseum Niederösterreich)
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Ferdinand_I._(HRR)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |