Diskussion:Basken

Seiteninhalte werden in anderen Sprachen nicht unterstützt.
Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Ich find, do ghere e baar Sache iberschafft:

  • Ich haa d Formulierig "indigen" uusgnu us em erschte Satz. Wieso solle d Baske uf dr Iberische Halbinsle indigen syy im Gegesatz zue dr Spanier un Franzose? Des deet jo heiße, ass si vor dr romanischsprochige Bevelkerig do gsi in, des isch aber nit sicher. Friejer do gsi isch hegschtens d Sproch, aber eb di romanisch Bevelkerig speter chuu, fir des git s kei Beleg, wel bis hit nit klar isch, eb d Uusbreitig vu dr Indogermanische Sproche au verbunde gsi isch mit ere Uusbreitig vun ere Bevelkerig un s glyych giltet fir d Uusbreitig vum Vulgärlatynisch, speter Romanisch, mit dr Römer. S isch ender wahrschynlig, ass di romanischsprochig Bevelkerig zum greschte Deil uf di vorindogermanische Iberer zruckgoht un dodermit glyych "indigen" sin wie d Baske. Un dodermit sin au die Uusage wie s eltscht Volk vu Europa sicher falsch, doderzue miesst mer vu allne Velker zerscht emol wisse, wie alt si sin (was au immer des soll syy, e Alter vun eme Volk ...). S Baskisch as Sproch isch im Ibrige erscht syt em 16. Jh. iberliferet, also kei bsundersch alti Sproch, do isch s Alemannisch elter. Sicher isch nume, ass dr Vorlaifer vum Baskisch vor em Vorlaifer vum Romanisch in dr Region gsi isch.

Ass s Baskisch zue dr Spoche ghert, wu mer am Schwerschte cha lehre, isch no myyre Meinig ender POV ass objektiv. Fir wär am schwerschte? Fir Baske? Sicher nit! Fir Alemannischsprächer, wel s kei indogermanischi Sproch isch? Des drifft aber fir fascht alli 7000 Sproche uf dr Wält zue. Isch s Baskisch fir uns wirkli schwärer zum Lehre wie Chinesisch, Kiswahili oder Quetschua.

--Holder 15:15, 9. Mär. 2010 (MEZ)[Antwort gee]

Diss ésch, schint´s, de UN-Definition f´r "indigen" (Volik) (kànn mr én de WP consültéere! ;-) ):
  • Zeitliche Priorität in Bezug auf die Nutzung oder Besiedlung eines bestimmten Territoriums: Indigene Völker sind relativ die „ersten“ Bewohner eines Gebiets.
  • Die freiwillige Bewahrung kultureller Besonderheit (engl. voluntary perpetuation of cultural distinctiveness), die die Bereiche Sprache, Gesellschaftsorganisation, Religion und spirituelle Werte, Produktionsweisen und Institutionen betreffen kann: Indigene Völker sind kulturell deutlich von der dominierenden Gesellschaft unterschieden.
  • Selbstidentifikation und Anerkennung durch andere als eine distinkte Gemeinschaft: Die Betroffenen müssen selbst mehrheitlich der Ansicht sein, dass sie einer distinkten Gruppe (einem Volk) angehören und dass dieses als „indigen“ anzusehen ist. Gleichzeitig muss diese Ansicht von anderen, etwa von Angehörigen anderer indigener Völker in nennenswertem Umfang geteilt werden.
  • Eine Erfahrung von Unterdrückung, Marginalisierung, Enteignung, Ausschluss oder/und Diskriminierung, wobei diese Bedingungen fortbestehen oder nicht: Der Grad der heute fortbestehenden Unterdrückung kann höchst unterschiedlich sein – von struktureller Benachteilung bei Aufstiegsmöglichkeiten bis hin zu Zwangsvertreibung und Ausrottung. Als Gruppe erfahrene Unterdrückung ist in jedem Fall konstitutiv für das politische Selbstverständnis indigener Völker.
Diss hàw-i gescht schun noochgloit, wil mich `s Wertel öi e bissele gwundert het ém Zsàmmehang. Ich háb m´r gedenkt, e Teil vun dene Kriterie kànn m´r ém Fall vun de Baske so sehn, m´r sotts àlso öi so formuliire... So wii`s gsin ésch hasch àwwwr sichr Racht ghet `s rüss ze nemme!
De Fröj ésch ebe, ob f´r d´Employ vum Wertel àlli véer Kriterie stimme müen odr schun zwei odr drei lànge. 2,3 un 4 kà-m´r selbsch wenn m´r nit radikal regionalistisch oder Kleinstaate-/ethnonationalistisch ingstellt ésch sichr zuestimme - odr nit gànz vrneine. Awwr Dini Bedenke zuem Punkt 1 sin voll schüstifizéert.--Stephele 15:28, 9. Mär. 2010 (MEZ)[Antwort gee]
P.S.: `S kummt nit vun do har, ass-i Di vrfolg fer e Revanche... ;-) - `S ésch Zuefall gsin (heisst: ich hàb schun én de letschti Schanschemang glöit)!
Ich ster mit ebe grad am Punkt 1.
P.S.:Schen, ass wider meh Zyt hesch fir di Alemannisch Wikipedia ;-)! --Holder 15:54, 9. Mär. 2010 (MEZ)[Antwort gee]
Da "indigen" het mi au gstöört und s isch scho recht, ases glöscht hesch. För Europa isch de Uusdruck zimli schlecht, andersch gsiets z Amerika und z Australien uus. Zu de ältischte europäische Sprooch, no jo da isch denn woll noch de Holderthese s Griechische, wo scho 1200 v.Chr. öberliferet isch. Zudem gits jo no d Finne und d Lappe im hööche Norde, wo vermuetli au scho uuralt sind. De Tacitus hett scho "Fenni" gchennt. Aber ebe, wa isch scho alt? D Bivölkerig uf de Iberische Insle vor de römische Bsatzig het us Kelte, Keltiberer, Iberer, Vascone, Phönizier und wer waiss no wer au immer bistande. Denn sind d Römer choo, denn Suebe, d Westgote, d Wandale, d Alane. Echli spööter d Berber und d Araber und nöd wenig Jude. Denn mit de Reconquista (oder so äänli) endli d Katalaner, Kastilier, Asturier, Galizier und Portugiese. E chaibe Name- und Völkergmisch dai une. Wie wiit as d Baske vo dene Völker biiflusst wore sind, isch uugwüss. Aber ase rain und "indigen" chönets woll doch nöd blibe sii, d Baske gsiend nämli grad asen uss wie eri Nochbuure wo Spanisch redet. Allerdings chamer säge, asmer kei historischi Iiwanderig vo de Baske noowiise cha. E sprochliche Zämehang mit de Vascone isch woorschiinli, aber me taar nöd vergesse, as di romansiche Franzoose sich noch de germanische Franke binenet und di germanische Baire hend sich noch de keltische Boier binennt etc.
E wiiteri Bhoptig im Artikel isch, as i de Römerziit d Baske e gwüssi Autonomii bsesse hebid. Hets so näbis denn im Römerriich öberhopt ggee? (Usser natüürli im Aschterixdöörfli). Oder isch da nöd velicht mee e Wunschdenke vo de Nationaliste? Bergregione sind scho immer e Reduit gsii vo konservatiive Gruppe, da het nünt mit Autonomii z tue, jöchstens mitere Engstirnigkait wo jedi zivilisierti Beamtebürokratii zum erlege bringe chaa (Warnig: da isch kai Rassismus sondern Politsatiire!).
Au die Gschicht mitem Rolandslied gfallt mer nöd ganz. I bi sicher, me findet gueti Literatur dröber, wo da bilegge cha. Und no mee Literatur wos widerlait, wie da halt mit allne Heldegsäng isch. E Tail isch woor und s maischt erfunde und no mee isch ineinterpretierts Wunschdenke. --al-Qamar 16:10, 9. Mär. 2010 (MEZ)[Antwort gee]
Wer schrybt de überhaupt so grotteschlechti Artikel? So Lüt sött mer doch grad als Vandale sperre. --Chlämens 21:35, 9. Mär. 2010 (MEZ)[Antwort gee]
(Hähä - odr uem mét`m Conny ze redde: "Wat interessiert misch min Jeschwätz von Jestern?", hein)... Diss saat d´r Ménsch, ohne mit der Wimper zu zucken!! Kànnsch`s ruehich e bissele meh vrteidiche - so àbweegi ésch`s gàr nit! Ich stimm zwàr greeschteteils öi in unsere "Weise üss`m Morjelànd" zue (diss Witzele gstatt-i m´r mét`m greeschte Reschpekt!) , awwr wiso sott mr - àbgsehn vum Problem mét de Unklàrheit dur de untrschiidlich Länge vun schriftlich Éwwrliiferung (`s Popol Vuh ésch schun ebs àndrscht àls de kontinüell Fortschritt vun de Quelle én Spànie selbsch) - Europä´r prinzipiell àndrscht bhàndle - odr bspreche - àls àndri Lit? Un mr kennt öi geje àlli (plus ou moins) guedi Argumente ebs sàje. De Vorfahre vun de "Lappe" hen villicht schun éwwràll uem`s Wiss Meer eruem gjaawt un ihri Schamanedrommle ghöit, àwwr de Finne/Este hàn zue där Zit wohrschins gràd erscht bi Archangelsk de erscht subpolar Àckrböi üssbrowiiert - wenn se iwwrhaapt schun éwwr de Ural driwwer sin gsin. Ob de "Fenni" de Finne sin gsin, ésch f´r mich ehndr e grossi Fröj -`s heert si meh wii Tacitus Kenntnis vun de Elche àn, wii jo nooch`m àn Baim glehnt schloofe muen, wil se ken Knie- un Elleböjegleich hàn. Geht m´r nooch de Finnisch Nàtional-Mythe schiint´s m´r meh so, ass seie de Suome ehndr zuer Wikingrzit én d`Heimet ànkumme - glichzittig mét de Skandinavier, wii-ne dr Nàmme genn hàn - de Germane, wo de Norde wohl selbsch erscht àb de namligi Zitte bsiidelt hàn wii Mitteleuropa - also massiv erscht (làng) nooch Chrischtus. - Villicht hàn dii Protoschwede do jà bim Tacitus noochglöjt, wii mr so e Vollik ém Norde nenne kànn (`s Buech ésch jà nominell f´r Germane gschriwwe gsin... - so ésch`s én Ditschlànd jedefalls vrstànde wore ;-) ).
Grichisch ésch villicht ältr àls Baskisch - àwwr `s Vaskonisch?? Nàdirli hàn se sich uff dr iberisch Hàlbinsel àlli extrem vrmischt (wii fàscht éwwràll) - aawr de "Soustrate" ésch villicht àls zimli vaskonisch gsin (wii én "Gascogne")?! Wiso sehn de Noochbere so üss wii de Baske? - Wil`s wele sin - romanisiirte! - Gràd de Kastilier mét`m hàrte Spanisch! Wiso redde dii nit so scheen weich wii de Catalane un de Portugése?? Wiso redde Lit Ungarisch, wii gàr nit üssehn wii Pusztahirte, wii "Arpad de Zigiinerhäuptling"? Wil Ungarisch emol e Herrschàftssprooch gsin ésch un pannonisch-keltisch-gotisch-bajuwarisch-slawische Mischlinge `s glert hàn - un, noochdäm`s zue-e Büüresprooch "vrkumme" ésch, `s mét`m Nationalismus nooch 1848 én de Magyarisiirung wéddr üssgebreit wore-n-èsch. - So Sàche sin`m Baskisch nii bàsséert! Im Gejeteil - de Baske - dii, wii iwriggebliwwe sin - hàn ken Feudalismus kennt (un ihri Sprooch widdrsch gredd). Dii, wii de Feudalismus kenne glert hàn (un nit numme de Inquisition un de frànzeeschi Revolution), sin hit ken Baske meh!
Un diss het öi schun mét`m Imperium romanum kenne losgehn! "Autonomie" muess ja nit so sin wii dii vun de Südtirolr gejeiwwr Rom. Diss muess jà nit heisse e "offizielli", vrfassti Autonomie. (Wàs saat de Autor, de Quelle?) Fr mich sàjt diss, "se hàn sich e Stickele Eijeständichkeit b´wahre kenne". Ihr Schwizr wisse diss villicht nit, de Vorfahre, uff dii`R Eich àls bruefe, sin jà nit so bràv schwizerisch gsin un hàn wirkli de Heimat vrlasse welle - wo se vum Cäsar gànz schrecklich f´r bstrooft wore sin (villicht kommt d´Schwizr Nombrilismus hit dohar...) - àwwr bi uns "Schwàabe" ésch Teil vum nationàle ideologisch Erbe/Ballascht, ass de Reemr nit`s gànz Ländel glich hàn kenne kontrolliire! Un wii se vrsuecht hàn, bis zuem Meer iwwràll de nàmligi hàrte Kontroll un "Finanzbolidik" ze enforcéere - durichzesetze, quoi - hàn se gànz schrecklich eins uff de Kàpp kriejt! Én däm Sinn hàn de Baske ìm Gebiri villicht öi ohne e Varusschlacht un ohne Miraculix-Drank e bissele freir kenne läwe, àls àndri?--Stephele 10:16, 10. Mär. 2010 (MEZ)[Antwort gee]