Badischi Verfassig (1818)
D Verfassig vum Großherzogdum Bade, wu vum Karl Friedrich Nebenius uusgschafft woren isch, isch vum Großherzog Carl am 22. Augschte 1818 z Bad Griesbach im Schwarzwald unterzaichnet wore. Si het wäg dr Garantie vu dr Grundrächt un eme liberale Wahlrächt vu zwee Drittel vu dr männlige Erwagsene as aini vu dr modärnschte Verfassige im Dytsche Bund gulte. Au wänn si im Rame vu dr Reschtauration hinter vyl vu dr Errungeschafte vi dr Konschtitutionsedikt vu dr Zyt vum Rhybund zruggheit isch, het si si im große un ganze am Freihaitsgedanke vum code civil orientiert, wu scho anne 1810 s badisch Landrächt noobildet gsii isch.[1] Dodermit het Bade näb dr Staate Wirttebärg (Verfassig vu 1819), Bayern (Verfassig vu 1818) un Sachsen-Weimar-Eisenach (Verfassig vu 1816) zue dr erschte Bundesstaate ghert, wu ne konschtitutionälli Monarchy as Staatsform ghaa hän. Anne 1819 hän aber d Karlsbader Bschliss d Grundrächt, wu in dr Verfassig garantiert gsii isch, wider ußer Chraft gsetzt.
Merkmol
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Di Badischi Verfassig isch e Art Realisierig vum Art. 13 vu dr Bundesakte, wu d Yyrichtig vu „landständische Verfassige“ fir dr Beraich vum Dytsche Bund in Uussicht gstellt woren isch. Iri Struktur mit zwoo Chammere het si an dr Charte constitutionnelle vum franzsische Chenig (Ludwig XVIII.) us em Johr 1814 orientiert. S het au Aasätz din fir e Gwaltedailig, wu vum Charles de Montesquieu un andere Staatsphilosophe vu dr Ufchlerig uusdänkt wore isch. Derwylscht di Zwoot Chammere vum badische Landdag, wu in dr Verfassigsurkund no draditionäll „Ständeversammlung“ gnännt wird, prinzipiäll d Burger represäntiert het, isch di Erscht Chammere (wie in dr „Oberhyyser“ vu dr Zyt gängig, Urbild doderfir isch s änglisch „House of Lords“) in dr Hauptsach em Adel un andere mit Privilegie Uusgestattete vorbhalte blibe. Fir e Gsetzesänderig hän boodi Chammere mieße zuestimme, dr Monarch het e grundsätzli Veto-Rächt ghaa][2]
Di badisch Verfassig het s vu dr nationale un liberale Bewegig z Dytschland gforderet Rächt uf Volksverdrättig garantiert un het dr Mitglider vu dr boode Chammere e bolitischi Mitwirkig megli gmacht. Fir di domolig Zyt sin d Rächt wyt gange, zem Byschpel hän 17 % vu dr Gsamtbevelkerig s Wahlrächt ghaa.[3] S Rächt dr Landdag yyzruefe un s Rächt uf e Gsetzesinitiative het zwar nume dr Großherzog ghaa, d Chammere hän aber s Rächt fir d Bewilligung vu Styre ghaa. Wie um die Zyt in andere Länder gängig (zem Byschpel in dr USA oder in no sterkerem Maß z Ängland), het d Yyschränklig vum Wahlrächt v. a. Rychi un Honoratiore beginschtigt[4] (ass au s Bildigsburgerdum bevorzugt woren isch, isch e sidweschtdytschi Bsunderhait). Au isch s indiräkt Wahlrächt nume männlige Burger mit Ortsrächt in ihrem Wahlkrais gwehrt wore.[5]
In dr badische Verfassig isch e Katelog vu dr staatsburgerlige Rächt verankeret gsii. In däm Grundrächtskatelog het s furtschrittligi Rächt ghaa wie d Glychhait vor em Gsetz, wu mit dr Unabhängigkait vu dr Gricht korreliert het, d Ufhebig vu dr Grundlaschte un d Grundpflichte vu dr Lybaigeschaft, d Abschaffig vu Privilegie bi dr Bsetzig vun eme Staatsamt, e uniformi Styyrpflicht, d Freihait vum Aigedum, d Gwissesfreihait un d Religionsfreihait.[5]
Wichtig isch di badisch Verfassig in dr Landesgschicht au gsii, wel di zwoot Chammere e Diskussionsforum fir di bolitisch Effetligkait bote het un e wichtigi Roll gspilt het in dr Entwicklung vu dr Mainigsfreihait z Bade.
Unterdailig
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Verfassig isch unterdailt gsii in fimf Abschnitt:
- I. Von dem Großherzogthum und der Regierung im Allgemeinen (§ 1 bis § 6)
- II. Staatsbürgerliche und politische Rechte der Badener und besondere Zusicherungen (§ 7 bis § 25)
- III. Ständeversammlung. Rechte und Pflichten der Ständeglieder (§ 26 bis § 52)
- IV. Wirksamkeit der Stände (§ 53 bis § 67)
- IVa. Von den Anklagen gegen die Minister (§ 67a bis § 67g, yygfiegt dur Gsetz vum 20.02.1868[6])
- V. Eröffnung der Ständischen Sitzungen, Formen der Berathungen (§ 68 bis § 83)
Literatur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Wolfram Siemann: Vom Staatenbund zum Nationalstaat. Deutschland 1806–1871. München 1995, S. 40–42.
Weblink
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Konschtitutionssyyle (Charlsrue) – Sammlig vo Multimediadateie- Verfassig vu 1818 uf documentarchiv.de
Fueßnote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Julius Federer: Über Den Freiheitsgedanken Im Code Civil Und Badischen Landrecht. In: Deutsche Rechts-Zeitschrift 1.1 (1946): 7-9.
- ↑ Frank Engehausen: Kleine Geschichte des Grossherzogtums Baden 1806-1918. Hrsg.: lpb Baden-Württemberg. 3. Auflage. G. Braun Buchverlag, 2012, ISBN 978-3-7650-8328-0, S. 41.
- ↑ Becht, Hans-Peter (1997): Wahlen, Wahlkämpfe und „politische Öffentlichkeit“ als Auslöser und Indikatoren politischen Wandels in Baden. 1818-1871, in: Gerhard A. Ritter (Hrg.), Wahlen und Wahlkämpfe in Deutschland. Von den Anfängen im 19. Jahrhundert bis zur Bundesrepublik, Düsseldorf, S. 17-62, hier S. 18.
- ↑ Hedwig Richter (2017), Moderne Wahlen. Eine Geschichte der Demokratie in Preußen und den USA. Hamburg: Hamburger Edition, S. 94–111.
- ↑ 5,0 5,1 Frank Engehausen: Kleine Geschichte des Grossherzogtums Baden 1806-1918. Hrsg.: lpb Baden-Württemberg. 3. Auflage. G. Braun, S. 38–39.
- ↑ RegBl. 423
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Badische_Verfassung_(1818)“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |