Solzbàch

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Solzbàch
Verwàltung
Land Frànkrich
Region Grand Est
DépartementHaut-Rhin (68)
ArrondissementColmar-Ribeauvillé
KàntonWìnzene
KommünàlverbàndVallée de Munster
Àmtliga NàmaSoultzbach-les-bains
MaireJean Ellminger (2014-2020)[1]
Code Insee68316
Poschtlaitzàhl68230
Iiwohner
Iiwohner724
Flech7,06 km2
Bevelkerungsdicht92,07 Iiw./km2
Làg
Koordinate48° 02′ 15″ N, 7° 12′ 14″ E / 48.0375°N,7.2038888888889°E / 48.0375; 7.2038888888889Koordinate: 48° 02′ 15″ N, 7° 12′ 14″ E / 48.0375°N,7.2038888888889°E / 48.0375; 7.2038888888889
Heche400 m
Solzbàch hemen kokatua: Frànkrich
Solzbàch
Solzbàch
Solzbàch (Frànkrich)
Website
http://www.soultzbach.com
Dialäkt: Elsassisch

(Bàd) Solzbàch oder Solzbe (IPA: [ˈsʊld̥sbɑx]/[ˈsʊld̥sbɘ]; frz. Soultzbach-les-bains, dt. Bad Sulzbach) esch e frànzeesche Gmein em Arrondissement Colmar-Ribeauvillé (Kanton Wìnzene) em Owerelsàss (Haut-Rhin). Soltzbach esch a Metgled fom Kommunalverband Vallée de Munster.

Ortskond (Geographi)[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Solzbach esch e gleins Dorf an d'r Elssasisch Wistràss, 6 km eschtlich fò Menschd'r òn 14 km weschtlich fò Kolm'r.

Dorìch d'r Ort fliassd d'r Krabsbàch òn d'r Rùnsbàch.

Nochb'rortschàfda sen Wàsserburig, Grischbàch un Wihr.

Gschecht[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Di erschd Erwahnung vo Soltzbàch esch fo anno 1211 as Sulcebach. Dr Nammensbestanddaïl Sultz- esch fod'r Salzgwinnong uffem Soltzbàcher Bann ab.

D'Herra fo Hattstatt han um 1275 s'Dorf befeschdigt un Solzbàch esch a Stad wora. Nochem Üstarwa von da Hattstätt'r um 1585 han die Erwa, die Schauenburger, d Borig in a "Bad Hotel" umgwandeld. D Solzbàcher Bäder sin 1615 ereffnet wore un sen em 17. un 18. Johrhondert fon ganz Europa bereisd wora, als Kür- un Freizitort. Bi der Dorfgränza zwescha Solzbàch un Gawerschwir findener d'r Schrankenfels, a Burg, wo am Afang vom 13. Johrhundert fon der Herra fo Gawerschwir gaboïa wora esch. Em 14. Johrhondert het d'r Schrankenfels de Herra fo Hattstatt ghert un esch em 15. Johrhundert zersdert wora.

Waba[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Sulzbacher Wàppa en d'r Hendergass

Administrativ Ferwaldung[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Ditsch[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Konzequänz von der Niderlaï fo 1871:
    • D'r Frankfurter Friide esch am 10. Mai 1871 underschrewa wora, deieser Vertraï berüet of em Versailler Vorfriide vom 26. Février 1871 un em 2. März 1871. Der Vertraï hot als Folg d Abträdung vom Elsass und Lotringa ans Ditscha Riich, wo vom Kansler Bismarck mit'r Stahlhand rejirt wird.
  • Verwaltung fom gleina Derfer sid'r 1874
    • Ab em 1. Janer 1874, midem Kaiserliga Gsetz vom 20. Juni 1872, wird die Konstitütionel Gsetzgabung vom ditscha Riich igfïrt en Elsass-Lothringa so oi fer d'Gmeinda wia folgt:

Die Derfer mit weniger als 2000 Inwohner wärda vom Maire un zwei àdjüa rejirt, medem a Gemeindrod fo 10 gewäldi Inwohner. Bi d'r Verabschidung vom Hüshalt koma oï die 10 wechdigsta Stirzahler dazu, um's Budget zo wähla.

D'r Maire un a Gemeidarot word fom Bezirksleiter ernant, dar Bezirksleiter esch a sous-préfet fer a Dür fo 6 Johr.

Üsnahmswis ka a Maire oi net usem Gemeiderat seh. Die Gemeidarotssetznga sen net äffentlich, üser wann's d'r Gmeindarot anderscht entscheida düat.

Hetzodaïs esch es anderst arum.

List von da Maire fo 1808 bis 2014[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • 1808- ?: M. Jean Gissinger
  • 1815- ?: M. Joseph Liechty
  • 1820- ?: M. Sébastien Ellminger
  • 1825- ?: M. François Joseph Weiwer
  • 1827- ?: M. Jean Léon Mettauer
  • 1849- 12. Aprel 1849: M. Laurent Liechty
  • 1849- 1871: ?
  • 10. Maì 1871- 7. März 1893: M. Xavier Kaeuffer Fader
  • 8. März 1893- 25. Julì 1914: M. Joseph Haby Fader ernand vom Bezirksleiter
  • 7. Oigschdt 1914- 9. Dezamb'r 1919: M. Joseph Haby Son
  • 10. Dezamb'r 1919- 14. Maì 1935: M. Joseph Straub
  • 15. Maì 1935- 21. Dezamb'r 1941: M. Albert Wolschlegel. Vom Kreisleiter wiider abglesst.
  • 22. Dezamb'r 1941- 25. März 1942: M. Paul Bendele
  • 26. März 1942- 29. Janer 1944: M. Hermann Brett. E Ditscher, durch de Landkommissar zum Bürgermeister ernannt
  • 4. Hornong 1944- 25. Aprel 1945: M. Paul Bendele Fader
  • 20. Aprel 1945- 25. Aprel 1945: M. Léon Wagner Fader vom Prefäkt ernand wora
  • 26. Aprel 1945- 4. Oktower 1945: M. Léon Wagner Fader, gwäld wore
  • 4. Oktower 1945- 7. Mai 1953: M. Charles Ellminger
  • 8. Mai 1953- 26. März 1965: M. Charles Freymuth
  • 27. März 1965- 25. März 1977: M. Jean-Alfred Hoffmeister
  • 26. März 1977 - 4. Mai 1979: M. Léon Birgle
  • 19. Maì 1979-10. März 2001: M. Gérard Antony
  • 11. März 2001- 30.März 2014: M. Jean Siry (Siry Schàng )
  • 30. März 2014 - M. Jean-Louis Feuerstein
  • 28. Juni 2020 - M. Jean Ellminger (Ellminger Schàng)

Bevelkerig[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Iwohnerntwecklig
1962 1968 1975 1982 1990 1999 2008
505 554 576 573 588 602 652

Sproch[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Em Dorf word nor Elsässisch gred. Med fila Ferien un Fast hät sich dia Sproch am Lawa erhàlda. Dank em Teader ùf Elsassisch koma oï Lid von da Nawaderfer fo Sùlzbàch.

Technologii[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • erschdì Telefolaìdong: Bì d'r Post
  • d'erschd Waschmàchìn:
  • d'r erschd Tele Schwarz un Wìss: 1958
  • d'r erschd fàrbig Tele:
  • d'r erschd DìgidàlRachn'r: 1981
  • erschdi ISDN-Lìnìa ( Numeris ): 1994
  • erschdi Entenetdomän: 2000 Sulzbach of em Netz
  • erschdi ADSL-Lìnìa: 2003
  • erschdi Europeisch Enternet-netzgüad : 2000 Sòlzbàch of em Netz
  • erschdi SDSL-Lìnìa ( symetrìsch ): 2008
  • erschdi "Fràtzbuach" syt: 20.5.2008 ewers Johànìsfìrla
  • erschdi "Glasfàs'r" : 2009 in d'r GròssGàss
  • erschdi zwaisprorigi Strosadafela : 25.8.2010
  • erschdi Glàsfàser-Lìnìa ( Fibre optique ) : 2019
D'Hendergàss

Was zom sa esch[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Kerìch fom Hl. Johànnes d'r Daìfer (Saint-Jean-Baptist), üssem 15. Johrhondert
  • Kàball Hl. St. Katherina, erboìt im 15. Johrhondert un restoriart im 18. Johrhondert
  • E Bronna fo anno 1601 wia en d'r leb fo da 'Schauenburg
  • S'ehemàlig Schloss fo dr Herrschafte fo Hàttstàtt un Schaueburg, wo s'Dorf frìajer under sich kà han.
  • S'Derla esch d'r Nàma fo der Ühr of d'r Märi fo Solzbàch.
S'derla ùf d'r Märi
D'Bàdgàss ùn d'Grossgàss baidi dàfla sen àn d'r Märi
D'r Helbschta
  • d'Gwal
  • d'r Drakhüfa
  • d'kapallagàss ( esch schò of elsassisch àgschrewa )
  • d'Gròssgàss ( wòrd neì gmàchd em Momand, esch and oigschd 2009 ferdig )
  • Strosascheld'r ùf elsassisch : 2010

Ferain'r[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • D'Theaterabdaìlong fom Bòmbie-Tead'r fiehrt sìt da vierzìger Johr jedes Johr a Theatersteck uff.
  • Dr Erbgüadschotz-Ferein esch 2001 gagrend wora, om die Traditiona, s'Erbguäd, s'Wesa ewers Firla widerschd fira z'kena. A Dorf met fascht àrdhunderd Joïra Tradition kann das net fergasa.
  • D'Konskri sen die Arzejarigi, dia wo gmoschderd wara em Johr. Dia Klass müss sich ums Firla kemera, also end Rawa ge un Rawaker zama süacha, ans Firla brenga, sofil as das Firla oï lang bränd. D'Konskrizyt geht a Woch nochrem Firla, jeda daï gehn d'Konskri bi àlla Lyd dorich, ein's ge dränga oder ässa. Von moria Frïai bis spod am Owa. D'r Alkoholspïail esch en dara Zyt sehr hoch. Gwessi Johra han di Konskri oï di dragaïmer d'sama gsüchd on of em Platz glo. Damit die Gmeinarwaeid'r weniger Àrwet han.

Fasder un Brüch[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • S'johànìsfìrla: An Johànì jedes johr müen dì konskrì dìa rawaler ufstàbla, das wòrd med helf fo d'r eldera gmàcht, hetzodàìs màcht oì di gmein met.
  • Àm letschda Samschdìg 'm Juni loìfts gànza dorf àns firla, wans bol nàchd esch. D'r rawalahüfa wo fàschd zwanzig Med'r hoh esch word àgazonda, d'bombié sen oì do un bàssa of. D'r elscht Konskri mit d'm fàhna fo sinera klàss zerscht, rannd ewers fïr dà no di ànderi Konskri no d'Maìalescher un am And d'Helfsmaìalescher.
Johànisfirla 2015, d'konskri en Sulzbach em Owwerelsass
Johànisfirla 2012 en Sulzbach em Owwerelsass
Johànisfirla 2015 en Sulzbach em Owwerelsass
D'firwànd àn Johànisfirla en Sulzbach em Owwerelsass
  • S'Kenderspel Stagala verbrand: D'r nemsch dreì Stagel'r, dreì od'r fìar Kender. Màchsch wia f'r a Firla. D'àndri Kender müan sich verstega, d'r Jag'r müas s'r Firla schetza un àlli ànderì Kender fenda ohna às dia s'Firla omwarfa. Das kena Kender stondalàng spela.
  • d'r marché aux puces (Flehmärik) em Jüli
  • s'Wettfescha em Oìgschd
  • d'Dansch esch nawa der Brogg of em Waì zom Füassbàllblàtz.
  • Das esch die henderscht g@ss fo Solzbàch.
  • d'r Stockàcker
  • Prozession vo da Kender an Pàlmasondìg
  • d'r Wìnàchtsmarìkt
  • Amìcal fò da Bòmbìé
  • Esperanza
  • d'Blüdspand'r
  • d'r Klüb Siklo

Externi Link[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Soultzbach-les-Bains – Sammlig vo Multimediadateie

Referanza[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Liste des maires au 25 avril 2014 (data.gouv.fr)