S Adriatische Meer

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
(Witergleitet vun Adria)
D Adria

S Adriatische Meer, churz au d Adria, isch s lange nördlige Sitebecki vom Middelmeer zwüsche dr Apenninhalbinsle und dr Balkaanhalbinsle. S Adriatische Meer goot mee as 800 km gege Süüde bis zur Strooss vo Otranto.

Dr Naame[ändere | Quälltäxt bearbeite]

D Adria het iire Naame vo dr italiänische Stadt Adria in der Browinz Rovigo öberchoo. Iire histoorisch Naame und dr Naame in de Sprooche wo hüte rund ums Meer gschwätzt wärde isch Latiinisch Mare Adriaticum; italienisch Mare Adriatico; bosnisch kroatisch serbisch Jadransko more oder churz Jadran; sloweenisch Jadransko morje; albanisch Deti Adriatik oder churz Adriatiku; griechisch στη Θάλασσα του Αδριανού/ romanisiert sti Thálassa tou Adrianoú.

Geografii[ändere | Quälltäxt bearbeite]

D Laag[ändere | Quälltäxt bearbeite]

D Staate rund ums Meer ume

S Adriatische Meer isch vo Nordweste bis Südoste 820 km lang und im Durchschnitt 160 km bräit. Die grössti Bräiti isch öbbe 220 km. Es het e Flechi vo 138.000 km²[1] und isch im Nordbecki (nördlig vom Vorgebirg Monte Gargano) zwüsche 40 und 200 m dief. Dr süüdligi Däil isch bedütend diefer. Dr diefst Punkt isch zwüsche Durrës und Bari mit 1260 m. D Strooss vo Otranto, wo dr Abstand zwüsche Italie und Albanie nume 71 km isch, bildet dr Abschluss vom Meer im Süüde.

D Staate rund ums Meer si Italie, Sloweenie, Kroazie, Bosnie und Herzegowina, Montenegro und Albaanie

Küste[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Nordwestdäil, die ooberi Adria, isch flach mit Laguune, wo zum Däil zimlig grooss si. Die grössti isch d Laguune vo Venedig. Denn wird die italiänischi Ostküste süüdlig vo Gabicce Mare uf äi Chlapf gebirgig, aber die ganzi Küstelinie isch relatiiv graad. Usser de Tremiti-Insle git es käini Insle vor dr Küste. S Gargano-Gebirg z Apulie stoot as Halbinsle öbbe 50 Kilometer uf Oste in d Adria iine. D Westküste vo dr Adria ändet am italiänische Stiifelabsatz bi Otranto.

D Adriaküste bi Budva z Montenegro

D Ostküste vom Meer mit dr Halbinsle Istrie am Nordändi isch überall gebirgig. E guete Däil von ere isch die kroatischi Landschaft Dalmazie. D Bucht vo Kotor in Montenegro isch die grössti Bucht vo dr Adria und öbbe 30 Kilometer lang. Dr üsserst Südoste isch wider flach und sumpfig. Dr ganze Ostküste nooch befinden sich mee as duusig Insle.

Süüdlig vo Shkodra in Albaanie befindet sich dr Küste vom Drin-Golf nooch und no witer süüdlig e bräits Diefland mit Sandstränd, wo zum Däil niemer aanegoot. An vile Flussmündige häi sich langgi Laguune bildet. An dr Bucht vo Vlora ändet d Adriaküste. Im Süüde vo dr Stadt Vlora foot die Albaanischi Riwiera am Ionische Meer aa.

S Klima[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Summer isch sear warm und droche mit weenig Rääge und dr Winter mild und füecht und mänggisch räägnets vil. Im Summer bloose mistens schwachi Wind.herrschen beständige, wääred im Winter s Adriagebiet under em Iifluss vo Diefdruckgebiet us em Atlantik stoot. Doorum wäije gläägentlig warmi Südwind (Scirocco) und chalti Nordwind (Bora/Bura).

Vercheer[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr italiänische Küste nooch git s meereri Vercheersaadere, zum Däil parallel nääbenenand: d Staatsstroosse Strada Romea vo Venedig bis Ravenna und denn d Strada Adriatica vo Ravenna bis ganz in Süüde, d Autibaan Autostrada Adriatica und d Iisebaanstrecke Bologna-Ancona vo Rimini bis Ancona und d Ferrovia Adriatica bis ganz in Süüde.

Dr Ostküste nooch git s vo Sloweenie bis Montenegro die Adriatische Küstestroosse (Jadranska Magistrala).

Haafestedt[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • in Albaanie: Durrës, Vlora
  • in Bosnie und Herzegowina: Neum
  • in Italie: Triest, Venedig mit de Hääfe vo Chioggia, Ravenna, Ancona, Pescara, Ortona, Bari, Brindisi
  • in Kroazie: Pula, Rijeka, Ploče, Zadar, Split, Dubrovnik
  • in Montenegro: Kotor, Bar
  • in Sloweenie: Koper

Liddratuur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Joseph Partsch: Adria. In: Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft (RE). Band I,1, Stuttgart 1893, Sp. 417–419.
  • Adria. In: ADAC motorwelt. München 2005,3. ISSN 0007-2842
  • Uwe Rada: Die Adria. Wiederentdeckung eines Sehnsuchtortes. Pantheon Verlag, München 2014, ISBN 978-3-570-55222-3.

Weblingg[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Adriatisches Meer – Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnoote[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Egidio Ivetic (Hrsg.): Adriatico orientale. Atlante storico di un litorale mediterraneo, Centro di ricerche storiche Rovigno, Rovigno 2014, S. 17.