Nicolas Abram

Dialäkt: Mìlhüüserdiitsch

Dr Nicolas Abram ([abʁã]; * 1589 z’ Xaronval, Lothrìnga; † 7. Dezamber 1655 z’ Pont-à-Mousson, Lothrìnga) ìsch a lothrìngischer jesüitischer Ordapriaschter, Schproochwìssaschàftler, Theolog, Historiker un Hoochschüallehrer gsìì. Ar hàt zàhlriicha Biacher uff Làtiinisch gschrìewa.

sii Laawa

Dr Nicolas Abram ìsch ànna 1589 z’ Xaronval bii Charmes ìm Wälsch-Lothrìnga uff d’ Walt kumma. Ìn dara Zitt hàt d’ Regioon zem Hailiga Reemischa Raich gheert.

Àm 10. Nowamber 1606 ìsch dr Abram Jesüit worra un ìsch àm 10. Dezamber 1623 àls Priaschter gwäijt worra. Ànna 1633 hàt ìhn dr Kàrdinàl Richelieu üss’m Lothrìnga-n-üssgwìesa —ìn dara Zitt ìsch s’ Lothrìnga vum Heer vum Ludwig XIII. bsätzt gsìì. Dr Abram ìsch àlso ìns Burgund un ìn d’ Fräigràfschàft Burgund gànga, wu-n-’r mehrera Schüala grìnda hàt. Zehn Joohra vorhar hàt’r dr lothrìngischa Oordapriaschter Piäri Fourier kännaglehrt ghàà. Ar hàt ìhm ghulfa ghàà, lothrìngischa Protäschtànta zem kàthoolischa Glàuiwa z’ bekehra.

Àn dr Üniwärsiteet vu Pont-à-Mousson ìsch dr Abram Lehrer fìr Reedakunscht un Hailiga Schrìft gsìì, z’äärscht amol vu 1632 bis 1635, un drnooh nochamol vu 1643 bis 1647. Vu 1647 bis 1649 ìsch’r Lehrer z’ Dijon ìm Burgund gsìì. Ar ìsch drnooh àn dr Üniwärsiteet z’ruckgànga un hàt àm 16. Nowamber 1653 a Dokterwìrda vu dr Gotteslehr bschtànda. Dr Abram hàt zàhlriicha Biacher gschrìewa, hàuiptaschlig um Bììweltäkschta un fìr Hebräisch un Àltgriachisch lehra. Uff Làtiinisch hàt’r Kommentàra vun ìm Cicero un ìm Vergil ìhra Wark gschrìewa. Dia Kommentàra hàt ma zwai Joohrhunderta làng mehrmols wìederveräffentligt. Dr Abram hàt àui a Gschìcht vu dr Üniwärsiteet un Hoochschüal vu Pont-à-Mousson, àwwer sa ìsch nìmm veräffentligt worra, dänn ainiga Litt hann wälla, àss histoorischa Ainzelhaita nìt bekànnt wara. Dr Täkscht hàt àwwer ìm Abram sii Groossnövöö Charles Dominique Abram àbgschrìewa —dr Charles Dominique ìsch Augustiner-Chorhärr ìn dr Àbtai vu Belchamp ìm Lothrìnga gsìì.

Gschtoorwa-n-ìsch dr Nicolas Abram z’ Pont-à-Mousson. Vum Schtarwadàtum ìsch ma nìt sìcher —heechschtwohrschiinsig ìsch’s àm 7. Dezamber 1655 gsìì.

a Üüswàhl vu siina Schrìfta

• Nonni Panopolitani Paraphrasis Sancti secundum Joannem Evangelii. Accesserunt Notae P.N.A., Soc. Jes., Pàris, 1623 — a Kommentàr vum Nonnos vu Panopolis siinera Umschriiwung vum Johànnisevànggelium
• Commentarius in tertium volumen Orationum M. T. Ciceronis, 1631 — a Kommentàr vun a pààr Wark vum Cicero
• Nicolai Abrami,... Commentarius in Pub. Virgilii Maronis opera omnia, 1634 — a Kommentàr vum Vergil siim gànz Wark
• Pharus veteris Testamenti. Sive sacrarum quaestionum libri XV. Authore R. P. Nicolao Abramo, è Societate Jesu, Pàris, 1648 — Àntwort uff theologischa Frooga-n-ìwwers’ Àlta Täschtamant
• Historia Universitatis et collegii Mussipontanique — d’ Gschìcht vu dr Üniwärsiteet un Hoochschüal vu Pont-à-Mousson bis 1650

A vollschtandiga Lischta vum Abram siim Wark kààsch ìm Carlos Sommervogel siim Büach Bibliothèque de la compagnie de Jésus vum Joohr 1890 fìnda.

Lìteràtüür

• A. J. Maas: Nicholas Abram. In: Catholic Encyclopedia. Band 1, 1913, S. 58 (englisch, wikisource.org). 
• Albert Ronsin: ABRAM (Nicolas). In: Dictionnaire des Vosgiens célèbres. (französisch, ecrivosges.com [abgerufen am 22. April 2022]). 
• Michel Caffier (Hrsg.): Dictionnaire des littératures de Lorraine. Band 1. Éditions Serpenoise, Metz 2003, ISBN 2-87692-569-9, S. 10 (französisch). 
• Paul d’Arbois de Jubainville (Hrsg.): Dictionnaire biographique lorrain : Publié et augmenté par des auteurs de la Société Thierry Alix. Éditions Serpenoise, Metz 2003, ISBN 2-87692-551-6, S. 11 (französisch). 
• C. B.: ABRAM Nicolas. In: Pierre R. Sonet (Hrsg.): Dictionnaire biographique de la Haute-Saône. Band I. SALSA, Vesoul 2005, ISBN 2-85642-060-5, S. 2 (französisch). 
• ABRAM, Nicolas. In: Enciclopedia Italiana. Treccani, 1929 (italienisch, treccani.it). 
• Noël: ABRAM (Nicolas). In: M. Michaud (Hrsg.): Biographie universelle ancienne et moderne. Band 1. L.G. Michaud, Paris 1811, S. 107–8 (französisch).