Motu

Lagatoi (John William Lindt, 1885)

Motu-Maidli (John William Lindt, 1885)

D Motu sin ain vu dr Volksstämm z Papua-Neiginea. D Sproch, wu si schwätze, wird au „Motu“ gnännt. Di neigineisch Verchehrssproch Hiri Motu basiert uf dr Motu-Sproch.

Di rund 25.000 Motu läbe um d Hauptstadt Port Moresby in dr Provinz Central. Si läbe in dr Hauptsach vum Fischfang un sin beriemt gsii fir ihri schene Hyyser un Kanu un vor allem fir ihri Gsichts- un Lyybtätowierige. E Frau, wu nit tätowiert gsii isch, het friejer as uuehrehaft gulte. Hite gälte d Tätowierige as altmodisch, un nume no elteri Lyt drage si.

Di alte Hiri-Handelsfahrte vu dr Motu

Au di friejere Hiri-Fahrte git s nume no in dr Erinnerig. Des sin wyti, monetlangi Handelsfahrte gsii, wu d Motu mit ihre Lagatoi, uus Kanu zämmebundeni Sägelboot unternuu hän, un doderby ihri irde Gschiir gege Meel vu dr Sago-Palme duscht hän. Lagatoi wäre hiote no härgstellt zue bsundere Aaläss, wie z. B. zum Unabhängigkaitsdag vu Papua-Neiginea.

Wie d Hiri-Fahrte entstande sin (Legänd)

Dr Edai Siabo us em Dorf Boera isch vum Fischfang zruckchuu, wu ne große Ool chuu isch un ihn unter Wasser zooge het. Dr Ool isch in Wirkligkait dr Gaischt vum Meer gsii. Är het dr Edai aagwiise, ne groß Kanu z böue, s mit Chochhäffe vollzlaade un dermit go Weschte z säägle, mit em Sidoschtwind noo, wu laurabada in dr Motusproch haißt, un het dr Edai derno an d an d Wasseroberflechi zruckbroocht. Wie ne dr Gaischt ghaiße het, het dr Edai s eerscht Hiri-Lagotai böue, het s Bogebada gnännt (was Meeradler haißt) un het s mit Hääfe vollglaade, wu syy Wyyb gmacht ghaa het. Är un syyni Frynd sin derno d Kischte uffe gsääglet in d Wässer vum Golf vu Papua. Fir Monet isch s Bogebada un syy Mannschaft furt gsii. Alli Dorfbewohner sin iberzygt gsii, dass d Mannschaft verschwunde sei. Si hän s Edais Wyyb guzt un hän si blogt, ass si wider sott hyrote. Voreb dr Edai furt isch, het er si aagwiise, in em Ecke im Huus z blyybe, nit im Meer z baade, e Stäcke ufzheebe, wu si Schnatte sott dryymache fir jeede Daag, wu s Bogebada furt isch, ihre Fyyr am Bränne z halte un ihri Hutt vun ere alte Frau tätowiere z loo. Wänn si do nit all Daag druf Achtig gäbt, no wär d Rais un s Lääbe vum Edia un syyne Manne gfehrdet. Am e Daag isch e Lagatoi am Hoizont erschiine un isch langsamm necher zum Dorf chuu. S isch s Bogebada gsii. Dr Edai isch retuurchuu, e Held. Syy Wyyb isch in s Meer gumpt un het dr Dräck ewäggwäsche, wu sich aagsammlet ghaa het, het ihre bescht Hees aazooge, isch uf d Veranda vu ihrem Huus uusegange, het si mit eme Stäcke gschlaa, het „Hedihoroha Bogebada!“ gschröue un het vor Fraid aafange danze.

Ibernahm vu dr Sproch iber d Stammesgränze uuse

In dr auschtralische Kolonialzyt hän vil Motu as Bolizischte dient. Au fir di ibrige yyhaimische Bolizischte un nideri Verwaltigsbeamte isch e veraifachti Form vum Motu bal e Lingua franca gsii. Die Sproch, Hiri-Motu, isch wäge däm au Police-Motu gnännt wore. S handlet sich, wie bi dr neigineisch Verchehrssproch Tok Pisin, um e Pidginsproch.

Motu ghert zue dr austronesische Sproche. Bis zum Zweete Wältchrieg het sich d Sproch allmee uusbraitet, hite wird si vu rund 4% vu dr Yywohner vu Papua-Neiginea gschwätzt.

Sprochbyschpel

Dr Aafang vu dr Genesis in Motu

1 Matamana negana ai na Dirava ese guba bona tanobada e karadia.

2 Tanobada na asi oromana bona asi anina; dibura danu gadobada vada e gorua ahu. Bena Dirava laumana na gado kopina ai e loava.

(1 Am Aafang het Gott dr Himmel un d Äärd gschaffe.

2 Un d Äärd isch wiescht un läär gsii, un s isch finschter uf dr Diefi gsii un dr Gaischt vu Gott isch iber em Wasser gschwäbt.)

Weblink

• Motu uf ethnologue.com
• Sprochbyschpel uf Motu uf language-museum.com
• Sprochbyschpel uf Hiri-Motu uf language-museum.com

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Motu“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.