Karl III. vo Spanie
Dr Karl III. (* 20. Januar 1716 z Madrid; † 14. Dezämber 1788 z Madrid) isch e Köönig vo Spanie gsi. Er het vo 1735 bis 1759 as Carlo V. vo Neapel und Sizilie regiert und vo 1759 bis 1788 as Carlos III. vo Spanie.
Lääbe[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dr Karl isch am 20. Januar 1716 z Madrid as dr eltist Soon vom Filipp V. vo Spanie und däm siner zwäite Frau Elisabetta Farnese (Isabel de Farnesio) uf d Wält choo, und isch am 14. Dezämber 1788 z Madrid gstorbe.
Er het im Sinn vom „ufkläärte Despotismus“ (span. Despotismo Ilustrado) als absolutistische Monarch regiert, wo gliichzitig de Ideä vo dr Ufkläärig gfröönt het und under anderem d Bildig gförderet und dr Iifluss vo dr Chille verchliineret het. 1767 het er d Jesuite us Spanie und us de spanische Besitzige in Amerika lo verdriibe.
Mit sine Verwaltigsreforme im spanische Kolonialriich in Latiinamerika („Segunda Conquista“, John Lynch) hätte d Gwünn us de Überseekolonie sötte gröösser und die politischi Kontrolle fester wärde. D Lüt in de Kolonie si aber nid zfriide gsi mit em und das het am Aafang vom 19. Joorhundert drzue biidrait, ass Unabhängigkäitschrieg usbroche si.
Won er z Neapel und Sizilie regiert het, het er mit em Bau vom Balast vo Caserta aagfange. Au z Spanie het er in de Stedt, vor allem z Madrid, Massnaame vorgnoo, wie öffentligi Belüüchtigs- und Abwassersüsteem, wo s Lääbe vo de Lüt verbesseret häi und er het e Hufe representativi Geböid lo baue (u. a. d Puerta de Alcalá, d Plaza de Cibeles und s Geböid vom hütige Museo del Prado). Wäge dä het men em au dr „best Bürgermäister vo Madrid“ gsäit.
Under sinere Herrschaft het Spanie e wirtschaftlige Ufschwung erläbt, und d Bevölkerig isch vo 6 Millioonen uf 10,5 Millione gwaggse.
Hüroot und Noochkomme[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Dr Karl het am 19. Juni 1738 d Prinzässin Maria Amalia vo Saggse ghürootet, e Dochder vom Friedrich August II., und het mit ere die Chinder ghag:
- María Isabel (1740–1742)
- María Josefa (*/† 1742)
- María Isabel (1743–1749)
- María Josefa (1744–1801)
- Maria Ludovica (1745–1792) ∞ 1765 Leopold II. Kaiser vom Häilige Römische Riich vo Dütscher Nazioon
- Felipe Antonio (1747–1777) Herzog vo Kalabrie
- Karl IV. (1748–1819) Köönig vo Spanie ∞ 1765 Maria Luise vo Bourbon-Parma (1751–1819)
- María Teresa (1749–1750)
- Ferdinand I. (1751–1825) Köönig vo bäide Sizilie ∞ 1768 Maria Karolina vo Ööstriich (1752–1814)
- Gabriel Antonio (1752–1788) ∞ Maria Anna vo Portugal (1768–1788)
- María Ana (1754–1755)
- Antonio Pascal (1755–1817) ∞ Maria Amalia de Borbón (1779–1798)
- Francisco Javier (1757–1771)
Litratuur[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- Horst Pietschmann: Karl III. (1759–1788). In: Walther L. Bernecker, Carlos Collado Seidel, Paul Hoser (Hrsg.): Die spanischen Könige. 18 historische Porträts vom Mittelalter bis zur Gegenwart. Beck, München 1997, ISBN 3-406-42782-0, S. 158–180.
- Alexandra Gittermann: Die Ökonomisierung des politischen Denkens. Neapel und Spanien im Zeichen der Reformbewegungen des 18. Jahrhunderts unter der Herrschaft Karls III. Franz Steiner Verlag, Stuttgart 2008, ISBN 978-3-515-09254-8, (Beiträge zur Wirtschafts- und Sozialgeschichte 113), (Zugleich: Hamburg, Univ., Diss., 2008).
Weblingg[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Karl III. vo Spanie – Sammlig vo Multimediadateie