Irredentismus

Italie noch de Vorstellige vo italiäänische Irredentiste noch em Erste Wältchrieg

Als Irredentismus isch zerst die italiäänisch-nazionalistischi Ideologii bezäichnet worde, wo s Ziil von ere gsi isch, noch der Äinigung vo Italie 1861 d Gebiet Trentino und Triest, wo vo Italiääner bewoont gsi si aber bi Ööstriich bliibe si, aazgliidere. Das beaaspruchte Gebiet im Usland wird as ‚Irredenta‘ oder italiäänisch: ‚terra irredenta‘ (s Land, wo [nonig] befreit isch, s verlorene Land) bezäichnet. Von ere politisch isolierte Minderhäit im italiäänischsproochige Schwizer Kanton Tessin isch dr Irredentismus au uf die italiäänischi Schwiz überdräit worde.

Hüte verstot mä under Irredentismus s Veräinige vo möögligst alle Verdräter von ere bestimmte Ethnii in äim Staat mit feste Territoriaalgränze. Die Ideologii isch e Däil vo vile Panbeweegige, wie vom Pangermanismus, vom Panslawismus oder vom Panturanismus.

Im histoorische Sinn bezäichnet s Wort dr italiänisch Irredentismus, wo sälber e Panbeweegig darstellt. Man redet au vo „Panitalianismus“.

Liddratuur

• Edgar Bonjour: Geschichte der schweizerischen Neutralität, Bd. 3: 1930–1939. 4. Uflaag, Helbing und Lichtenhahn, Baasel 1970, DNB 456159622; Churzfassig 1978, ISBN 3-7190-0736-7.
• Kurt Huber: Der italienische Irredentismus gegen die Schweiz (1870–1925). Dissertation an der Universität Zürich, Fehlmann, Seengen 1953, DNB 570720575

Weblingg

 Commons: Irredentism – Sammlig vo Multimediadateie