Baasler Ungaresturm
| Dialäkt: Baseldütsch |
Dr Ungaresturm vo Baasel im Joor 917 isch Däil vo de Ungarestürm im 9. und 10. Joorhundert gsi, wo Magyare und iiri Noochbere im Ostfrankeriich iigfalle si, und Stedt und Landschafte mit iire Blünderigszüüg verwüestet häi, bis dass dr Kaiser Otto I. 955 si in dr Schlacht uf em Lechfäld gschlaage und denn alli Magyare in sim Riich vernichtet het.
Dr Sturm
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Über e Sturm vo Baasel wäiss mä nume wenig. Dr Mönch Hermann vo Riichenau (1013-1054) schribt drüber im Iidrag vom Joor 917 in sinere Chronik:
Vo wo dr Hermann gwüsst het, ass d Ungare Baasel zerstört häi und denn im Elsass und in Lothringe iigfalle si, wäiss mä nid. D Stadt Baasel isch denn no seer chli und nid bsundrigs wichdig gsi. Si isch zwar scho sit em 4. Joorhundert Sitz vom e Bischof gsi und in dr erste Helfti vom 9. Joorhundert het dr Bischof Haito e Münster lo baue, wo oobe uf em Münsterbärg gstande isch, so dass mä s scho vo witem het chönne gsee.
S Stedtli het sich kuum gege organisierti Aagrifer chönne verdäidige. Mä wäiss, dass in sällere Zit wenigstens no Däil vom keltische Festigsgrabe existiert häi, aber Stadtmuure het Baasel erst öbbe um 1080 vom Bischof Burkhard vo Fenis überchoo. Villicht si d Muure vom römische Kastell uf em Münsterbärg zwüsche St. Martin und dr Riddergass no gstande, so dass sich d Bürger dört drhinder hätte chönne verstecke.
Mä cha aber aanee, ass es de Baasler nid besser gange isch as de Bürger vo andere Ort. Öb drbii au e Bischof mit em Naame Rudolf umchoo isch, isch nid sicher. Dä Rudolf kennt mä nume us ere Inschrift uf eme Sarkofaag im Münster, wo verzelt, ass dr Bischof Rudolf am 13. Daag vor de Kalände vom August (am 20. Juli) vo Häide umbrocht worde isch. Wenn das wirklig bim Ungaresturm bassiert isch, denn isch dr Rudolf höggstens zwäi Joor lang Bischof gsi, wil mä vom Bischof Adalbero wäiss, ass er am ene 15. Mai gstorbe isch und ass er im Joor 915 no gläbt het.
Im 16. Joorhundert isch d Erinnerig an dr Ungaresturm scho seer blass gsi. So het dr Heinrich Brennwald dänggt, ass nid Basel sondern Augst zerstöört und denn ans Rhiichnöi verleit worde sig.[3]
Noch em Sturm
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Wie stark dr Schade am Münster gsi isch wäiss mä nid, und au wär s noch em Sturm het afo repariere und s Bistum verwaltet het, isch nid bekannt. Erst us em Joor 948 wäiss mä, ass e Wichard denn Bischof vo Baasel gsi isch. Es isch mööglig, ass sich in dr Zwüschezit dr Bischof vo Stroossburg um s Bistum kümmeret het. S Münster isch erst vom Bischof Adalbero II. fertig baut und 1019 gweit worde.[4]
Dr Dietrich Engelhus (1362-1434) us Niidersaggse het in sinere Chronicon continens res ecclesiae et reipublicae ab orbe condito usque ad annum Chr. 1420 verzellt, ass dr Köönig Heinrich I. im Baasler Münster e Gschängg gmacht häig.[3]
D Saag vom Basilisk
[ändere | Quälltäxt bearbeite]E Saag vrzelt, wie d Lüt noch dr Blünderig in d Stadt zrugchoo si und se wider häi afo ufbaue. Drbii sige si, wo si dr Gärberbrunne gflickt häige, uf e Basilisk gstoosse, das Wääse, wo dr Stadt iire Naame gee häig.[5]
Kwelle
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Der Einfall der Ungarn 917 uf altbasel.ch, abgrüeft am 6. Juni 2015
Fuessnoote
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- ↑ Hermanni cintracti chronicon ex inedito hucusque codice Augiensi, una cum ejus vita et continuatione a Bertholdo, ejus discipulo, scripta. Subjicitur chronicon Peterhusanum ineditum. uf webarchive.org, abgrüeft am 6. Juni 2015
- ↑ Öbbe: D Ungare si zerst dur d Alemannia zooge und häi d Stadt Baasel zerstöört, s Elsass verwüestet und si vo dört im Riich vom Lothar iigfalle und häi e Hufe Bööses verbroche.
- ↑ 3,0 3,1 Stefan Albrecht 'Der Ungarnsturm als Erinnerungsort des Mittelalters im Römisch-deutschen Reich' in Acta archaeologica carpathica vol. XLVII. 2012, S. 167
- ↑ Lukas Vischer, Rudolf Dellsperger (Hrsg.): Ökumenische Kirchengeschichte der Schweiz, Saint-Paul, 1998, S. 38
- ↑ Der Geist von Basel vom Wolf-Dieter Storl, abgrüeft am 6. Juni 2015