Zweisprochiga Stroßatàfla z Milhüüsa

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Dialäkt: Elsassisch
Iigàng vu dr Stàdt

Ànna 1991 hàt sìch a Verein ufgstellt fer z Milhüüsa zweisprochiga Stroßaschìlder ànamàcha. S Projakt hàt ààgfànga unter dr Leitung vu dr Evelyne Troxler (Tochter vum beriahmta Tony Troxler), wo sallamols Veràntwortlig àn dr Stàdt fer d Kültür gsìì ìsch. Noh dr großa Freid vu dr Iwèihung – d gànz erschta zweisprochiga Stroßaschìlder ìn era großa Stàdt! – ìsch a Entàuischung kumma. Wia's d Evelyne Troxler erwähnt hàt: „leider sìn dr ànder Tàg ìn dr Zittung viel Àrtìkel gsìì gega dia zweisprachiga Stroßaschìlder“. Àwer dr Maire vu dara Zitt, dr Jean-Marie Bockel, hàt trotzdam wälla witterscht màcha. Dia zweisprochiga Stroßaschìlder sìn zitterhar güet ààgnumma worra.

D elsassischa Tàfla steht ìmmer unter dr Frànzeescha, sa wìrd àls nochhar derzüe gmàcht. As sìn nìt unbedìngt Ìwersetzunga vum Frànzeescha, àwer aui vìelmols d historischa Namma vu da Gàssa uf Elsassisch, wia sa ìn da àlta Text ìwer Milhüüsa stehn, zum Beispiel ìn da Gedìchta vum Auguste Lustig[1].

Ànna 2005 hàt's 56 zweisprochiga Stroßatàfla gaa.[2]

Ìm Juni 2010 sìn's 106 zweisprochiga Stroßatàfla gsìì, un d Plàkàter àm Iigàng vu dr Stàdt sìn aui zweisprochig worra. Un àb un züe kämma wìder nèia Stroßa derzüe.


Bìld Elsassisch Frànzeesch Ditsch (hischtorisch) Bemerkung
Milhüüse Adlerstross.JPG Adlerstross Rue de l'Aigle Adlerstraße (Ìwersetzung)
Milhüüse àlta Burggàss.JPG àlta Burggàss Rue Sainte-Claire Klarastraße
Milhüüse àlta Markthàllagàss.JPG àlta Markthàllgàss Rue des Halles Markthallenstraße
Milhüüse Altspitaldurgang.JPG Altspitaldurgang Passage des Augustins Altspitaldurchgang
Milhüüse àm Bollwark.JPG àm Bollwark Rue Louis Pasteur Am Bollwerk
Milhüüse Aschewinkel.JPG Aschewinkel Impasse des Cendres Aschenwinkel (Ìwersetzung)
Milhüüse Bäckergass.JPG Bäckergass Rue des Boulangers Bäckergasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Bàdagassla.JPG Bàdagassla Rue des Bains Badstraße (Ìwersetzung)
Milhüüse Baradrackgàrta.JPG Baradrackgàrta Parc de la Cotonnière Bärendreckgarten
Milhüüse Barfuessergass.JPG Barfuessergass Rue des Franciscains Barfüßergasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Baslerstross.JPG Baslerstross Rue de Bâle Basler Straße (Ìwersetzung)
Milhüüse Bienastross.JPG Bienastross Rue des Abeilles Bienenstraße (Ìwersetzung)
Milhüüse Bluamagass.JPG Bluamagass Rue des Fleurs Blumengasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Bogagàss.JPG Bogagàss Rue de l'Arc Bogenstraße (Ìwersetzung)
Milhüüse Bollwàrkgàsslà.JPG Bollwàrkgàsslà Rue du Bastion Bollwerkgasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Breitegass.JPG Breitegass Rue Engelmann Breite Gasse
Milhüüse Burggàss.JPG Burggàss Rue du Bourg Burggasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Ditschehofgàsslà.JPG Ditschehofgàsslà Passage Teutonique Deutschehofgasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Dreikenigsgass.JPG Dreikenigsgass Rue des Trois-Rois Dreikönigsgasse (Ìwersetzung)
Düwaschlàggassla Rue du Colombier Taubenschlagstraße (Ìwersetzung)
Milhüüse Engelgàss.JPG Engelgàss Rue Alfred Engel Alfred-Engel-Straße
Milhüüse Fassbinderplatz.JPG Fassbinderplatz Place des Tonneliers Fassbinderplatz (Ìwersetzung)
Fichtastross Rue des Pins Fichtenstraße
Milhüüse Finster Gàsslà.JPG Finster Gàsslà Rue de la Lanterne Laternengasse
Milhüüse Forststada.jpg Forststada Quai du Forst Forststaden (Ìwersetzung)
Milhüüse Frescheweid.JPG Frescheweid Rue des Tondeurs Fröschenweide Da Ort ìsch wagem Tränkbàch (a ehmàliger Bàch) fiicht gsìì un 's hàt do vìel Fräscha gaa.
Milhüüse Friedenplatz.JPG Friedenplatz Place de la Paix Friedensplatz (Ìwersetzung)
Milhüüse Gàntzeplàtzle.JPG Gàntzeplàtzle Place des Victoires Gänseplatz Uf dam Plàtz hàt ma friahier d Gans zamma brocht, vor ebb ma sa uf d Wiida gfiahrt hàt.
Milhüüse Gartnergàss.jpg Gartnergàss Rue des Jardiniers Gärtnergasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Gàrwergass.JPG Gàrwergass Rue des Tanneurs Gerbergasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Giessereibrucka.JPG Giessereibrucka Pont de la Fonderie Gießereibrücke (Ìwersetzung)
Milhüüse Giessereistross.JPG Giessereistross Rue de la Fonderie Gießereistraße (Ìwersetzung)
Z Milhüüsa ìsch a Giaßarèi gsìì: a Fàwrìk wo friahier großa Màschina entwìckelt worra sìn.
Milhüüse Glockastada.JPG Glockastada Quai de la Cloche Glockenstaden (Ìwersetzung)
Milhüüse Gràstigàss.JPG Gràstigàss Rue du Manège Manegestraße/ Grastigasse
Milhüüse Gsetzgass.JPG Gsetzgass Rue de la Loi Gesetzgasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Güàtàlitstross.JPG Güàtàlitstross Rue des Bonnes Gens Guteleutstraße
19081223 mulhausen guteleutstrasse.jpg
Es git en alti zweisproochigi Poschtcharte vo der Strooss (rächts).
Do isch bis is 19. Johrhundert s Güàtàlithuus für Ussätzigi gstande; d Brugg übere Rhy-Rhone-Kanaal het zerscht Güàtàlitbrugg (uf französisch: Pont des bonnes Gens) gheisse.
Milhüüse Gymnasiumstross.JPG Gymnasiumstross Rue du Collège Gymnasiumstraße (Ìwersetzung)
Milhüüse Hàfelemàrkt.JPG Hàfelemàrkt Place Lambert Lambertplatz Uff em Hàfelemàrkt stoot zit 1828 s Dänkmool vom Milhüüser Wisseschaftler und Filosoof Johann Heinrich Lambert mit ere Steisüüle und em Himmelsglobus obedra. Vo 1858 bis 1912 ischs amen andre Ort gsi.[3][4]
Milhüüse Halbmonddurgang.JPG Halbmonddurgang Passage de la Demi-Lune Halbmonddurchgang (Ìwersetzung)
D Zeichnung vu dara Gàssa hàt d Form vu'ma Boga, wia-n-a Hàlbmond.
Milhüüse Hechtagassa.JPG Hechtagassa Rue du Brochet Hechtengasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Hiehnerwinkel.JPG Hiehnerwinkel Impasse du Coq Hahnenwinkel/ Hühnerhof (Ìwersetzung)
Milhüüse Hinter'm Rothüs.JPG Hinter'm Rothüs Rue des Archives Hinter dem Rathaus Da Ort befìndet sìch hìnter em Rothüss.
Milhüüse Hirschstross.JPG Hirschstross Rue du Cerf Hirschstraße (Ìwersetzung)
Milhüüse Hoffnungstross.jpg Hoffnungstross Avenue Robert Schuman Hoffnungsstraße Hoffnungstraße (uf Ditsch) oder Rue de l'Espérance (uf Frànzeesch) ìsch dr Ursprung-Nàmma vu dara Stroß.
Milhüüse Itrachtsplàtzlà.JPG Itrachtsplàtzlà Place de la Concorde Eintrachtsplatz (Ìwersetzung)
Milhüüse Johannesgàss.JPG Johannesgàss Rue Saint-Jean Johannesgasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Kaiwagassla.JPG Kaiwagassla Rue de la Bibliothèque Bibliothekstraße
Milhüüse Kiefergànglà.JPG Kiefergànglà Passage des Cuveliers Küfergang (Ìwersetzung)
Milhüüse Kieferwìnkel.JPG Kieferwìnkel Place Lucien Dreyfus Küferwinkel
Milhüüse Kirchhofstross.JPG Kirchhofstross Rue de la Somme Friedhofstraße
Milhüüse Klesterlastross.JPG Kleschterlastross Rue Saint Sauveur Didenheimer Straße Zitter 1856 hàt d Alphonse Marie Eppinger, Grìndera vu dr Kongregàzion du Très Saint Sauveur, s Hüss fer Krànkapflaga gfiahrt. D Milhüüser han dam eifàch s Kleschterla gsait.[5]
Milhüüse Klostergass.JPG Klostergass Rue du Couvent Klosterstraße (Ìwersetzung)
Milhüüse Kromgass.JPG Kromgass Rue Mercière Kramgasse
Milhüüse Lambertgàss.JPG Lambertgàss Rue Lambert Lambertgasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Lang Gass.JPG Lang Gass Grand'Rue Lange Gasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Looschawinkel.JPG Loschawinkel Rue de la Loge Logenwinkel (Ìwersetzung)
Milhüüse Lothringergass.JPG Lothringergass Rue de Lorraine Lothringer Gasse/ Lothringerhofgasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Lützelhofgàss.JPG Lützelhofgàss Rue de Lucelle Lützelgasse
Milhüüse Màrktgàsslà.JPG Màrktgàsslà Rue du Marché Marktgässchen (Ìwersetzung)
Milhüüse Mehlàgass.JPG Mehlàgass Rue du Moulin Mühlengasse (Ìwersetzung)
Z Milhüüsa sìn vìel Mehla gsìì, àm Bàch entlàng; dia han d Fàwrìka màcha z'làuifa.
Milhüüse Menschtergàss.JPG Menschtergàss Rue de Lyon Lyoner Straße
Milhüüse Metzgergass.JPG Metzgergass Rue des Bouchers Metzgergasse (Ìwersetzung)
Bis ànna 1843 ìsch ìn dara Stroß a Metzga gsìì.
Milhüüse Micheligàss.JPG Micheligàss Rue Saint Michel Michelsgasse
Milhüüse Mittelbàchgàss.JPG Mittelbàchgàss Rue du Mittelbach Mittelbachgasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Müàssbrunnergàsslà.JPG Müàssbrunnergàsslà Rue des Bons enfants Mußbrunnengasse Ìn dara Gassla ìsch a Brunna vu Soda-Wàsser gsìì. Dàs Wàsser hàt gànz güet pàsst fer Miaßla (oder Müeß) kocha.
Milhüüse Neigàss.JPG Neigàss Rue Jacques Preiss Neue Gasse
Milhüüse Nesseltor Stross.jpg Nesseltor Stross Rue Gay-Lussac Gay-Lussac-Straße/ Nesseltorstraße
Milhüüse Ochsegàsslà.JPG Ochsegàsslà Impasse des Boeufs Ochsengasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Owertorstross.jpg Owertorstross Boulevard du Président Roosevelt Belforter Straße/ Obertorstraße
Milhüüse Pfaffàgàsslà.JPG Pfaffàgàsslà Impasse des Prêtres Pfaffengässchen (Ìwersetzung)
Milhüüse Pfàrrhüss Gàss.JPG Pfàrhüss Gàss Rue Roger Jaquel Pfarrhausgasse
Milhüüse Pfrundhüsgass.JPG Pfrundhüsgass Rue de la Synagogue Synagogenstraße
Plàtànastross Rue des Platanes Platanenstraße (Ìwersetzung)
Milhüüse Ràbinergàss.JPG Ràbinergàss Rue des Rabbins Rabbinergasse/ Herbergsgasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Rothüsdurgang.JPG Rothüsdurgang Passage de l'Hôtel de Ville Rathausdurchgang (Ìwersetzung)
Milhüüse Rothüssplatz.JPG Rothüssplatz Place de la Réunion Rathausplatz
Milhüüse Runtzgràwa.JPG Runtzgràwa Rue du Runtz Runzgraben (Ìwersetzung)
Milhüüse Schindergassla.JPG Schindergassla Rue de la Justice Gerechtigkeitsgasse Friahier hàr dr Schìnder vu dr Stàdt do gwoht.
Milhüüse Schlettagassa.JPG Schlettagassa Rue du Traîneau Schlittenstraße (Ìwersetzung)
Milhüüse Schmidgass.JPG Schmidgass Rue des Maréchaux Schmiedgasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Schmidplatz.JPG Schmidplatz Place des Maréchaux Schmiedplatz (Ìwersetzung)
Milhüüse Schüelgass.JPG Schüelgass Rue Henriette Schulgasse
Milhüüse Seilergrawà.JPG Seilergrawà Rue des Cordiers Seilergraben (Ìwersetzung)
Milhüüse Siàss Winkel.JPG Siass Winkel Rue Bonbonnière Süßer Winkel 's ìsch nìt direkt a Ìwersetzung, àwer 's hàt ungfahr dr gliicha Sìnn: do ìsch friahier a Bordel gsìì.
Milhüüse Spiegeltor.JPG Spiegeltor Porte du Miroir Spiegeltor (Ìwersetzung)
Stärkagassla Rue des Amidonniers Stärkegasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Starnstross.JPG Starnstross Rue de Stalingrad Sternstraße
Milhüüse Stoffdruckergàss.JPG Stoffdruckergàss Rue des Imprimeurs Druckerstraße (Ìwersetzung)
Milhüüse Strauigass.JPG Strauigass Rue Paille Strohgasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Stressla.JPG Stressla Avenue Aristide Briand Dornacher Straße
Milhüüse Strossburger Stross.JPG Strossburger Stross Rue de Strasbourg Straßburger Straße (Ìwersetzung)
Milhüüse Sunnagassa.JPG Sunnagassa Rue du Soleil Sonnengasse/ Sonnenstraße (Ìwersetzung)
Milhüüse Teifelsturmgàss.JPG Teifelsturmgàss Rue de la Tour du Diable (Ìwersetzung) Teufelsturmstraße (Ìwersetzung)
Milhüüse Theaterdurgang.JPG Theaterdurgang Passage du Théâtre Theaterdurchgang (Ìwersetzung)
Milhüüse Triwelgass.JPG Triwelgass Rue du Raisin Traubengässlein/ Träubelgasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Uf der Sinnà.JPG Uf der Sinnà Rue de la Sinne Sinnestraße/ An der Sinne
(Ìwersetzung)
D Sinna isch e Sytebach vum Ill bi der Altstadt. Hüt isch er under der Stross ime Kanal.
Das alte alemannische Wort sinne bedütet es Mässinschtrumänt für Bhälter und en Eichstett am Wasser; das het s i vil Stedt gä.[6]
Der Name Rue de la Sinne isch eso eigetlich us zwei Sprooche zämegsetzt.
Milhüüse Uf'm Grawà.JPG Uf’m Grawà Avenue du Président Kennedy Grabenstraße/ Am Graben
Milhüüse Uhrehof.JPG Uhrehof Impasse de l'Horloge Uhrenhof (Ìwersetzung)
Vogelgassa Rue des Oiseaux Vogelgasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Vogesablìckgàss.jpg Vogesablickgàss Rue des Vosges Vogesenstraße
Milhüüse Wagnergass.JPG Wagnergass Rue des Charrons Wagnergasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Werkhofgass.JPG Werkhofgass Rue du Werkhof Werkhofgasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Wildemanngass.JPG Wildemanngass Rue du Sauvage Wildemannsgasse (Ìwersetzung)
Bis ànna 1870 ìsch ìn dara Stroß a Gàschthoff gsìì, wo "Zum Wìlda" gheißa hàt. Wahren dm Zweita Waltkriag ìsch dia Stroß a kurza Zitt uf "Adolf Hitlerstraße" umtaift worra, wàs zum Làcha gsìì ìsch wenn ma dr Zammahàng zwischa dr Wìldamànn un dr Adolf Hitler gmàcht hàt.[7]
Milhüüse Wilhelm Tell Gass.JPG Wilhelm Tell Gass Rue Guillaume Tell Wilhelm-Tell-Gasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Wilhelm Tell Platz.JPG Wilhelm Tell Platz Place Guillaume Tell Wilhelm-Tell-Platz (Ìwersetzung)
Wohltätigkeitsstross Rue de la Charité Wohltätigkeitsstraße (Ìwersetzung)
Milhüüse Wullagassa.JPG Wullagassa Rue des Laines Wollengasse (Ìwersetzung)
Milhüüse Ziegelgass.JPG Ziegelgass Rue de la Moselle Ziegelgasse
Milhüüse Zighüsgass.JPG Zighüsgass Rue de l'Arsenal Zeughausgasse (Ìwersetzung)

Literatur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Literatur: Les rues de Mulhouse. Histoire et patrimoine. Éditions Journal des Ménagères.

Externa Lìnks[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Referanz[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  1. Gedìcht „Milhüse!“ vum A. Lustig (Schindergàssle, Müessbrunnegàssle, siesse Winkel)
  2. „Historique des plaques bilingues“ (Gschìcht vu da zweisprochiga Stroßatàfla), uf em Website ìwer d zweisprochiga Stroßatàfla vu Milhüüsa (fr) Archivlink (Memento vom 29. Oktober 2012 im Internet Archive)
  3. s Dänkmol vum Lambert
  4. s Lambert-Dänkmol im Patrimoine-Inväntaar vom Elsass (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)[1] [2] Vorlage:Toter Link/gertrude.region-alsace.eu
  5. Gschicht vum Kleschterle uf diaconat-mulhouse.fr
  6. S Wort sinne (Memento vom 14. Jänner 2017 im Internet Archive) bim Schwiizer Idiotikon.
  7. "Wildemannsgass" uf em Website ìwer d zweisprochiga Stroßatàfla vu Milhüüsa (fr) Archivlink (Memento vom 9. Dezämber 2008 im Internet Archive)