Wortschàtz vum Milhüüser Dialekt
Do steht a Wortschàtz-Sàmmlung ìm Elsassischa vu dr Milhüüsergegend.
Bedittung vu da Àbkìrzunga:
- N: Nomen (Subschtàntiv)
- m: masculin
- f: feminin
- nt:neutrum
- pl: pluràl
- Adj: Adjectiv
- Adv: Adverb
- Lok: Lokution
- Präp: Präposition
- V: Verb
Zàhla
[Quälltäxt bearbeite]
Zàhl 
Zahl 
nombre .svg){kind=small}
number Kat:N f Pluràl:Zàhla
| 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 |
null null zéro zero Kat:Zàhl (0)
eins eins un one Kat:Zàhl (1)
zwei zwei deux two Kat:Zàhl (2)
drèi drei trois three Kat:Zàhl (3)
viar vier quatre four Kat:Zàhl (4)
fìmf fünf cinq five Kat:Zàhl (5)
sechs sechs six six Kat:Zàhl (6)
sewena sieben sept seven Kat:Zàhl (7)
àcht acht huit eight Kat:Zàhl (8)
niin neun neuf nine Kat:Zàhl (9)
zehna zehn dix ten Kat:Zàhl (10)
elfa elf onze eleven Kat:Zàhl (11)
zwälfa zwölf douze twelve Kat:Zàhl (12)
dritzenna dreizehn treize thirteen Kat:Zàhl (13)
viarzenna vierzehn quatorze fourteen Kat:Zàhl (14)
fufzenna fünfzehn quinze fifteen Kat:Zàhl (15)
sachzenna sechzehn seize sixteen Kat:Zàhl (16)
sìbzenna siebzehn dix-sept seventeen Kat:Zàhl (17)
àchtzenna achtzehn dix-huit eighteen Kat:Zàhl (18)
niinzenna neunzehn dix-neuf nineteen Kat:Zàhl (19)
zwànzig zwanzig vingt twenty Kat:Zàhl (20)
drissig dreißig trente thirty Kat:Zàhl (30)
viarzig vierzig quarante forty Kat:Zàhl (40)
fufzig fünfzig cinquante fifty Kat:Zàhl (50)
sachzig sechzig soixante sixty Kat:Zàhl (60)
sìbtzig siebzig soixante-dix seventy Kat:Zàhl (70)
àchtzig achtzig quatre-vingts eighty Kat:Zàhl (80)
niinzig neunzig quatre-vingt-dix ninety Kat:Zàhl (90)
hundert hundert cent hundred Kat:Zàhl (100)
tàuisig tausend mille thousand Kat:Zàhl (1000)
erscht erster premier first Kat:Zàhl-Adj
zweit zweiter deuxième second Kat:Zàhl-Adj
drìtt dritter troisième third Kat:Zàhl-Adj
viart vierter quatrième fourth Kat:Zàhl-Adj
fìmft fünfter cinquième fifth Kat:Zàhl-Adj
sechst sechster sixième sixth Kat:Zàhl-Adj
sìebt siebter septième seventh Kat:Zàhl-Adj
àcht achter huitième eighth Kat:Zàhl-Adj
niint neunter neuvième ninth Kat:Zàhl-Adj
zenht zehnter dixième thenth Kat:Zàhl-Adj
elft elfter onzième eleventh Kat:Zàhl-Adj
zwälft zwölfter douzième twelveth Kat:Zàhl-Adj
drittzent dreizehnter treizième thirteenth Kat:Zàhl-Adj
viarzent vierzehnter quatorzième fourteenth Kat:Zàhl-Adj
fufzent fünfzehnter qunzième fifteenth Kat:Zàhl-Adj
sachzent sechzehnter seizième sixteenth Kat:Zàhl-Adj
sìbzent siebzehnter dix-septième seventeenth Kat:Zàhl-Adj
àchtzent achtzehnter dix-huitième eighteenth Kat:Zàhl-Adj
niinzent neunzehnter dix-neuvième nineteenth Kat:Zàhl-Adj
zwànzigscht zwanzigster vingtième twentieth Kat:Zàhl-Adj
a hälfta ein halb un demi half Kat:Quàntum (1/2)
ànderdhàlwa eins un ein halb un et demie one and a half Kat:Quàntum (1 + 1/2)
zweiahàlb zwei un ein halb deux et demie two and a half Kat:Quàntum (2 + 1/2)
z'hàlb zweit à deux Kat:Lok ( Sa sìn z'hàlb zweit kumma. Ils sont venus à deux (personnes).)
z'hàlb drìtt à trois Kat:Lok ( Sa wohna z'hàlb drìtt ìn dam Hüss. Ils vivent à trois dans cette maison.)
z'hàlb viart à quatre Kat:Lok
z'hàlb fìmft à cinq Kat:Lok
z'hàlb sechst à six Kat:Lok
z'hàlb sìbt à sept Kat:Lok
z'hàlb àcht à huit Kat:Lok
z'hàlb niint à neuf Kat:Lok
z'hàlb zehnt à dix Kat:Lok
Fàrwa
[Quälltäxt bearbeite]
Fàrb Farbe couleur color Kat:N f Pluràl:Fàrwa
rot rot rouge red Kat:Adj 
|
rossarot rosa rose pink Kat:Adj 
|
orange orange orange orange Kat:Adj 
|
gaal gelb jaune yellow Kat:Adj 
|
grian grün vert green Kat:Adj 
|
blàui blau bleu blue Kat:Adj 
|
vèialett violett violet purple Kat:Adj 
|
brüün braun brun brown Kat:Adj 
|
beige (bèèsch) beige beige beige Kat:Adj 
|
wiss weiß blanc white Kat:Adj 
|
gràui grau gris grey Kat:Adj 
|
schwàrz schwarz noir black Kat:Adj 
|
heiter hell clair light Kat:Adj 
|
dunkel dunkel foncé dark Kat:Adj 
|
heiterblàui hellblau bleu clair lightblue Kat:Adj 
|
dunkelblàui dunkelblau bleu foncé darkblue Kat:Adj 
|
heiterbrüün hellbraun brun clair lightbrown Kat:Adj 
|
dunkelbrüün dunkelbraun brun foncé darkbrown Kat:Adj 
|
Fàmìlia
[Quälltäxt bearbeite]
Fàmìlia Familie famille family Kat:N f Pluràl:Fàmìlia
Mànn Mann mari husband Kat:N m Pluràl:Manner
Fràui Frau femme wife Kat:N m Pluràl:Fràuia
Vàtter Vater père father Kat:N m Pluràl:Vatter
Müeter Mutter mère mother Kat:N f Pluràl:Miater
Pàppa Papa Papa Dad Kat:N f Pluràl:Pàppa
Màmma Mama Maman Mumm Kat:N f Pluràl:Màmma
Unkel Onkel oncle uncle Kat:N m Pluràl:Unkel
Tànta Tante tante aunt Kat:N f Pluràl:Tànta
Großvàtter Großvater grand-père grandfather Kat:N m Pluràl:Großvatter
Großmüeter Großmutter grand-mère grandmother Kat:N f Pluràl:Großmiater
Papapa Opa Papi Grandpa Kat:N f Pluràl:Papapa
Mamama Oma Mamie Grandma Kat:N f Pluràl:Mamama
Großkìnd Enkelkind petit-enfant grandchild Kat:N Pluràl:Großkìnder
Brüeder Bruder frère brother Kat:N m Pluràl:Briader
Schweschter Schwester soeur sister Kat:N f Pluràl:Schweschtra
Kìnd Kind enfant child Kat:N nt Pluràl:Kìnder
Bubbala Baby bébé baby Kat:N n Pluràl:Bubbala
Suhn Sohn fils son Kat:N m Pluràl:Seehn
Tochter Tochter fille daughter Kat:N n Pluràl:Tächter
Büe Junge garçon boy Kat:N m Pluràl:Büe
Maidla Mädchen fille girl Kat:N nt Pluràl:Maidla
Cousin Cousin cousin cousin Kat:N m Pluràl:Cousin
Cousine Cousine cousine cousin Kat:N s Pluràl:Cousine
Schwoger Schwager beau-frère brother-in-law Kat:N m Pluràl:Schweeger
Schwìegermüeter Schwiegermutter belle-mère mother-in-law Kat:N f Pluràl:Schwìegermiater
Schwìegera Schwiegermutter belle-mère mother-in-law Kat:N f Pluràl:Schwìegera
Schwìegersuhn Schwager gendre brother-in-law Kat:N m Pluràl:Schwìegerseehn
Gschwèi Schwägerin belle-soeur sister-in-law Kat:N f Pluràl:Gschwèi
Tochtermànn Schwiegersohn gendre son-in-law Kat:N m Pluràl:Tochtermanner
Suhnsfràui Schwiegertochter bru, belle-fille daughter-in-law Kat:N f Pluràl:Suhnsfràuia
Tiarer
[Quälltäxt bearbeite]
Tiar Tier animal animal Kat:N nt Pluràl:Tiarer
Hund Hund chien dog Kat:N m Pluràl:Hunda
Kàtz Katze chat cat Kat:N f Pluràl:Kàtza
Kìnggala Kaninchen lapin rabbit Kat:N nt Pluràl:Kìnggala
Hàs Hase lièvre hare Kat:N m Pluràl:Hàsa
Hàmschter Hamster hamster hamster Kat:N m Pluràl:Hàmschter
Müüs Maus souris mouse Kat:N f Pluràl:Miis
Ràtta Ratte rat rat Kat:N f Pluràl:Ràtta
Scharmüüs Maulwurf taupe mole Kat:N f Pluràl:Scharmiis
Eichhärnla Eichhörnchen écureuil squirrel Kat:N nt Pluràl:Eichhärnla
Schìldkrott Schildkröte tortue turtle Kat:N m Pluràl:Schìldkrott
Ìgel Igel hérisson hedgehog Kat:N m Pluràl:Ìgel
Ross Pferd cheval horse Kat:N nt Pluràl:Rässer
Esel Esel âne donkey Kat:N m Pluràl:Esel
Küeh Kuh vache cow Kat:N f Pluràl:Kiah
Ochs Ochse bœuf beef Kat:N m Pluràl:Ochsa
Stiar Stier taureau bull Kat:N m Pluràl:Stiara
Kàlb Kalb veau calf Kat:N nt Pluràl:Kalwa
Geis Geiß chèvre goat Kat:N f Pluràl:Geisa
Schof Schaf mouton sheep Kat:N m Pluràl:Scheef
Reh Reh chevreuil roe Kat:N nt Pluràl:Reh
Saui Schwein cochon pig Kat:N f Pluràl:Säi
Wìldsaui Wildschwein sanglier wild boar Kat:N f Pluràl:Wìldsäi
Schnack Schnecke escargot snail Kat:N m Pluràl:Schnacka
Wurm Wurm ver worm Kat:N m Pluràl:Wìrm
Schlànga Schlange serpent snake Kat:N f Pluràl:Schlànga
Frosch Frosch grenouille frog Kat:N m Pluràl:Fräscha
Eidechsla Eidechse lézard lizard Kat:N n Pluràl:Eidechsla
Kafer Käfer coléoptère beetle Kat:N m Pluràl:Kafer
Maiakafer Grille grillon cricket Kat:N m Pluràl:Maiakafer
Mucka Fliege mouche fly Kat:N f Pluràl:Mucka
Schnok Stechmücke moustique mosquito Kat:N m Pluràl:Schnoka
Summervogel Schmetterling papillon butterfly Kat:N m Pluràl:Summerveegel
Ìmmala Biene abeille bee Kat:N n Pluràl:Ìmmala
Waschpa Wespe guêpe wasp Kat:N f Pluràl:Waschpa
Heigumber Heuschrecke sauterelle grasshopper Kat:N m Pluràl:Heigumber
Omeisa Ameise fourmi ant Kat:N f Pluràl:Omeisa
Schàwa Motte mite moth Kat:N f Pluràl:Schàwa
Ohrapfatzer Ohrwurm pince-oreilles earwig Kat:N m Pluràl:Ohrapfatzer
Ohragrìwler Ohrwurm perce-oreilles earwig Kat:N m Pluràl:Ohragrìwler
Brama Bremse taon horse-fly Kat:N f Pluràl:Brama
Rüppa Raupe chenille caterpillar Kat:N f Pluràl:Rüppa
Vogel Vogel oiseau bird Kat:N m Pluràl:Veegel
Àdler Adler aigle eagle Kat:N m Pluràl:Adler
Agerschta Elster pie magpie Kat:N f Pluràl:Agerschta
Àmsla Amsel merle blackbird Kat:N f Pluràl:Àmsla
Spàtz Spatz moineau sparrow Kat:N m Pluràl:Spàtza
Meisla Meise mésange tit Kat:N nt Pluràl:Meisla
Nàchtigàll Nachtigall rossignol nightingale Kat:N f Pluràl:Nàchtigàlla
Kuckuck Kuckuck coucou cuckoo Kat:N m Pluràl:Kuckuck
Nàchtkütz Eule hibou owl Kat:N m Pluràl:Nàchtkütza
Stork Storch cigogne stork Kat:N m Pluràl:Storka
Schwalwala Schwalbe hirondelle swallow Kat:N n Pluràl:Schwalwala
Rotschwànz Rotschwanz rouge-queue redstart Kat:N m Pluràl:Rotschwanz
Tüüwa Taube pigeon pigeon Kat:N d Pluràl:Tüüwa
Kràbb Rabe, Krähe corbeau crow Kat:N m Pluràl:Kràbba
Hüehn Huhn poule hen Kat:N d Pluràl:Hiahner
Gückel Hahn coq cock Kat:N m Pluràl:Gickel
Glìckala Küken poussin chick Kat:N s Pluràl:Glìckala
Walschhüehn Truthahn dindon turkey Kat:N d Pluràl:Walschhiahner
Gàns Gans oie goose Kat:N d Pluràl:Gans
Gàger Ganter jars gander Kat:N m Pluràl:Gàger
Anta Ente canard duck Kat:N d Pluràl:Anta
Pàppagei Papagei perroquet parrot Kat:N m Pluràl:Pàppagei
Kànàrivogel Kanarienvogel canari canary Kat:N m Pluràl:Kànàriveegel
Schnapf Schnepfe bécasse woodcock Kat:N f Pluràl:Schnapfa
Fladermüüs Fledermaus chauve-souris bat Kat:N f Pluràl:Fladermiis
Fìsch Fisch poisson fish Kat:N m Pluràl:Fìsch
Haifìsch Hai requin shark Kat:N m Pluràl:Haifìsch
Wàlfìsch Wal baleine whale Kat:N m Pluràl:Wàlfìsch
Kàrpf Karpfen carpe carp Kat:N m Pluràl:Kàrpfa
Foralla Forelle truite trout Kat:N f Pluràl:Foralla
Làchs Lachs saumon salmon Kat:N m Pluràl:Làchsa
Muschel Muschel moule clam Kat:N d Pluràl:Muschla
Ool Aal anguille eel Kat:N m Pluràl:Oola
Pflànza
[Quälltäxt bearbeite]
Pflànza Pflanze plante plant Kat:N f Pluràl:Pflànza
Baim
[Quälltäxt bearbeite] Bàuim Baum arbre tree Kat:N f Pluràl:Baim
Eicha Eiche chêne oak Kat:N f Pluràl:Eicha
Tànna Tanne sapin fir Kat:N f Pluràl:Tànna
Büecha Buche hêtre beech Kat:N f Pluràl:Büecha
Pàppla Pappel peuplier poplar Kat:N f Pluràl:Pàppla
Holdra Holunder sureau Kat:N m Pluràl:Holdra
Blüema
[Quälltäxt bearbeite] Blüema Blume fleur flower Kat:N f Pluràl:Blüema
Rosa Rose rose rose Kat:N f Pluràl:Rosa
Maiagläckla Maiglöckchen muguet lily of the valley Kat:N nt Pluràl:Maiaglìckla
Sunnablüema Sonnenblume tournesol sunflower Kat:N f Pluràl:Sunnablüema
Butterblüema Sonnenblume tournesol sunflower Kat:N f Pluràl:Butterblüema
Schlìsselbliamla Primel primevère primrose Kat:N nt Pluràl:Schlìsselbliamla
Obst
[Quälltäxt bearbeite] Obst Obst fruit fruit Kat:N nt Pluràl:-
Äpfel Apfel pomme apple Kat:N m Pluràl:Äpfel
Beera Birne poire pear Kat:N f Pluràl:Beera
Oràscha Orange orange orange Kat:N f Pluràl:Oràscha
Zitrona Zitrone citron lemon Kat:N f Pluràl:Zitrona
Pamplemousse Grapefruit pamplemousse grapefruit Kat:N f Pluràl:Pamplemousse
Bànàna Banane banane banana Kat:N f Pluràl:Bànàna
Zwatschga Zwetschge quetsche damson Kat:N f Pluràl:Zwatschga
Pflüüma Pflaume prune plum Kat:N f Pluràl:Pflüüma
Mirabella Mirabelle mirabelle mirabelle plum Kat:N f Pluràl:Mirabella
Mellala Aprikose abricot apricot Kat:N nt Pluràl:Mellala
Triiwel Traube raisin grape Kat:N f Pluràl:Triiwel
Kìrscha Kirsche cerise cherry Kat:N f Pluràl:Kìrscha
Ardbeera Erdbeere fraise strawberry Kat:N f Pluràl:Ardbeera
Xànderla Johannisbeere groseille redcurrant Kat:N nt Pluràl:Xànderla
Krüsala Stachelbeere groseille à maquereau gooseberry Kat:N nt Pluràl:Krüsala
Hìmbeera Himbeere framboise raspberry Kat:N f Pluràl:Hìmbeera
Brumbeera Brombeere mûre blackberry Kat:N f Pluràl:Brumbeera
Heidelbeera Heidelbeere myrtille blueberry Kat:N f Pluràl:Heidelbeera
Hàgabutta Hagebutte églantine, cynorrhodon rose hip Kat:N f Pluràl:Hàgabutta
Aschpala Mispel nèfle medlar Kat:N Pluràl:Aschpala
Kìtta Quitte coing quince Kat:N f Pluràl:Kìtta
Nussa Walnuss noix nut Kat:N f Pluràl:Nussa
Hàselnussa Haselnuss noisette hazelnut Kat:N f Pluràl:Hàselnussa
Màndla Mandel amande almond Kat:N Pluràl:Màndla
Käschtena Kastanie châtaigne chestnut Kat:N f Pluràl:Käschtena
Màrrona Maroni marron chestnut Kat:N Pluràl:Màrrona
Gmias
[Quälltäxt bearbeite] Gmias Gemüse légume vegetable Kat:N nt Pluràl:-
Hartäpfel Kartoffel pomme de terre potato Kat:N m Pluràl:Hartäpfel
Galriawla Möhre carotte carrot Kat:N nt Pluràl:Galriawla
Bohna Bohne haricot bean Kat:N f Pluràl:Bohna
Miasla Erbse petit-pois pea Kat:N nt Pluràl:Miasla
Arbsa Erbse pois, pois cassé pea Kat:N nt Pluràl:Arbsa
Ràhna Rübe betterave beet Kat:N Pluràl:Ràhna
Sàlàt Salat salade salade Kat:N m Pluràl:Salater
Hitscherla Feldsalat mâche corn salad Kat:N Pluràl:Hitscherla
Krütt Kraut chou cabbage Kat:N nt Pluràl:Krütt
Rotkrütt Rotkohl chou rouge red cabbage Kat:N Pluràl:Rotkrütt
Sürkrütt Sauerkraut choucroute sauerkraut Kat:N nt Pluràl:Sürkrütt
Schbrìsslerkehl Rosenkohl chou de Bruxelles Brussels sprout Kat:N nt Pluràl:Schbrìsslerkehl
Àndivi Chicorée endive chicory Kat:N Pluràl:Àndivi
Làuiech Lauch poireau leek Kat:N m Pluràl:Làuiech
Màngold Mangold bette mangold Kat:N m Pluràl:Màngold
Schwàrwurzla Bocksbart saisifi salsify Kat:N f Pluràl:Schwàrwurzla
Zìwala Zwiebel oignon onion Kat:N nt Pluràl:Zìwala
Schàlotta Schalotte échalote shallot Kat:N f Pluràl:Schàlotta
Knowlig Knoblauch ail garlic Kat:N m Pluràl:Knowlig
Kärner
[Quälltäxt bearbeite] Korn Korn grain grain Kat:N nt Pluràl:Kärner
Weiza Weizen blé wheat Kat:N m Pluràl:Weiza
Rogga Roggen seigle rye Kat:N m Pluràl:Rogga
Hàwer Hafer avoine oat Kat:N m Pluràl:Hàwer
Walschkorn Mais maïs maize Kat:N nt Pluràl:Walschkärner
Riss Reis riz rice Kat:N m Pluràl:Riss
Gràs
[Quälltäxt bearbeite] Gràs Gras herbe grass Kat:N nt Pluràl:Gràsa
Schnìttlàuiech Schnittlauch ciboulette chive Kat:N m Pluràl:Schnìttlàuiech
Barlàuiech Sauerampfer oseille sorrel Kat:N m Pluràl:Barlàuiech
Bettbrunser Löwenzahn pissenlit dandelion Kat:N m Pluràl:Bettbrunser
Kàtzawàdel Schachtelhalm prêle horsetail Kat:N m Pluràl:Kàtzawadel
Pfaffermìnz Pfefferminz menthe peppermint Kat:N nt Pluràl:Pfaffermìnz
Kärwer
[Quälltäxt bearbeite]
Mina
[Quälltäxt bearbeite]
Zitt
[Quälltäxt bearbeite] Zitt Zeit temps timel Kat:N f Pluràl:Zitta
z'Morga morgens le matin in the morning Kat:Lok
z'Mittàg mittags l'après-midi in the afternoon Kat:Lok
z'Owa abends le soir in the evening Kat:Lok
z'Nàcht nachts la nuit in the night Kat:Lok
àm àchta à huit heures at eight o'clock Kat:Lok
àm hàlwer niina à huit heures et demie at half past eight Kat:Lok
vor da àchta vor acht Uhr avant huit heures before eight o'clock Kat:Lok
noh da àchta nach acht Uhr après huit heures after eight o'clock Kat:Lok
's ìsch niina es ist neun Uhr il est neuf heures it is nine o'clock Kat:Lok
àchta acht Uhr huit heures eight o'clock Kat:Lok 
fìmf àb àchta fünf nach acht huit heures cinq five past eight Kat:Lok 
zeh àb àchta zehn nach acht huit heures dix ten past eight Kat:Lok 
viartel àb àchta viertel nach acht huit heures et quart quarter past eight Kat:Lok 
zwànzig àb àchta zwanzig nach acht huit heures vingt twenty past eight Kat:Lok 
fìmf bis hàlwer niina fünf vor halb neun huit heures vingt-cinq twenty-five past eight Kat:Lok 
hàlwer niina halb neun huit heures et demie half past eight Kat:Lok 
fìmf àb hàlwer niina fünf nach halb neun neuf heures moins vingt-cinq twenty-five to nine Kat:Lok 
zwànzig bis niina zwanzig vor neun neuf heures moins vingt twenty to nine Kat:Lok 
viartel uf niina viertel vor neun neuf heures moins le quart quarter to nine Kat:Lok 
zeh bis niina zehn vor neun neuf heures moins dix ten to nine Kat:Lok 
fìmf bis niina fünf vor neun neuf heures moins cinq five to nine Kat:Lok 
zwälfa Mittag midi noon Kat:Lok 
zwälfa (z'Nàcht) / Mìtternàcht Mitternacht minuit midnight Kat:Lok
Làndschàft
[Quälltäxt bearbeite]
Làndschàft Landschaft paysage landscape Kat:N f Pluràl:Làndschàfta
Àcker Acker champ field Kat:N m Pluràl:Acker
Fald Feld champ field Kat:N n Pluràl:Falder
Wiesa Wiesen pré meadow Kat:N f Pluràl:Wiesa
Wàld Wald forêt forest Kat:N m Pluràl:Wald
Dorf Dorf village village Kat:N n Pluràl:Därfer
Stàdt Stadt ville town Kat:N f Pluràl:Städter
Stroß Stroß route road Kat:N f Pluràl:Stroßa
Barg Berg montagne mountain Kat:N m Pluràl:Barga
Buckel Hügel colline hill Kat:N m Pluràl:Bìckel
Glatscher Gletscher glacier glacier Kat:N m Pluràl:Glatscher
Steirosselta Moräne moraine moraine Kat:N f Pluràl:Steirosselta
Dàmm Damm digue dam Kat:N m Pluràl:Dàmma
Brucka Brücke pont bridge Kat:N f Pluràl:Brucka
Bàch Bach rivière river Kat:N m Pluràl:Bach
Fluss Fluss fleuve river Kat:N m Pluràl:Flìss
Runtz Bächlein ruisseau brook Kat:N m Pluràl:Runtza
Strom Strom courant stream Kat:N m Pluràl:Strom
Qualla Quelle source spring Kat:N f Pluràl:Qualla
Wàsserloch Wasserloch trou d'eau waterhole Kat:N n Pluràl:Wàsserlächer
Wèiech Teich étang pond Kat:N m Pluràl:Wèiech
See See lac lake Kat:N m Pluràl:See
Meer Meer mer sea Kat:N n Pluràl:Meer
Ìnsel Insel île island Kat:N f Pluràl:Ìnsel
Warkzig
[Quälltäxt bearbeite]
Warkzig Werkzeug outil tool Kat:N n Pluràl:Warkzig
Hàmmer Hammer marteau hammer Kat:N m Pluràl:Hammer
Nàgel Nagel clou nail Kat:N m Pluràl:Neegel
Meißel Meißel ciseau à bois chisel Kat:N m Pluràl:Meißel
Strüüwa Schraube vis screw Kat:N f Pluràl:Strüüwa
Strüüwaziager Schraubenzieher tournevis screwdriver Kat:N m Pluràl:Strüüwaziager
Gwìnd Gewinde filetage thread Kat:N n Pluràl:Gwìnd
Meter Meter mètre meter Kat:N m Pluràl:Meter
Saga Säge scie saw Kat:N f Pluràl:Saga
Schar Schere ciseaux scissors Kat:N f Pluràl:Schara
Zànga Zange pince pliers Kat:N f Pluràl:Zànga
Füeßbàll
[Quälltäxt bearbeite]
Füeßbàll Fußball football football Kat:N m
Corner Eckball corner corner Kat:N Pluràl:Corner
Flìgel Flügel aile Kat:N m Pluràl:Flìgel
Fàul Foul faute foul Kat:N n
Goal Tor but goal Kat:N n Pluràl:Goal
Goalmànn Torwart gardien de but goalkeeper Kat:N m Pluràl:Goalmanner
Spìeler Spieler joueur player Kat:N m Pluràl:Spìeler
Trainer Trainer entraîneur coach Kat:N m Pluràl:Trainer
Süpporter Fan supporter supporter Kat:N m Pluràl:Süpporter
Händs Handspiel main handball Kat:N
uf Sits Abseits hors-jeu offside
holza holzfällen ~bûcheronner, faire du petit bois, un jeu dur Kat:V Partizip:gholzt
käpfla jouer avec la tête Kat:V Partizip:käpfelt
müüra mauern ~bétonner Kat:V Partizip:gmüürt
Tod
[Quälltäxt bearbeite] Tod Tod mort death Kat:N m Pluràl:Toda
Àllerheiliga Allerheiligen Toussaint All Saints' Day Kat:N f Pluràl:Àllerheiliga
Kìrchhoff Friedhof cimetière cemetery Kat:N m Pluràl:Kìrchhäff
Liicht Bestattung funérailles/obsèques funeral Kat:N f Pluràl:Liicht
Gràb Grab tombe grave Kat:N n Pluràl:Greewer
Begrabnis Begräbnis enterrement burial Kat:N n Pluràl:Begrabnissa
Leid Trauer deuil mourning Kat:N n Pluràl:Leid
Leidslitt trauernde Angehörige famille en deuil Kat:N pl
Leicha Leiche cadavre corpse Kat:N f Pluràl:Leicha
starwa sterben mourir to die Kat:V Partizip:gstorwa
vergràwa begraben enterrer to bury Kat:V Partizip:vergràwa
Faschter (un wàs derzüe gheert)
[Quälltäxt bearbeite]
Fascht Fest fête feast Kat:N nt Pluràl:Faschter
Nèijohr Neujahr nouvel an New Year's Day Kat:N nt Pluràl:Nèijohr
Nèijohrswunsch Neujahrswunsch voeu de nouvel an New Year's wish Kat:N nt Pluràl:Nèijohrswìnsch
Ooschtra Ostern Pâques Easter Kat:N f Pluràl:Ooschtra
Pfìngschta Pfingsten Pentecôte Pentecost Kat:N nt Pluràl:Pfìngschta
Sàntiklàuis Sankt Nikolaus Saint-Nicolas Saint Nicholas Kat:N m
Rübbelz Knecht Ruprecht Père Fouettard Knight Rupert Kat:N
Labküecha Lebkuchen pain d'épices gingerbread Kat:N m Pluràl:Labküecha
Wiahnachta Weihnachten Noël Christmas Kat:N f Pluràl:Wiahnachta
Wiahnàschtsowa Weihnachtsabend réveillon de Noël Christmas Eve Kat:N nt Pluràl:Wiahnàtsowa
Staffestàg Stephanstag Saint-Etienne St. Stephen's Day Kat:N m
Tànnabàuim Weihnachtsbaum arbre de Noël Christmas tree Kat:N m Pluràl:Tànnabaim
Kerza Kerze bougie candle Kat:N f Pluràl:Kerza
Mìtternàchtsmass Mitternachtsmesse messe de minuit Midnight Mass Kat:N f Pluràl:Mìtternàchtsmass
Chrìschtkìnd Christkind enfant Jésus Baby Jesus Kat:N nt Pluràl:Chrìschtkìnd
Krìppa Krippe crêche (grande, comme dans une église) crib Kat:N f Pluràl:Krìppa
Krìppala Krippe crêche (petite, comme dans une maison) crib Kat:N nt Pluràl:Krìppala
Wiahnàchtsmànn Weihnachtsmann Père Noël Santa Claus Kat:N m Pluràl:Wiahnàchtsmanner
Verb
[Quälltäxt bearbeite]
Verb Verb verbe verb Kat:N n Pluràl:Verb
- Teil Pàrtikel sìn vum Verb untrennbàr: be-, emp-, ent-, er-, ge-, mìss-, ver-, wìder-, zer-...
- Àndra Pàrtikel sìn vum Verb trennbàr: àà-, àb-, i-, noh-, uf-, üs-...
S Zeicha ¦ bedittet àss d Pàrtikel vum Verb trennbàr ìsch.
sìì sein être to be Kat:V Partizip:gsìì
hàà haben avoir to have Kat:V Partizip:ghàà
wara werden devenir to become Kat:V Partizip:worra
düe tun faire to do Kat:V Partizip:-
därfa dürfen avoir le droit to may Kat:V Partizip:därfa
känna können pouvoir to can Kat:V Partizip:känna
meega mögen apprécier to like Kat:V Partizip:meega
müeßa mussen devoir to have to Kat:V Partizip:müeßa
solla sollen devoir to shall Kat:V Partizip:solla
wälla wollen vouloir to want Kat:V Partizip:wälla
bàuia bauen construire to build Kat:V Partizip:bàuia
àà¦bàuia anbauen construire en plus, à côté to attach Kat:V Partizip:ààbàuia
i¦bàuia einbauen aménager to install Kat:V Partizip:ibàuia
uf¦bàuia aufbauen reconstruire to rebuild Kat:V Partizip:ufbàuia
um¦bàuia umbauen modifier une construction to convert Kat:V Partizip:umbàuia
verbàuia construire (partout, trop ???) Kat:V Partizip:verbàuia
danka denken penser to think Kat:V Partizip:dankt
noh¦danka nachdenken réfléchir to ponder Kat:V Partizip:nohdankt
üs¦danka ausdenken concevoir, mettre au point to conceive Kat:V Partizip:üsdankt
froga fragen demander to ask Kat:V Partizip:gfrogt
àà¦froga anfragen demander, en s'adressant à quelqu'un to ask Kat:V Partizip:ààgfrogt (Ìch bì ààgfrogt worra = Ma hàt mina Meinung wälla wìssa)
noh¦froga nachfragen s'intéresser, tenir à quelque chose to like Kat:V Partizip:nohgfrogt (Ar frog ìn sinera Àrwet nit noh = Sina Àrwet ìntressiart'na nìt)
üs¦froga ausfragen interroger to interrogate Kat:V Partizip:üsgfrogt (D Polizèi frogt'na üs)
gaa geben donner to give Kat:V Partizip:gaa
àà¦gaa angeben déclarer to state Kat:V Partizip:ààgaa
àb¦gaa abgeben déposer to deliver Kat:V Partizip:àbgaa
i¦gaa eingeben donner, entrer quelque chose to input Kat:V Partizip:igaa
noh¦gaa nachgeben céder (moralement) to yield Kat:V Partizip:nohgaa
uf¦gaa aufgeben abandonner to give up Kat:V Partizip:ufgaa
üs¦gaa ausgeben dépenser to spend Kat:V Partizip:üsgaa
züe¦gaa zugeben avouer to admit Kat:V Partizip:züegaa
geh gehen aller to go Kat:V Partizip:gànga
àà¦geh angehen s'allumer ou concerner to start or to concern Kat:V Partizip:ààgànga (Dr Motor geht àà - oder- As geht uns nit àà)
àb¦geh abgehen s'éteindre / partir to stop / to leave Kat:V Partizip:àbgànga
i¦geh eingehen rétrécir to shrink Kat:V Partizip:igànga
noh¦geh folgen suivre to follow Kat:V Partizip:nohgànga (Ar geht ìhm noh)
uf¦geh aufgehen s'ouvrir to open Kat:V Partizip:ufgànga
unter¦geh untergehen couler, sombrer to sink Kat:V Partizip:untergànga
vergeh schmelzen fondre to melt Kat:V Partizip:vergànga (S Is vergeht)
hola holen chercher to get Kat:V Partizip:gholt
i¦hola einholen rattraper to catch up Kat:V Partizip:igholt (Da Velorenner ìsch vorhar dr letscht gsìì, àwer ar holt jetzt d àndra i.)
noh¦hola nachholen rattraper to catch up Kat:V Partizip:nohgholt (Ar hàt mehrera Kurs verfahlt, ar müeßt sa jetzt nohhola.)
kàuifa kaufen acheter to buy Kat:V Partizip:kàuift
àb¦kàuifa abkaufen racheter to buy out Kat:V Partizip:àbkàuift
i¦kàuifa einkaufen faire des achats to go shopping Kat:V Partizip:ikàuift
verkàuifa verkaufen vendre to sell Kat:V Partizip:verkàuift
kocha kochen cuisiner to cook Kat:V Partizip:kocht
àà¦kocha ankochen attacher à la casserole Kat:V Partizip:ààkocht
àb¦kocha abkochen cuire nature (à l'eau) Kat:V Partizip:àbkocht
i¦kocha einkochen trop cuire (plus d'eau !) Kat:V Partizip:ikocht
ìwer¦kocha überkochen déborder à la cuisson Kat:V Partizip:ìwerkocht
uf¦kocha aufkochen recuire (idée de complément) Kat:V Partizip:ufkocht
üs¦kocha auskochen trop cuire (plus de saveur) Kat:V Partizip:üskocht
verkocha verkochen trop cuire (trop mou, purée) Kat:V Partizip:verkocht
vor¦kocha vorkochen précuire Kat:V Partizip:vorkocht
kumma kommen venir to come Kat:V Partizip:kumma
àà¦kumma ankommen arriver to arrive Kat:V Partizip:ààkumma
dràà¦kumma darankommen arriver (~c'est le tour de) Kat:V Partizip:drààkumma (Ìch hà làng müeßa wàrta, àwer jetzt kumm i dràà = 's ìsch jetzt àn mìr.)
dràà¦kumma anschlagen cogner to hit Kat:V Partizip:drààkumma (D Vàsa ìsch àwaghèit wial ìch drààkumma bì.)
drüss¦kumma verstehen s'en sortir, dans le sens de "comprendre" to understand Kat:V Partizip:drüsskumma ('s ìsch züe kompliziart, ma kummt nìt drüss)
i¦kumma einkommen venir à l'idée ~to think of Kat:V Partizip:ikumma (A güeta Idee ìsch mìr ikumma.)
noh¦kumma nachkommen suivre, dans le sens de "comprendre" to understand Kat:V Partizip:nohkumma (Kummsch noh, ìn dr Schüel?)
uf¦kumma aufkommen survenir (idée de rumeur) to appear Kat:V Partizip:ufkumma
um¦kumma umkommen périr de mort violente to die Kat:V Partizip:umkumma
üs¦kumma auskommen bien s'entendre to manage??? Kat:V Partizip:üskumma (Mìr kämma mìt unsera Noochbera güet üs.)
verkumma verkommen se décomposer, pourrir Kat:V Partizip:verkumma
vor¦kumma vorkommen arriver to happen Kat:V Partizip:vorkumma
làuifa gehen marcher to walk Kat:V Partizip:gloffa
àb¦làuifa aglaufen s'écouler Kat:V Partizip:àbgloffa
ìwer¦làuifa überlaufen déborder to overflow Kat:V Partizip:ìwergloffa
noh¦làuifa auslaufen suivre, marcher à la suite to follow Kat:V Partizip:üsgloffa
üs¦làuifa auslaufen fuire (idée d'un liquide qui s'écoule) Kat:V Partizip:üsgloffa
verlàuifa schmelzen fondre to melt Kat:V Partizip:verloffa
màcha machen faire to make Kat:V Partizip:gmàcht
àà¦màcha anmachen allumer to turn on Kat:V Partizip:ààgmàcht
àb¦màcha enlever Kat:V Partizip:àbgmàcht
i¦màcha mettre en conserve Kat:V Partizip:igmàcht
noh¦màcha imitieren imiter to imitate Kat:V Partizip:nohgmàcht
uf¦màcha aufmachen ouvrir Kat:V Partizip:ufgmàcht (un züemàcha)
üs¦màcha éteindre / organiser / médire de... Kat:V Partizip:üsgmàcht
vermàcha vermachen faire une donation Kat:V Partizip:vermàcht
züe¦màcha zumachen fermer Kat:V Partizip:züegmàcht
reda reden parler to talk Kat:V Partizip:gredt
àà¦reda anreden adresser la parole à ... to talk to ... Kat:V Partizip:ààgredt
i¦reda einreden influencer Kat:V Partizip:igredt
noh¦reda répéter, rapporter des nouvelles Kat:V Partizip:nohgredt
uf¦reda aufreden répliquer (de manière effrontée) Kat:V Partizip:ufgredt
üs¦reda ausreden dissuader Kat:V Partizip:üsgredt
verreda aufreden faire un lapsus, parler en se trompant Kat:V Partizip:verredt
renna laufen courir to run Kat:V Partizip:grennt
àà¦renna se cogner to hit Kat:V Partizip:ààgrennt
àb¦renna s'enfuir to flee Kat:V Partizip:àbgrennt
i¦renna foncer dans ... to hit Kat:V Partizip:igrennt
noh¦renna poursuivre to follow Kat:V Partizip:nohgrennt
um¦renna renverser (lors d'un déplacement) Kat:V Partizip:umgrennt
schriiwa schreiben écrire to write Kat:V Partizip:gschrìewa
àà¦schriiwa anschreiben écrire (de manière publique) to write Kat:V Partizip:ààgschrìewa
àb¦schriiwa abschreiben copier to copy Kat:V Partizip:àbgschrìewa
i¦schriiwa anschreiben inscrire to Kat:V Partizip:igschrìewa
uf¦schriiwa aufschreiben noter Kat:V Partizip:ufgschrìewa
unterschriiwa unterschreiben signer to sign Kat:V Partizip:unterschrìewa
um¦schriiwa umschreiben transcrire Kat:V Partizip:umgschrìewa
üs¦schriiwa ausschreiben écrire en entier Kat:V Partizip:üsgschrìewa
verschriiwa verschreiben prescrire Kat:V Partizip:verschrìewa
steh stehen se tenir debout to stand Kat:V Partizip:gstànda
uf¦steh aufstehen se lever to stand up Kat:V Partizip:ufgstànda
unter¦steh unterstehen s'abriter Kat:V Partizip:untergstànda
versteh verstehen comprendre to understand Kat:V Partizip:verstànda
züe¦steh zustehen admettre, être d'accord to agree Kat:V Partizip:züegstànda
stella stellen poser to put Kat:V Partizip:gstellt
àà¦stella anstellen employer / faire une bêtise to employ Kat:V Partizip:ààgstellt
àb¦stella abstellen résilier Kat:V Partizip:àbgstellt
har¦stella herstellen fabriquer to produce Kat:V Partizip:hargstellt
i¦stella einstellen recruter / faire un réglage Kat:V Partizip:igstellt
uf¦stella aufstellen ériger to put up Kat:V Partizip:ufgstellt
um¦stella umstellen déplacer, modifier (idée de transition) Kat:V Partizip:umgstellt
üs¦stella ausstellen exposer to exhibit Kat:V Partizip:üsgstellt
verstella verstellen dérégler Kat:V Partizip:verstellt
sìch verstella sich verstellen feindre Kat:V Partizip:sìch verstellt
vor¦stella vorstellen présenter to present Kat:V Partizip:vorgstellt
teila teilen partager to split Kat:V Partizip:teilt
i¦teila einteilen répartir to detail Kat:V Partizip:iteilt (Mìr teila's güet i, noh langt's.)
urteila urteilen juger to judge Kat:V Partizip:urteilt (Dr Rìchter urteilt.)
üs¦teila austeilen distribuer to deal Kat:V Partizip:üsteilt (Ìch teil d Kàrta üs.)
verteila verteilen partager to split Kat:V Partizip:verteilt (Mìr verteila d Bredala.)
Adverb
[Quälltäxt bearbeite] Adverb Adverb adverbe adverb Kat:N n Pluràl:Adverb
- Fer a Ort vo ma ànageht (zum Beispiel: „ar geht ...“)
vìra devant Kat:Adv
hìntra derrière (quelque chose) Kat:Adv
uffa herauf en-haut, vers le haut upwards Kat:Adv
àwa herunter en-bas, vers le bas down Kat:Adv
inna hinein à l'intérieur inside Kat:Adv
drii darin dedans (dans quelque chose) Kat:Adv
üssa heraus à l'extérieur outside Kat:Adv
drüss daraus dehors (hors de quelque chose) Kat:Adv