Undervogtehuus

47.2532278.690376

Dialäkt: Züritüütsch

Vo de Wilde-Maa-Metzg ufe glueged

Vo de Poschtgass id Dorfgass ineglueget. Rächts isch de Gambrinus (Undervogtehuus).

S Undervogtehuus vo Mänidorf am Zürisee isch 1543 poue worde und isch äis vo de eltischte Hüüser im Dorf. Nöieri Undersuechige vo 1990 händ aber zäiget, dass di eltischte Täil elter sind, vermuetli us de Ziit um 1425.

S Bouwärch

Verusse

S Undervogtehuus isch us verschidnige Täil pout. De Chärnbou isch zwäistöckig, massiv us Stäi. Dä Täil isch im spaatgotische Stil pout. Drunder isch de Chäller, obe druf es Satteldach. Uf de Bärgsiite, a de nordöschtliche Traufsiite, isch en Quärbou, won au zwäi Stöck häd. Dä hät es Walmdach und en Aabou mit me Satteldächli fürs Abe (im Nordoschte).

Uf de Seesiite, a de südwechtliche Traufsiite vom Chärnbou, isch nomal en zwäistöckige Quärbou mit eme Mansardedach. Dä Huustäil isch aber en halbe Stock tüüfer gsetzt. Ali drü Huustäil händ öppe en gliich höche Firscht. Drum gset mer s Undervogtehuus als e Äinhäit. De Chäller isch fascht ganz oberirdisch. Nume hine gäge de Garte zue, gaat er es bitzli in Boden ine.

D Muure sind verputzt und gääl gschtriche. D Fäischter und d Tüüre händ Sanstäigwänd, won aber sit de Bouziit veränderet worde sind. D Fäischter und d Vorfäischter sind no di alte. Au d Biberschwanzziegel uf em Dach sind no vo früener.

Dine

Won de Hans Heiri Billeter s Huus 1746 gkauft häd, häd er aagfange s Huus ine z verschönere. Sin Soon, de Hans Jakob Billeter, Bauele-Fabrikant im Underdorf, Gmäindspresidänt und Presidänt vom Grosse Rat, häd mit de Verschönerige wiitergmacht. Das häns mache laa: Stuckteckene, täferiti Wänd und dekorativi Wandmalereie - ales us em früene 18. Jaarhundert. Im Huus ine häds es äigetlichs Prunkzimmer mit Wandfälder mit gmalete Wandnische, Bluemevasene und Landschaftsbilder vom Ändi vom 18. Jaarhundert. Die sind seer sälte und vo grosser Bedüütig. S Huus isch drum en wichtige Züüge vo de Kunst- und de Kulturgschicht am rächte Seeufer.

Bedütig

S Undervogtehuus isch s eltischte Huus vo Mänidorf won gnau datiert isch - hüt wäiss mer aber, dass s Huus elter isch, als aaggeene Boujaar. S staat im alte Dorf am See une, zmitzt i me Quartier wo zwar dicht überbout isch, aber vo alte Gärte mit Wäägli, Gässli, Pföschte, Gartetüürli und isige Gartehüüsli won mit Rose überwachse sind ufglokeret wird.

Name

De Name chunt devo, das s Wappe vom Undervogt Hans Marti und s Wappe vo de Stadt Züri näbed em aagebliche Boujaar in Tüürsturz ine gmäisslet sind. Sit d Frau Dr. Fortuna ali Psitzer vom Huus sit 1671 usegfunde häd, mues mer säge, das de Name äigetli nöd zuetrifft. Di wichtigschti Ziit isch die, won 1746 de Hans Heiri Billeter s Huus gkauft häd. Er isch de Soon vome Undervogt gsii.

Gschicht

E Ziit lang isch im Huus es Wirtshuus gsi, won Gambrinus ghäisse häd.

Im Chäller isch lang es Bougschäft gsi.

S Huus isch sinerziit vo de Gmäind uf Abbruch gkauft worde. Me hät i de 1960er- und 1970er-Jaar vonere groosse Dorfchärnsanierig mit groosse Nöiboute tröimt. I de 1990er-Jaar isch s Huus, wo lang verlotteret isch, zäme mit de Dänkmalpfleg schöön renoviert worde. Hüt isch s Jugedsekretariat vom Bezirk iigmietet und im Prunkzimmer cha mer hürate.

Literatur

• Siedlungs- und Baudenkmäler im Kanton Zürich. Stäfe, 1993: Th Gut.
• Peter Ziegler: Männedorf. Männedorf, 1975: Gemeinde Männedorf.
• Etienne Ruedin: Mänidorf, es Läsibuech. Mänidorf, 1990: Eigeverlag.
• Josef Weinmann und Werner Pfister: Männedorf in alten Ansichten. Zaltenbommel, 1993: Europäische Bibliothek.