Schallbecher

Holzblõsinschtrumänt

Als Schallbecher, odder au im hochdütschè Schallstück, benamst mò s Èndi von èrè Röörè von èm Holzblõsinschtrumänt. S isch meischtens zǜlindrisch (asè bi dè modernè Querflötè) odder konisch (bi dè Obo! odder Klarinettè). Dè Schallbecher hèt èn wesèntlichè Yfluss uff d Klangfarb von èm Inschtrumänt. Asè dönt d Oboè mit èm konischè Schallbecher offè, hell un strahlend, d Lièbesoboè mit èm Lièebesfuèß dönt ehnder gedeggt un duèt stärker näsalyrè. Èn zimli wittè, konischè Schallbecher diènt bi mengè Inschtrumänt brimär im Klang (Schalmei, Zurna), bi andrè Inschtrumänt brimär dekorativè Zwèck (Bordundrichter a dè Sackpfiifè). Sekundär gildèt für alli Blõsinschtrumänt, dass dè Schallbecher wiè nèn akustischè Voschtärker wǜrkè duèt, è Eigèschaft vo konischè, bsunders vo hǜperbolisch gformtè Klanghörner, wiè nèr z. B. bi Megaphon odder Sirenè ebbèfalls uusgnutzt wörd. Bi dè Oboè und Klarinettè isch dè Voschtärkigseffèkt ehnder moderat z wǜrksam, well beidi Inschtrumänt èn kurzè Schallbecher mit èm ebbèso gringè Durchmesser hèn. Sell dürft bi dè Klarinettè demit zämmèhängè, dass mò dè Schallbecher erscht mit èm Übbergang vo dè Chalumeau, dè Vorgängerin vo dè Klarinettè, uff selli selbèr aabrocht hèt.

Blèchblõsinschtrumänt

Bi Blèchblõsinschtrumänt erwittert dè Schallbecher (Schalldrichter) sich stark drichterförmig gegè s Ènd zuè. D Öffnung vum Schallbecher wörd als Mensur vum Schallbecher benamst. D Mensur hèt Yfluss uff d Obberdonreihè vum Klang bi m jewyligè Inschtrumänt. Grundlegend cha gsait wörrè:

Je enger d Mensur, umso „strahlender“ und härter sich dè Klang (byschpillswys bi dè Drumbeetè odder bi dè Tenorbosuunè).
Je witter d Mensur isch, umso „dumpfer“ und weicher isch dè Klang (byschpillswys bim Flügelhorn odder bim Barydon).

D Längi vum gsamtè Schallbecher isch fèrtigungstechnisch bedingt, s Hauptroor, wo sich aaschlièßt, wörd bi größerè Instrumänt oft als Aaschtoß odder Bügel benamst, well dè Schallbecher as Hauptroor aaschtoßt, d. h. sell heißt diè beidè Roordeile wörred bim Aaschtoß mitènand vobundè. Sell wörd eso gmacht, dass mò a beidi Schtöß èn Falz macht, mit dèm si inènand vozaant wörrè chönnèd, abschli!ßend wörd dè Schallbecher mit èm Aaschtoß volötet. Vo allem bi lackyrtè Inschtrumänt cha mò sellen Falz guèt sää. Bi mengè Inschtrumänt gòt dè Schallbecher dirèkt i dè Stimmzug übber, tùpischerwys bi dè Bosuunè.

Grundlegendè Yfluss au uff dè exakte Intervallabschtand innerhalb vo dè Naturdonreiè hèt d Mensur vum Schallbecher, abhängig vo sinèrè prozentualè Längi im gsamtè Inschtrumänt:

Bi nèrè normalè B-Drumbeetè sin s öppè 50 % (60 cm).
Bi nèrè B-Bosuunè sin s öppè 20 % (50 cm).
Bi nèrè B-Tuba sin sèll öppè 13 % (70 cm).

Schlièßlich beyflusst d Schallbecher-Mensur au d Möglichkeit, mit èm Aasatz vom Spiller d Dönhöchi z beyflussè. Dõ gildet dè Grundsatz:

Je witer mensuryrt è Inschtrumènt isch, desto besser cha dè Spiller d Donhöchi nu mit èm Aasatz korrigyrè.
Je ènger mensuryrt è Inschtrumènt isch, desto schlechter cha dè Spiller sich dè Don z rächt bygè.

Dè Grund für sell eigètumliche Vohaltè lyt bim Übbergang vo dè schwingendè Luftsüülè im Roor zu dè Umgebigsluft. sell heisst, dè akustische Èndpungt vo dè Stehendè Wellè cha im wit mensuryrtè Schallbecher besser voschobè wörrè. Im Gegèsatz zum Hèrrèbygè vum Don raschtet dè Don bi èng mensuryrte Inschtrumänt vill besser yy, dè Spiller drùfft dè Dön vill ringer.

Dè Schallbecher bim Waldhorn isch mitunter abschruubbar uusgfüürt. Sell diènt dezuè, s Inschtrumènt lychter dransportyrè z chönnè, well s Inschtrumänt somit kompakter ypackt wörrè cha. Vo allem bi Hörner wärd dè Schallbecher au Stürze benamst, vomuètlich well er bim Waldhorn uff èm letschtè Stugg förmlich usè stürzt, d. h. sich stark uffwittet, wodurrè dè Don voschtärkt wörd, s Waldhorn ergo luter klingt. Diè für dè Klang entscheidendi Mensur isch bim Waldhorn moderat wit un s prozentuale Vohältnis zwǜschè Schallbecher un Hauptroor isch zimli chly, wodurch dè Klang wegèm langè, èngè Hauptroor zimli oberdonrych blybt, ooni diè horntǜpischi weichi Klangfarb wèg dè witè Mensur z volyrè.

Weblingg

Hèrschtellung von èm Schallbecher - Video

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Schallbecher“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.