Lemnischi Sprooch

Lemnisch isch e Sproch wo i de Antiki uf de ägäische Insle Lemnos gredt woren isch. Si isch verwandt mit em Etruskische und ghört zäme mit dem und em Rätische zu de Tyrsenische Sproochfamili.

Öberliferig

S Lemnische isch vo Inschrifte us em 6.Jh.v. Chr. bikannt, wo ali uf de Insle Lemnos gfunde wore sind. Em bikanntiste isch d Grabstele vo Lemons, wo drai längeri Inschrifte trait. Dezue chömet no nüü chlinneri Inschrifte uf Gfääss^[1]. D Schrift isch äänli wie s älteri Etruskische Alphebet. D Inschrifte chönet zwoor glese were, aber en aidüttigi Öbersetztig isch bis hüt no nöd glunge.

d Stele vo Lemnos

D Stele isch ane 1885 im Dorf Kaminia gfunde wore. Debi handlets sich um e Grabstai. Uf de Vordersiite isch d Büste vomene Chrieger mitere Lanze abbildet und zwoo Inschrifte (A+B), wo au as ai anzigi Inschrift agluegt wered. Uf de rechte Siite isch e dritti Inschrift (C) miteme andere Duktus vo de Schrift, wa bsunder bi de eggige o und φ düttlich usechunnt. De Text isch tailwiis bustrophedon gschribe und bruucht Worttrenner.

d Inschrift

Di drai Inschrifte luutet transkribiert:

A1 ← holaies:naφoθ siasi

A2 ← maras:mav

A3 → śialχveis:avis

A4 ← eviśθo:seronaiθ

A5 → sivai

B1 ← aker:tavarsio

B2 ← vanalaśial:seronai:morinail

C1 ← holaiesi:φokiaśiale:seronaiθ:evisθo:toverona

C2 ← rom:haralio:sivai:eptesio:arai:tis:φoke

C3 → sivai:avis:śialχvis:marasm:avis:aomai

De Pfiil git a, i welere Richtig d Ziile glese were mue.

Parellele zum Etruskische

S lemnische Luutsystem isch äänli wie s etruskische: d Medie b, d, g feeled und s git zwee Sibillante (s und ś) und nu vier Vokäl (lemn. a, e, i, o; etr. a, e, i, u). Au i de Morphologii stimmt s mit em Etruskische öberii. Baid Sprooche hend en Genitiv uf -s, en Lokativ uf -i, wo d Postposition -θ (etr. -θi) "im" aghenkt were cha (lemn. serona-i-θ »im S.-Amt«) und bsunders de Pertinentiv uf -si und -ale. Im Wortschatz stimmed düttli öberii lemn. avis śialχvis zu etr. avils śealχls »vierzg bzw. sechzg Joor«, lemn. mav, etr. maχ »fööf« und i baidne Sprooche -m »aber«.

Ainzelnoowiis

↑ Der Neue Pauly, Bd. 7: »Lemnisch«

Literatur

Helmut Rix: Rätisch und Etruskisch; Innsbrucker Beiträge zur Sprachwissenschaft, Bd. 68: Vorträge und kleinere Schriften; Innsbruck 1998. ISBN 3-85124-670-5
Dieter H. Steinbauer: Neues Handbuch des Etruskischen. Scripta Mercaturae, St. Katharinen 1999. ISBN 3-89590-080-X.
Carlo di Simone: I tireni di Lemnos; i: Mario Torelli: gli Etruschi (2000). ISBN 88-452-4739-2.

Weblinks

[1] Der Neue Pauly, Bd. 7: »Lemnisch«

[1]