Klappèhorn

S Klappèhorn isch è Blèchblõsinschtrumènt, wo wègè sinèrè wittè Mensur zu dè Horninschtrumènt zellt wörd. Um è diatonischs odder chromatischs Spyl z ermöglichè, im Unterschyd zum Naturhorn, sin uff èm Korpus vom Inschtrumènt Klappè mit unterschydlicher Größi aabrocht. Selli Klappè sin i dè Ruheschtellung zuè.

Inschtrumäntèfamilliè

Inschtrumänt mit sebbè Eigèschaftè zellt mò zu dè Familliè vo dè Klappèhörner. Èrschti Klappühörner hüt s sit uugfäär 1760 gää. Dè Klappèmechanismus hèt gegèübber dè älterè Grifflochhörner (Zink, Sèrpènt) èn besserè Kompromiss zwǜschè dè Fingerschtellung vom Musiker un dè phǜsikalisch korrèktè Ort un Größi vo dè Löcher im Korpus sowiè im subbèrè Schlièßè vo dè Löcher un somit è Vobesserung vo dè Intonation brocht. Eins vo dè älteschtè Klappenhörner, wo sich vo allem i dè Militärmusig durrèsetzè hèt chönnè, isch sit öppè 1800 s Basshorn gsi. Au dè Sèrpènt isch mit Klappü vosää gsi un hèt sich bis is 19. Johrhundert iè haaltè chönnè.

S git im Wesèntlichè zwei Bauartè vo Klappèhörner: D Bügelhörner mit Klappè, dèrrè iren Schallbecher nõch vornè zeigè duèt, un dè Ophikleidè, dèrrè iren Schallbecher sich nõch obbè richtet. S Waldhorn mit Klappè hèt sich nit behauptè chönnè, wa au uff Form vum Horn, nämlich chraisrund, zruggzfüürè isch. Denäbbè git s auch èng mensuryrti Blèchblõsinschtrumänt mit Klappè wiè d Klappèdrumbeetè.

Kenthorn

S Klappèhorn im èngerè Sinn (au Kenthorn, ängl.: Royal Kent bugle, keyed bugle) isch è Inschtrumänt i dè britischè Milidärmusig, wo vom Eduard August, Herzog vo Kent un Strathearn ygfüürt worrè isch. S stammt vo früènèrè Signaaldrumbeetè (ähnlich im Clairon) ab, isch 1810 z Dublin vom Joseph Halliday patentyrt worrè un hèt füüf Klappè un è offnes Griffloch. Asè hèt mò insgsamt uugfäär 25 Döön uff èm spillè chönnè. S isch in voschidnè Stimmungè hèrgschtellt worrè, hauptsächlich in C. Sèll Klappèhorn isch bis Èndi vum 19. Johrhundert in Gebruuch gsi. S isch mee un mee durch s (chromatische) Flügelhorn ersetzt worrè.

Witerentwicklungè vo sellèm Klappèhorn, öppè z Dütschland, hèn è zuèsätzlichi Klappè un hèn dõdemit uff irem ganzè Umfang vo öppè zwei Oktavè chromatisch spillè chönnè. S git auch è Alt-Klappèhorn, wo in F odder Es gschtimmt gsi isch.

Neueri Entwicklig

Durch d Erfindung vo dè Ventyl sit 1813 vom Heinrich Stölzel un Friedrich Blühmel sin d Klappèinschtrumänt mit Blèchblõser-Mundschtüggle allmôhlich ußer Gebruuch chò. Uffgrund vo sinèrè eifacherè un dòher billigerè Bauart hèt sich s Klappèhorn abber lang no als „Volksinschtrumänt“ haaltè (luèg au Klapphornvers). S Saxophon isch è Art Witterèntwicklung vum Klappèhorn mit Klarinèttè-Mundschtugg un -Roorform (graad, nit bogè). I dè letschtè Johrzeent isch è Rüggkeer vo dè Klappèhörner, vo allem vo dè Ophikleidè, z beobachtè, allerdings nu im Zämmèhang mit dè bi Tendenz, klassischi Stüggle mit historisch korrèkter Inschtrumentyrung uffzführè. I dè zitgnössischè Blõsmusig wörrèd Blèchblõsinschtrumänt mit Klappèmechanig sit längerer Zit nimmi vowendèt.

Literadur

W. F. H. Blandford: The Regent’s Bugle, in: The Musical Times, Vol. 66, No. 990 (1925), S. 733f.
Willibald Gurlitt, Hans Heinrich Eggebrecht (Hrsg.): Riemann Musik Lexikon, Sachdeil, Mainz: Schott 1967, S. 460