Keerdunnel

Füüf Keerdunnel für dè Autovokeer am Passo San Boldo z Italiè.

Èn Keerdunnel isch èn Dunnel, wellè im durrèfaarendè Vokeersmittel (Zuug odder Auto) è stark voänderti Richtig gitt. Wendetunnel mit èm Drèèwinkel vo bis zuè 270° wörred als Keerdunnel bezeichnèt. Dunnel mit größerè Winkel odder sogar meefachè 360°-Spiralè wörred als Spiraldunnel oder Kreiskeerdunnel bezeichnèt. S exischtyret au Wendedunnel, wo im Innerè d Richtig wechslet un dõher è S-Form aanimmt. Diè meischtè Wendedunnel, bsunders selli mit Dreywinkel über 180°, diènet èm Höhègwinn vo dè Faartrassè.

Höhègwinn

Im Gegèsatz zu Dunnel, welli è vorhandenes Hindernis unterirdisch überwindè söllet, hèn Wendedunnel meischt è anderi Fungtion: Bi dè Durchquerig vo gebirgigè Gegèndè ka für alli Vokeersmittel, speziell abber für d Ysèbaan im schwerè Güètervokeer, è Stygig zum Broblem wörrè. Selli ka zwar, falls gnüègend Platz vorhandè isch, durch diè gschickti Aaordnig vo langè Rampè umgangè wörrè, wa zum Byschpill bi dè Baanè i dè USA wit vobreitet isch. Bi bsunders steiler Topografy ohni uusreichendè Blatz für Rampè sin dodègegè Wendedunnel è Option, well doomit diè Streggi künschtlich volängeret un doomit diè Stygig verringeret würrè ka.

Vokeersmittel

S Brobleem von èrè limitiertè Stygig stellt sich bi dè normalè Ysebaan ohni Zaaschtangè (Adhäsionsbaan) in besunderem Maaß, während im Strõßèvokeer uffgrund vo dè hohè Rybig zwischè Reifè un Strõßèbelag hochi Stygigè möglich sin. Glychzitig sin diè minimalè Kurvèradiè von èrè Ysebaa dütlich größer als selli im Strõßèvokeer.

Im Strõßèbau ka diè Überwindig vo Hindernis oft prysgünschtiger durch großi Stygigè un engi Kurvèradiè erreicht wörrè, zum Byschpill in Form vo Spitzkeerè. Dõher sin Keerdunnel im Ysebaavokeer als Mittel zu dè Überwindig vo Hindernis zwar wichtiger als im Strõßèbau, trotzdèm sin au im Strõßèbau Keerdunnel immer widder aaztrèffè.

Geschichtè

S Prinzip vom Keerdunnel isch erstmõls 1863 bim Bau vo dè Schwarzwaldbaan zu dè Aawendig kõ. Iri zwei Keerdunnel hèn èn Drèèwinkel vo je öppè 90°, welli zämmè mit dè offè gfüürtè Streggi jewyls Drèèungè vo ca. 180° ergää.

Byschpill vo Keerdunnel

Ysèbaabau

Übber èn klassischè Keerdunnel vofüègt z Dütschland d Sauschwänzlebaan mit èm Keerdunnel im Wyler. Dè Dunnel isch 1205 m lang, un diènt uusschlièsslich èm Hohègwinn.

Vily Keerdunnel händ d Gottertbaan und d Albulabaan i dr Schwiiz.

Uff èm Balkaan vofüègt d Rhodopèbaan z Bulgariè übber meerèri Keerdunnel.

È Übbersicht biètet d internationali Lischtè vo Ysebaakeerdunnel.

Strōßèbau

Èn klassischè Keerdunnel mit èm Winkel vo 180° bildet dè Keerdunnel vp dè Kraftwärksstrōß vom öschterrychischè Kühtai zum Finschterdaaler Stausee.

Z Lysebotn, ebbèfalls im Süèdè vo Norwegè befindet sich dè 1103 m langi Wendedunnel Lysetunnelen wellè uss drei krümmtè un zwei langè graadè Abschnitt zämmègsetzt isch. Dè zweiti Kurvèbogè i dè Mitti vom Dunnel isch è Hôrnõdelkurvè. Insgsamt entschtôôt dõdurch è Drèèwinkel vo 360°.

Dè Schranbachdunnel uff dè Strõß vom öschterrychischè Kaprun zum Wasserfallbodè bschtôôt uss meerèrè S-förmigè Kurvè im Innerè vom Bärg.

È Folg vo füüf 180°-Keerdunnel findet sich am Passo San Boldo 100 km nördlich vo Venedig.

Einzelnõchwys

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Wendetunnel“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.