Zum Inhalt springen

Jitzchak Rabin

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Dr Jitzchak Rabin
D Underschrift vom Jitzchak Rabin
D Underschrift vom Jitzchak Rabin

Dr Jitzchak Rabin (hebräisch ‏יצחק רבין‎‎ * 1. Merz 1922 z Jerusalem; † 4. Novämber 1995 z Tel Aviv) isch dr Generalstaabsschef vo dr israelische Armee im Säggsdaagchrieg gsi und spööter Verdäidigungsminister und Ministerbresidänt vo Israel gsi. In dene Funkzioone isch dr Rabin wääred Joore in usse- und sicherhäitspolitische Aagläägehäite vom Staat Israel inwolwiert gsi. Er isch zwäimol Ministerbresidänt worde, s erste Mol vo 1974 bis 1977 und no äinisch vo 1992 bis zu siner Ermordig dur e jüüdische Rächtsextremistim Joor 1995.

1994 het dr Rabin zämme mit sim domoolige Usseminister Schimon Peres und em domoolige Schef vo dr Palestinensische Autonomiibehörde, Jassir Arafat, dr Nobelbriis für Friide überchoo.

Biografii

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Armee

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr Rabin het in dr britische Armee dient und isch 1941 am Sürisch-Libanesische Fäldzug drbii gsi. 1945 isch er dr Stellverdräter vom Befäälshaaber vom Palmach worde, wo gege die britische Mandatsdrubbe kämpft het. Im israelische Unabhängigkäitschrieg 1948 het er d Verdäidigung vo Jerusalem gläitet und denn im Negev under em Igal Alon gege d Egüpter kämpft. Dr Harel Brigade, won er über sä befoole het, wird vorgworfe, ass si öbbe 50'000 Palestinenser us de Stedt Lod und Ramla verdriibe häig. Wo dr Ben-Gurion dr Palmach ufglööst het, isch dr Rabin Offizier in dr israelische Armee worde. Am 1. Januar 1964 isch er zum zum Generalstabsschef (uf Hebräisch: רמטכ"ל, säg: Ramatkal) vo Tzahal ernennt worde. Under sim Kommando het Tzahal im Säggsdagchrieg d Armeä vo Egüpte, Sürie und Jordanie vernichdend gschlaage.

Politik

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Im Dezämber 1967 het dr Rabin d Armee verloo und Diplomat und Politiker worde. 1968 isch er as Botschafter in die Veräinigte Staate gschiggt worde. 1973 isch er Rabin uf dr Liste vo dr Aarbetsbardei in s israelische Parlamänt, d Knesset, gweelt worde. Under dr Golda Meïr isch er denn Aarbetsminister gsi. Wäge de Fääler, wo die israelisch Regierig im Jom Kippur-Chrieg gmacht het, isch d Golda Meïr zruggdräte und dr Rabin isch am 3. Juni 1974 Brömieeminister worde. Wääred sinere Amtsperioode het e Kommando vo dr israelische Armee d Gäisle befreit, wo vo palestinensische Terroriste im ene Flugzüüg uf Entebbe in Uganda entfüert worde si.

Dr Rabin, dr Bill Clinton und dr Jassir Arafat, 1993

Am 17. Mai 1977 het die rächtspopulistischi Likud-bardei d Waale zur Knesset gwunne und dr Menachem Begin het d Regierig übernoo. Noch Joor vo wirtschaftligem Mismanidschment aber au em Erfolg vom Friidensbrozäss mit Egüpte, isch 1984 dr Schimon Peres Ministerbresidänt worde und dr Jitzchak Rabin Verdäidigungsminister. Bi dr Erste Intifada, wo 1987 usbroche isch, het dr Rabin eender brutali Methode lo aawände, aber vo 1990 aa isch er zu äim vo de wichdigste Befürworter vom Friidensbrozäss zwüsche Israel, de Palästinenser und de arabische Staate worde. 1992 het er dr Schimon Peres as Ministerbresidänt vo Israel abglööst und iin zum Usseminister ernennt. 1993 het s denn die erste diräkte Gsprööch mit em PLO gee, wo s Ändresultaat von ene s Oslo-Abkomme gsi isch. Die israelisch Armee het sich druf us em Westjordanland und us em Gazasträife zruggzooge, d Palestinenser häi uf Gwalt verzichdet und e Sälbstverwaltig afo organisiere.

D Hetz vo de Rächtspopuliste gege d Regierig isch immer schlimmer worde und ere Demonstrazioon vom Likud si Blakaat vom Rabin in dr Uniform vom ene SS-Offizier zäigt worde. In dere ufghäizte Atmosfääre isch am 4. Novämber 1995 e groossi Friidensdemonstrazioon uf em Blatz vo de König vo Israel (hebr.: כיכר מלכי ישראל) z Tel Aviv abghalte worde. An iirem Ändi het e jüüdische Fundamentalist und Rächtsradikale, dr Jigal Amir, dr Rabin verschosse. Dr Naame vom Blatz isch zwar uf em Rabin si Naame dauft worde (hebr.: כיכר רבין Kikar Rabin), aber die rächtsradikale Bardeije häi nie d Verantwordig für die ufghetzti Atmosfääre übernoo, wo zum Mord gfüert het.

Familie

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Sit 1948 isch dr Jitzchak Rabin mit dr Leah Rabin (geboreni Schlossberg) verhürootet gsi. Die bäide häi zwäi Chinder gha, e Dochder, d Dalia (* Merz 1950) und e Soon, Juwal (* 1955).

Litratuur

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

us em Kräis vo dr Familie:

  • Leah Rabin: Rabin. Our Life - His Legacy. (dt. Titel: Ich gehe weiter auf seinem Weg. Erinnerungen an Jitzchak Rabin)
  • Noa Ben Artzi-Pelossof: Trauer und Hoffnung. Die Enkelin Jitzhak Rabins über ihr Leben und ihre Generation. Rowohlt Verlag GmbH, Berlin 1996 (Originaltitel: In the name of sorrow and hope. Robert Laffont, Bariis 1996)

über em Rabin si Ermordig:

  • Michael Karpin und Ina Friedman: Der Tod des Jitzhak Rabin. Anatomie einer Verschwörung. Rowohlt, Reinbek 1998, ISBN 3-498-03496-0.
  • Barry Chamish: Wer ermordete Yitzhak Rabin?, Kopp Verlag, 2000, ISBN 3-930219-35-2.

sustigi:

  • William B. Quandt: The Peace Process. American Diplomacy and the Arab-Israeli Conflict since 1967. Brookings, Washington, D.C. 1993
  • Robert Owen Freedman (Hrsg.): Israel under Rabin. Westview, Boulder 1995
  • Doron Arazi: Itzhak Rabin. Held von Krieg und Frieden. Herder Verlag, Freiburg i. Br. 1996.
  • Robert Slater. Rabin: 20 Years After, Kotarim International Publishing, 2015

Weblingg

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
 Commons: Jitzchak Rabin – Sammlig vo Multimediadateie
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Jitzchak_Rabin“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.
Vun "https://als.wikipedia.org/w/index.php?title=Jitzchak_Rabin&oldid=1020048"