Ìllkìrich-Gràffestàde

Ìllkìrich-Gràffestàde
St Symphorien Kìrch vu Ìllkìrich-Gràffestàde
Verwàltung
Land	Frànkrich
Region	Grand Est
Département	Bas-Rhin (67)
Arrondissement	Strasbourg
Kànton	Ìllkìrich-Gràffestàde
Kommünàlverbànd	Eurométropole de Strasbourg
Àmtliga Nàma	Illkirch-Graffenstaden
Maire	Thibaud Philipps (2014-2020)
Code Insee	67218
Poschtlaitzàhl	67400
Iiwohner
Iiwohner	27.118
Flech	22,21 km2
Bevelkerungsdicht	Iiw./km2
Làg
Koordinate	48° 31′ 29″ N, 7° 42′ 52″ E
Heche	139–146 m
Ìllkìrich-Gràffestàde Ìllkìrich-Gràffestàde (Frànkrich)
Website
http://www.illkirch.eu

Dialäkt: Mìlhüüserisch

Ìllkìrich-Gràffestàde ìsch a frànzeesche Stàdt ìm Arrondissement Strasbourg (Kanton Ìllkìrich-Gràffestàde) im Unterelsàss (Bas-Rhin). 's ìsch d sechstgreeschta Stàdt vum Elsàss un d viartgreeschta Stàdt vum Unterelsàss.

Uf Frànzeesch ìsch si Nàma Illkirch-Graffenstaden, uf Hochditsch ìsch's Illkirch-Grafenstaden (numma mìt eim " f ").

Vor 1790 sìn Ìllkìrich un Gràffestàde zwei verschìedena Därfer gsìì. Üs ekonomischa Grìnda han sa sìch zammagmàcht.

Geogràphie

Tràm Plàkàt

Ìllkìrich-Gràffestàde lìegt ìm Süda vu Strossburi, àm Oschta entlàng vu dr Ìll. As gheert ìn d Eurométropole de Strasbourg.

Dr Kànàl zwìscha Rhii un Rhône làuift vu Norda bis Süda durch d Stàdt.

D Linia A un E vum strossburger Tràm verbìnda Ìllkìrich-Gràffestàde mìt Strossburi.

Gschìcht

Kàpitulàtionsurkunde vu Ìllkìrich, Teil 1

Kàpitulàtionsurkunde vu Ìllkìrich, Teil 2

Dia Ortschàft ìsch grìndet worra wahren dr frànkischa Perioda, ma weiss nìt gnàui wenn.

Ìllkìrich hàt durch d Johra scho mehrera àndra Nama ghàà : Ellofanum (720), Illechilechen (826), Illenkirche (845), Illekiriche (920), Illachirecha (1163), Illenkirchen (1172) un jetzt Ìllkìrich. Dr Nàma kummt vun'ra ehmàliga Kìrch bàuia àn dr Ìll. Friahier sìn in'ma Teil vu dr Stàdt Wìnzer gsìì ; as gìt hìtta noch a "Rue des Vignes" (Wìnzertstross).

S Dorf Gràfestàda ìsch s erschta Mol erwähnt worra ànna 1284 : "Gravestaden vor dem Hatte"..

Ànna 1273 ìsch Rudolf vu Hàbsburg Keenig vu da Romaner worra. Do hàt er drìngend militära Hìlf brüücht vu sina Àlliarta, gegem Keenig Ottokar II vu Beehma, wo'na nìt àls Kaiser hàt wälla erkenna. Fer sa vu dara Hìlf belohna, hàt'r ànna 1284 mehrera Strossburger Ritter gmàcht. Dr Bernhard vu Müllenheim hàt dr Fort vu Gràfestàda bikumma un àui s Racht fer ìn da Reisenda Stiira verlànga.

Ma erfàhrt vu Ìllkìrich durch d "Kàpitulàtionsurkunda vu Ìllkìrich". Ànna 1681 hàt dr Hàns Georg vu Zedlitz, wo àn dara Zit Stettmeischter vu Strossburi gsìì ìsch, vu'ma Ìwerfàll vu da Frànzoosa Àngscht ghàà. Ar hàt prowiart, Hìlf z bikumma vu Soldàta vu Strossburi, wo salamols a frèia kaiserliga Stàdt gsìì ìsch. Àwer 's ìsch ìhm nìt ghulfa worra, un dr Hàns Georg vu Zedlitz hàt kàpituliart, denn ar hàt nìt wälla greessera Schàda z verursàcha. Àm 30. Septamber 1681 hàt'r dr Kàpitulàtionsurkunda vu Ìllkìrich unterschrìewa.

Gràffestàde ìsch a Dorf nawa Ìllkìrich gsìì. Zwischa 1790 et 1794 sìn dia zwei Gmeinda zamma gànga. Dàdo weiss ma fàscht nìmm wo d Granza zwìscha d beida ehmàliga Därfer gsìì ìsch.

Wìrtschàft

Vu 1872 bis 1918 ìsch d EMBG (Elsässische Maschinenbau-Gesellschaft Grafenstaden) a ditscha Unternama vu dr Schwarìnduschtrie gsìì. 's ìsch kumma vu dr Vereinigung vu da "Elsässische Maschinenbaugesellschaft Andreas Köchlin & Cie." z Milhüsa un vu da "Maschinenwerkstätte Rollé & Schwillgué" z Strossburi-Grafestàda.

Nohnem Erschta Waltkriag ìsch d SACM (Société Alsacienne de Constructions Mécaniques) s greeschta Unternama gsìì vu Ìllkìrich-Gràffestàde. Sa hàt Motor un Zug-Lokomitiv hargstellt.

Dernoh, ìn dr zweita Hälfta vum XX. Johrhundert, hàt d Schwarìnduschtrie àbgnumma. Àm Plàtz hàt sìch Tertiärsektor gewìdmet. Dàdo gìt's z Ìllkìrich-Gràffestàde a beriahmter Technopole, mìt Schüela, un Firma speziàliziart ìn Biotechnologie oder Ìnformatik zum Beispiel.

Sahnswìrdigkeita

• Dr Kriagerdankmol vu da Ìllkìricher wo àm Kriag gfàlla sìn, uffem Plàtz vum Général de Gaulle.
• Dr Uhrich Fort gìt's zitter d Besetzung vu 1871-1918 (àlso vu dr Ditsch-Frànzeescha Kriag vu 1870 bis àm And vum Erschta Waltkriag.
• Bunker un àndra wehrbàuiwerka, àm Kànàl Rhône-Rhii entlàng, gìt's zitter d ditscha Besetzung vu 1940-1944 (Zweita Waltkriag).
• Ìm Baggersee kàt ma bàda. 's ìsch a ehmàliga Kìesgrüewa, wo jetzt flott ànlàgert worra ìsch àls Bàdort.
• D Illiade ìsch a kultureller Zentrum z Ìllkìrich, wo ma Theàterstìcker, Konzarta, Konferanz, Üstellunga... kàt ge lüega. Dr Nàma Illiade ìsch a Wortspìel mìt "Ill" (dr Fluß, uf frànzeesch üsgsprocha) un "Iliade" (vum Homère).

Bevelkerungsentwìcklung

Johr	1962	1968	1975	1982	1990	1999	2006
Inwohner	9.607	11.648	16.330	19.857	22.307	23.814	26.368

Dialekt

Dr elsassisch Dialekt vu Ìllkìrich-Gràffestàde ghert zem Owerrhinàlemànnisch.

Beriahmta Ìllkìricher

Wìssaschàftler un Ìnduschtrieller

• Jean-Baptiste Schwilgué, Grìnder vu dr Fàwrìk vu Gràfestàda
• Frédéric Rollé, Grìnder vu dr Fàwrìk vu Gràfestàda

Politiker

• François Joseph de Klinglin, Keenigsverleiher

Sportler

• Gérard Grave, ìnternàtionàler Hàndbàller
• Mehdi Baala, olympischer Àthlete
• Martin Djetou, ehmàliger frànzeescher ìnternàtionàler Füeßbàller (*15. Dezamber 1974 z Abidjan)

Weblink

•  Commons: Illkirch-Grafenstaden – Sammlig vo Multimediadateie
•  Graben in der Topographia Alsatiae (Matthäus Merian) im dütschsprochige Wikisource
  
• (fr) Offizieller Website vu dr Stàdt Ìllkìrich-Gràffestàde
• (fr) Illiade