Diskussion:Zürichdeutsch

Wortschatz

Ich ha bim Wortschatz e weng ussgmischtet. Vili vo dänne Wörter sin nämli nit typisch für Züridütsch, sundern chömme in vile alemannische Dialäkt uff. Un wyl mer doo d alemannisch Wikipedia sin, sötte denki die Wörter yne, wo typisch für s Züridütsch innerhalb vum Alemannische sin, un nit im Verglych zum Hochdütsche. öper, öpis, öppe, luege, lose un schmöcke sait mer eso oder äänlig in ganze vile Regione, un Büsi un Tubel sait mer glaub au so zimli überall. Gool, Moscht, Velo un Bilet sin sogar völlig korrekts Hochdütsch! huäre sait mer au nit numme z Züri, wänn überhaupt no isch des für mich änder stereotypisch für d Bündner. E paar andri wie Pfnüsel, Herdöpfel, poschte hanni dineglo, wyl die e weng mee regional beschränkt sin, oder wyl bi nöime wenigstens d Luutig uffällig andersch isch. Aber es wär emool guet wemmer e paar Wörter findet, wo würkli typisch für s Züridütsch sin. --Terfili 22:57, 6. Jun. 2011 (MESZ)

Do chönnt mer no mee Wörter striiche. Herdöpfel, Härdöpfelstock und poschte sind nöd typisch und wered au i anderne Tielekt bruucht. Wörter wo typisch Zöritütsch sind: Zouft, Möister, Pfeiste (wa jo bald isch), denn nöime, näime, Haab (Bootshafen), Häxebränz (Exuperantius, en Stadthäilge vo Züri). S gitt sicher no mee. --al-Qamar 21:09, 9. Jun. 2011 (MESZ)

• Nochem SDS isch Härdöpfel (u.ä.) fast i de ganze Schwiiz verbraitet, nebet e paar anderne Forme. Pfnüsel isch e Wort vo AG ZH SZ SH TG SG & AP; brüele tuet mer i TG ZH AG SO SZ und UW; echli feelt nume im Höchstelemannische (VS FR GR); Chabis wachst i de ganze Schwiiz, Schoppe dörst ebefalls i de ganze Schwiiz bruucht were, poschte isch sicher wiit verbraitet und ufe, ue, abe, da sind sowiso ales anderei as typisch Türitütsch.
• plagiere, glette, Glettise, amig(s), verchare, häimlifäiss chani nöd biurtaile.
• Typisch Züritütsch sind:
  • Pfulme för Chüssi (sus Pfulbe oder Pfulber)
  • Böögg för e Fasenchtsbots und Vogelböögg för e Vogelschüüchi
  • Muesueli för de Esslatz
  • gröönele för gröüele oder verschimmle
  • Karfiool för de Bluemechööl
  • Chrottepösche för d Saueblueme (Löwenzahn)
  • Froschblaatere för d Henehuut
  • gnaa Pzp. vo nee, di maiste Tielekt hend gnoo oder gnuu
  • näime (d Form nöime(t) gelt nume im westliche Züripiet, aber au i AG BL SO LU)

Ono typisch, aber wiiter verbraitet:

• • Zältli, werd mengisch au i anderne Piet bruucht, z.T. inere andere Bidüttig
  • Söipfi ganz ZH, aber au im agrenzende AG, am ganze Zörisee und i de Linthebni (SZ SG GL)
  • (Ross)-Poppele för Rossbole, werd aber au im Schafuusische bruucht
  • Pfeiste gelt no im Fricktal und z Basel, isch aber schono typisch för Zöri
  • Möister und Zouft chöntet alefalls ono in anderne Piet bruucht were, sind aber au typischi Wörter.

E Bsunhderhait, womer nume z Zöri ghört:

• • Züritüütsch a Stell vom Wort "Schwyzertüütsch", wo vo Zörcher offebar nie nöd bruucht werd ... --al-Qamar 20:04, 10. Jun. 2011 (MESZ)

Do sott mer aber derno scho differenziere zwische Lutige bzw. Forme, wu typisch sin fir s Züritüütsch (z. B. Zouft, Möischter. Pfeischte: Zumft, Minschter, Pfingschte sait mer au in andre Dialäkt) un Lexem, wu typisch sin (z. B. Chrottepösche).

@al-Qamar: was mainsch du mit "näime"? Wieso soll des typisch syy fir s Züritüütsch? Bi uns sait mer "naime".

Dass d Zürcher allwyl "Züritüütsch" saage un nit "Schwyzertüütsch", isch mer au scho ufgfalle ...

--Holder 06:14, 11. Jun. 2011 (MESZ)

Da mit de Luutige isch richtig, aber gwüssi Luutige falet mengisch bsunders uuf und chönd drum scho as typisch för e spezielle Tielekt gelte - bi Möister und Zouft chunnt dezue no, as es nöd grad fili Möister und Zöift gitt i de Schwiiz. Au s Wort Böögg isch eng verbunde mit em Zörcher Bruuch vom Sechsilüüte. Lexem z finde, wo nu uf e chliises Piet zutreffed isch aineweg schwirig, vor alem, wenn da Piet e Zentrumfsfunktion het. Zu Fäll wie "näime" mueni no ergänze, as de SDS a de Schwiizergränze uufhöre tuet, s cha guet sii, as gwüssi Wörter oder Luutige imene andere Piet nördlich vom Rhii vorchömed. Da zaigt, wie problematisch as es isch, typischi Züritütschi Wörter usezfinde. E Tielekt werd ebe nöd vo anzelne Uusdrück oder Luutige elai gmacht. --al-Qamar 20:20, 12. Jun. 2011 (MESZ)

Also demit nit wiider alles bim status quo blybt, hanni jetz en Deil vo eure Wörter in de Artikel gstellt, un de Grossdeil vo de alte Lischt usse. heimlifeiss isch ganz offesichtlig au nit typisch Züridütsch, wemmer uff Google suecht, findet mer änder Bärndütsch. S glych mit verchare, plagiere un Schoppe. Ich ha jetz numme spezielli Lexem ine; für bsundri Luutige wär änder de Abschnitt "Phonologi" geignet. --Terfili 10:25, 17. Okt. 2011 (MESZ)