Chronik
E Chronik (vo altgriech. chronika (biblia) zu chronos ,Zit‘) isch e gschichtligi Prosadaarstellig, wo d Eräigniss in zitliger Räijefolg daarstellt. E Chronist isch en Autor, wo Chronike schribt.
Überblick
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Chronik as Form vo dr Gschichtsschriibig isch im Alterdum entwigglet worde. Wichdigi Chroniste us dr griechisch-römische Antike si dr Apollodor vo Athen, dr Kastor vo Rhodos, Sextus Iulius Africanus und dr Dexippos gsi, au wenn im Dexippos si Chronik scho zimlig nooch zur klassische Gschichtsschriibig gsi isch. D Chronike vom Eusebius vo Caesarea, vom Hieronymus, vom Hydatius vo Aquae Flaviae, vom Josua Stylites, vom Johannes Malalas und s Chronicon Paschale si für d Spootantike wichdig gsi. Im byzantinische Riich häi dr Georgios Synkellos und dr Theophanesd Chronistedradizioon witergfüert.
Im latiinische Weste het d Chronik iiri Blüetezit im hooche und spoote Middelalter ghaa: d Chronica maiora vom Isidor vo Sevilla (6./7. Joorhundert), d Fredegarchronik, de Freisinger Chronik (12. Joorhundert), s Chronik vo de Morea (13. Joorhundert). Dütschsproochigi Chronikei git s sit em 12. Joorhundert. Bischbil vo afrikanische Chronike si d Kilwachronik (um 1520) oder die Patechronik.
Es git verschidnigi Arte vo Chronike wie Wältchronike, Kaiser- und Königschronike, Landchronike, Chloster- und Stadtechronike und d Familienchronike, wo in dr Rönessans z Italie ufchoo si und bald au in de Handelsstedt nördlig vo de Alpe entstande si und im bürgerlige Sälbst- und Dradizionsbewusstsi Usdruck gee häi.
Litratuur
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Richard W. Burgess, Michael Kulikowski: Mosaics of Time. The Latin Chronicle Traditions from the First Century BC to the Sixth Century AD. Volume I: A Historical Introduction to the Chronicle Genre from its Origins to the High Middle Ages. Brepols, Turnhout 2013.
- Graeme Dunphy (Hrsg.): Encyclopedia of the Medieval Chronicle. 2 Bde. Brill, Leiden 2010.
- Gerhard Wirth, Karl Schnith, Raoul Manselli und 25 andere: Chronik. A. Spätantike - B. Allgemeine Fragestellung und Überblick über die mittelalterliche Chronistik (Mittelalterlicher Westen)- C-S. Die mittelalterliche Chronistik nach Ländern, Regionen und Kulturen. In: Lexikon des Mittelalters (LexMA). Band 2, Artemis & Winkler, Münche/Züri 1983, ISBN 3-7608-8902-6, Sp. 1955–2026 (mit usfüerlige Literatuuragoobe).