Äärofoon
Erscheinungsbild
Äärofoon (v. gr. ἀήρ „Luft“ und φωνή „Klang“; au Luftklinger) si in dr Hornbostel-Sachs-Süstematik vo 1914 alli Muusiginstrumänt, wo dr Klang binene dur diräkti Schwingigsaareegig vo dr Luft erzügt wird. Si wärde witer iidäilt in
- Freiji Äärofoon, wo die schwingendi Luft inene nit dur s Instrumänt begränzt wird, und
- (äigentligi) Bloosinstrumänt, wo die schwingendi Luft inene dur s Instrumänt begränzt wird.
Für e braktisch Gebruuch macht s mäistens mee Sinn, wemm mä drnooch klassifiziert, wie dr Doon erzügt wird. Das chunnt im Schema vom Hornbostel und Sachs erst uf dr neggste Ebeni.
Underkategorie
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Ablänkigs-Äärofoon
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Bi deene wird d Luft, wenn si duureströömt, däilt und eso veränderet, ass e Doon erzügt wird.
- Pfife (Luftblattinstrumänt) – Bi Flööte wird e Luftstroom über e Kante gfüert, wo dr Luftstroom däilt und eso veränderet, ass e Doon erzügt wird. Bi de Kweerflööte isch die Kante im Bloosloch, bi Panflööte isch si an dr vorderer Kante vom Roor. D Blockflööte verwändet Labialpfife mit ere feststeende Aablooskante im Luftstroom.
- Freiji Ablänkigs-Äärofoon – D Schwingige vo dr Luft, wo dur iiri Brächig erzügt wärde, wird nit vom Körper vom Instrumänt begränzt, e Bischbil isch d Peitsche.
Underbrächigs-Äärofoon
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Bi deene wird d Luft, wie si vorbiiziet, regelmäässig underbroche, und eso wärde Döön erzügt.
- Sälbstklingendi Underbrächigs-Äärofoon – im Luftstroom het s e bewegts Elemänt, wo dr Stroom regelmäässig underbricht und eso e Doon erzügt. Mä underschäidet:
- Zunge-Äärofoon – Bi Instrumänt mit Zunge, mä säit ene au Roorbletter oder Lamelle, si s d Zunge, wo wibriere, wenn d Luft an ene verbiiströömt. Die Grubbe umfasst Äärofoon mit
- Zunge, wo duureschlöön, (Durchschlagends Roorblatt), wie bi dr Handorgle
- Zunge, wo ufschlöön, (Ufschlagends Roorblatt), wie bim Saxophon und d Klarinette
- Dobbelroorbletter (Geegeschlaagzunge), wie d Oboe und s Fagott
- Lippedoon-Äärofoon (Drumbeeteinstrumänt) – Dere Grubbe säit mä im Allgemäine Bläächbloosinstrumänt, au wenn das mänggisch cha düsche. Bi iine sis d Libbe vom Schbiiler, wo e Luftsüüle zum Schwinge bringe, so dass am Ändi vom Roor, wo uf bäide Site offen isch, e Doon uusechunnt, wie bim Zink und dr Drumbeete.
- Zunge-Äärofoon – Bi Instrumänt mit Zunge, mä säit ene au Roorbletter oder Lamelle, si s d Zunge, wo wibriere, wenn d Luft an ene verbiiströömt. Die Grubbe umfasst Äärofoon mit
- Underbrächigs-Äärofoon, wo nid sälber klinge – Do wird s Elemänt, wo dr Luftstroom regelmäässig underbricht, nit vom Luftstroom sälber bewegt. Drzue ghööre s Schwirrholz, dr Schnurrer und d Sireene.
Explosiv-Äärofoon
[ändere | Quälltäxt bearbeite]D Luft wird bi deen äi Mol verdichdet. Bischbil si Udu und Ghatam.
Weblingg
[ändere | Quälltäxt bearbeite] Commons: Aerophones – Sammlig vo Multimediadateie
- web.uni-bamberg.de/ppp/ethnomusikologie/HS-Systematik/HS-Systematik.htm S Schema vom Hornbostel und Sachs (1914)
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vu dere Version vum Artikel „Aerophon“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |