Lech Wałęsa
| Dialäkt: Mìlhüüserisch |
Dr Lech Wałęsa 
[ˈlɛx vaˈwɛ̃sa](info) (uf d Wald kumma àm 29. Septamber 1943 z Popowo ìn Pola) ìsch a polnischer Politiker. Ar ìsch zeerscht Elektriker gsìì. Dernoh, vu 1980 bis 1990, ìsch er dr Präsidant vu Solidarnosc worra un, vu 1990 bis 1995, dr Stààtspräsidant vu Pola.
Jugend
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Lech Wałęsa ìsch dr Suhn vum a Tìschler, ar ìsch strang kàtholisch erzoga worra. Ar hàt Elektrotecknisch glehrt ìn dr Schüel. Zwìscha 1961 un 1966 ìsch er Automeckànicker gsìì. Ànna 1967 hàt er àgfànga àls Elektriker uf dr Lenin-Wàrft vu Dànzig z'schàffa.
Ànna 1968 hàt er mìt dr Mirosława Danuta Gołoś ghirota. Sa han mìtnànder àcht Kìnder bikumma.
Gewarkschàftsfiahrer
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Ànna 1970 ìsch dr Lech Wałęsa Mìtglìed gsìì vum illegàler Streikkomitee z Dànzig. S And vu dam Streik hàt ìn 80 Àrweiter s Lawa koschta, un dr Lech Wałęsa hàt fer ei Johr ìns Gfangnis müeßa.
Ànna 1976 hàt er sina Àrwet verlora.
Ànna 1978 hàt et mìttem Andrzej Gwiazda un mìttem Aleksander Hall d illegàla Untergrundvereinigung Frèia Gewarkschàft vu Pommern.
Nohnem Àfàng vum Streik un vu dr Besetzung vum Wàrft z Dànzig, àm 14. Àuigscht 1980, ìsch dr Lech Wałęsa dr Streikfiahrer worra. Ìm gànza Pola han Àrweiter dàs Beispiel gfolgt un han ghàlta mìt schàffa. Ìm Septamber vum gliicha Johr sìn d kommunischtischa Regiarung un dr Streik-Koordinàtionkomitee iverstànda worra fer d Frèia Vereinigung z'legalisiara. Si Nàma ìsch "Solidarność" worra un si Präsidant dr Lech Wałęsa. Ar ìsch dr Präsidant vu Solidarność blìewa bis àm 13. Dezamber 1981, wo n'er verhàfta worra ìsch. Ar ìsch interniart blìewa bis àm 14. Novamber 1982.
Ànna 1983 ìsch er wìeder a eifàcher Elktriker worra. Ìn dam Johr hàt er àui dr Frìedasnobelpriis bikumma.
Präsidant
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Àn da frèia Wàhla vu 1990 ìsch dr Lech Wałęsa àls Präsidant vu Pola gwählt worra. Ar hàt d Demokràti ìn Pola brocht. Àls Kàtholischer ìsch er vum Pàpscht Johannes Paul II untergstìtzt worra.
Àn da nachschta Wàhla vu 1995 hàt er gega Aleksander Kwaśniewski verlora.
Noh dr Politik
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Àn da Wàhla vum Johr 200 hàt dr Lech Wałęsa weniger às 1% vu da Stìmma bikumma. Do hàt er gsajt àss er sìch zruck ziaht vu dr Politik.
Ànna 2002, àm Àfàng vu da XIX. Olympischa Wìnter Spìeler z Salt Lake City, hàt dr Lech Walesa Europà repräsentiart, wo n'er d olympischa Flàmma trajt hàt.
Àm 10. Mai 2004 ìsch dr Flughàfa vu Dànzig umtaift worra uf "Flughàfa Lech Wałęsa Dànzig", àls Ehra fer da beriahmter Burger vu Dànzig. Sina Unterschrìft ìsch ìm Logo vum Flughàfa ufgnumma worra.
Ànna 2005, wahrend d polnischa Wàhla, hàt dr Lech Walesa dr Donald Tusk unterstìtzt. Un ìm gliicha Johr hàt er àui d Pàrtèi demokraci.pl àn da pàrlamentàra Wàhla unetrstìtzt.
Àm 1. Janner 2006 ìsch dr Lech Wałęsa vu Solidarność drüs gànga.
Ìm Àuigscht 2009, wo's üskumma ìsch àss dr Günter Grass ìn da Wàffen-SS mìt gmàcht hàt, hàt dr Lech Walesa verlàngt àss er si Title vu Ehrburger vu Dànzig zruck gìt. Àwer noh àss sìch d beida Manner troffa han, hàt sìch da Problem ufgleest.
Dr Lech Wałęsa blibt a wìchtiger Symbol vum And vum Kommunismus ìn Pola, so wia dr Pààpscht Johannes Paul II.
Schrifte
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Lech Wałęsa: Ein Weg der Hoffnung: Autobiographie. Zsolnay, Wien 1987, ISBN 3-552-03922-8
- Lech Wałęsa: Droga nadziei. Wydawn. Znak, Kraków 1990, ISBN 83-7006-142-7
- Lech Wałęsa: Droga do wolności: 1985-1990 decydujące lata. Ed. Spotkania, Warszawa 1991, ISBN 83-85195-03-3
Literàtür
[ändere | Quälltäxt bearbeite]- Hans Peter Rullmann: Lech Walesa: Der sanfte Revolutionär. Goldmann, München 1981, ISBN 3-442-11321-0
- Jule Gatter-Klenk: Vielleicht auf Knien, aber vorwärts!: Gespräche mit Lech Walesa. Athenäum-Verlag, Königstein/Ts. 1983, ISBN 3-7610-8340-8
- Jerzy Klechta: Lech Walesa: Eine politische Biographie. Aktuell, Stuttgart 1992, ISBN 3-87959-469-4
- Tony Kaye: Lech Walesa. Chelsea House Publ., New York 1989, ISBN 0-7910-0689-1
- Jaroslaw Kurski: Democrat or dictator? Westview Press, Boulder 1993, ISBN 0-8133-1788-6
- Roger Boyes: The naked president: A political life of Lech Walesa. Secker & Warburg, London 1994, ISBN 0-436-20055-4
Weblinks
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Lech Wałęsa – Sammlig vo Multimediadateie- Püblikàtione vum un iwer dr Lech Wałęsa bi LitDok Ostmitteleuropa / Herder-Institut (Marburg)
- Informatione vu dr Nobelstiftig zue dr Pryysverleihig 1983 an Lech Wałęsa (änglisch)
- Stiftig Lech Wałęsa Institut (polnisch)