Jacques Chirac
| Dialäkt: Mìlhüüserisch |
Dr Jacques Chirac (* 29. Novamber 1932 z Pàris; † 26. Septamber 2019 aui do) ìsch a frànzeescher Politiker gsìì. Ar ìsch vum 17. Mai 1995 bis àm 16. Mai 2007 dr Präsidant vum Frànkrìch gsìì. Ar ìsch dr Grìnder vu da politischa Pàrtèi „Rassemblement pour la République“ (RPR) un „Union pour un mouvement populaire“ (UMP).
Jugend
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Jacques Chirac ìsch dr Suhn vu dr Marie Louise Valette (1902-1973) un vum Abel François Marie Chirac (1898-1968) gsìì. Ar ìsch z Pàris uf d Walt kumma, àwer sina Fàmìlia hàt a regionàla Àbstàmmung: sina Vorfàhra kämma vu dr Corrèze har.
Üsbìldung
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Ar hàt, ìm Lycée Louis-le-Grand z Pàris, ànna 1950 dr Baccalauréat bstànda un noch a Johr ìn era „mathématiques supérieures“ Klàssa verbrocht.
Zwìscha 1951 un 1954 hàt’r ìm „Institut d’études politiques de Paris“ gstudiart. Ar ìsch dernoh ìn d École nationale d’administration (ENA) kumma, bis ànna 1959. Wahrend sinera Studium ìn dr ENA, hàt’r aui sina Militärpflìcht gmàcht un hàt dernoh àm Àlgerià-Kriag teilgnumma.
Kàrriar ìn Politik
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Ààfàng vu sinera Kàrriar
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Jacques Chirac ìsch ìn da Johra 1960 a wìchtiger Mìtàrweiter vum Politiker Georges Pompidou gsìì.
Ar ìsch ànna 1965 ìn dr Gmeinrot vu Sainte-Féréole kumma, un ànna 1967 fer d Assemblée nationale gwählt worra.
Wo dr Georges Pompidou Präsidant vum Frànkrìch gsìì ìsch, ìsch dr Jacques Chirac mehrmols Minischter gsìì: Minischter fer Wìrtschàft (7. Janner 1971 – 5. Juli 1972), Minischter fer Làndwìrtschàft (6. Juli 1972 – 2. Hornung 1974), Ìnnaminischter (27. Hornung 1974 – 27. Mai 1974).
Vu 1977 bis 1995 ìsch’r Maire vu Pàris gsìì.
Àls Premier Ministre
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Noh-n-em Tod vum Georges Pompidou, ànna 1974, ìsch dr Valéry Giscard d’Estaing Präsidant worra un hàt dr Jacques Chirac àls Premier Ministre ernannt. Dr Chirac hàt dia Funktion ghàlta vum 27. Mai 1974 bis àm 25. Àuigscht 1976.
Speeter, vum 20. März 1986 bis àm 10. Mai 1988, ìsch’r Premier Ministre vum François Mitterrand (PS) gsìì. Dia beide Manner sìn nìt gliich orientiart gsìì, ìn dr Politik; dia Situàtion nennt ma uf Frànzeesch „cohabitation“.
Pàrtèi
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Dr Jacques Chirac hàt zitter 1971 ìn dr Pàrtèi UDR gheert. Àm 5. Dezamber 1976 ìsch dia UDR verschwunda; àm Plàtz hàt dr Chirac a nèia Pàrtèi grìnda: dr Rassemblement pour la République (RPR).
Ànna 2002 hàt’r wìder a nèia Pàrtèi grìnda: Union pour la majorité présidentielle (UMP).
Präsidantschàft
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Àn da Wàhla vu 1981 un vu 1988 ìsch dr Chrac Kàndidàt gsìì, ar ìsch àwer nìt gwählt worra.
Vu 1995 bis 2002 hàt dr Jacques Chirac sina erschta Präsidantschàft gmàcht. Àn da Wàhla vum 17. Mai 1995 ìsch’r vor em Lionel Jospin üssakumma. Ànna 1997 hàt’r d Assemblée nationale gleest: noh dam hàt’r àls Präsidant kè politischa Mehrheit meh ghàà un hàt àls Premier Ministre dr Soziàlischt Lionel Jospin gnumma. So hàt’s bis 2002 wìder a „cohabitation“ gaa.
Ar hàt ànna 2000 d Düür vu dr Präsidantschàft vu sìewa Johr uf fìmf Johr verkìrzt.
Ànna 2002 ìsch dr Jaques Chirac wìder Präsidant gwählt worra, vor sim Gegner Jean-Marie Le Pen. Dr Chirac ìsch därt mìt 82,2 % vu da Wàhla üssakumma. (Dia ungweehlig großa Zàhl zeigt hàuiptsachlig a Wìderstànd gega dr rachtsextrema Pàrtèi FN, vum Le Pen gfiahrt.)
Gemeinsàm mìt em Gerhard Schröder, hàt sìch dr Jacques Chirac ànna 2003 gega-n-em Kriag ìn Iràk gstellt.[1]
Ànna 2005, àm Referendum fer d Europäischa Verfàssung, hàt dr Chirac derfer kampft. Trotzdam han, àn da Wàhla, 55,7 % vu da Stìmma dia Verfàssung àbglehnt.
Sehr ìntressiart ìn primitiva menschliga Kültür, dr Jacques Chirac hàt s „Musée des Arts premiers“, uf em Quai Branly z Pàris, àm 20. Juni 2006 igwèiht. Ar hàt d Grìndung vu dam Müsée àktiv unterstìtzt.[2]
Àm 16. Mai 2007 hàt sina zweita Präsidantschàft ghàlta un dr Chirac hàt dr „Palais de l’Elysée“ verloo. Àls ehmàliger Präsidant, ìsch’r Mìtglìed vum „Conseil constitutionnel“ worra. Noh’ma Hìrnschlàg ànna 2005 ìsch’r schwächer worra, ìm März 2011 hàt’r mìt dara Funktion ghàlta.
Privàtlawa
[ändere | Quälltäxt bearbeite]Ànna 1956 hàt dr Jacques Chirac d Bernadette Chodron de Courcel ghirota, sa han zwei Tächter bikumma: d Laurence un d Claude.
Àm 2. Septamber 2005 hàt dr Jacques Chirac a Hìrnschlàg bikumma; ar ìsch ìm Militärspital „Val de Grâce“ bsorgt worra un hàt sina Präsidantschàft ohna Gsundheitsproblemer fertig brocht. Noh 2007 hàt'r àwer àndera Schwirigkeita ìm Kopf bikumma. ìn sina letschta Johra hàt'r d Gedachtnis verlora un ìsch nìmm vìel üssagànga.
Ar ìsch àm 26. Septamber 2019, dheim mìt sinera Fàmìlia, gstorwa.
Externa Links
[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Jacques Chirac – Sammlig vo Multimediadateie