Furt
|
Dä Artikel behandlet d Furt als Übberquerigsschtell für è Gwässer. Witeri Bedütige sind under Furt (Begriffsklärig) z finde. |
È Furt nennt mò è seichti Stell in èm Bach- odder Flusslauf, wo s Gwässer z Fuèß odder mit Faarzüüg durchquert wörrè cha.
Vokeersgschichtè[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Furtè in Flüss sin oft schu annèdubaki bekannt gsi. A sättigè Stellè sin – bsunders im Mittelaalter – zaalrychi Städt un Ortschaftè entschtandè, vo allem au, well dört èn Handelswäg durrègloffè isch un dõdemit Zöll erhobbè worrè sin. S Durchquerè von èm Wasserlauf mit èrè Furt wörd au (durrè)furtè benamst.[1]
Für alli milidärischè Unternämmungè hèn Furtè è grossi Roll gschpillt, èn Vortrupp hèt söttigi Furtè müèsè uffschpürè un erkundè. Mit èm Boot isch dè Fluss befaarè worrè, dõdeby mit Maßschtab un Senkblei d Gwässerdüèfi ermittlèt woorè, bsundere isch diè usskundschafteti Furt uff Löcher im Flussbett übberbrüèft worrè. Bi nèrè schnellè Flièßgschwindigkeit un Spiègelig vo Bäum a dè Wasserobberflächi cha mò vo nèm düèfè Gwässer uusgòò, Sandbänk un churzi Wellè bi Wind sowiè è unruhigi Wasserobberflächi sin è Aazeichè von èrè Furt. Vor dè Passagè von èrè Furt hèt mò è Vyhhärdè meemòls durch d Furt dribbè (am beschtè Küèh, well se zimli langsam gsi sin), um dè Flussgrund feschtzschtampfè, demit d Räder vo dè Fuurwärch sich nit „feschtgsuugèd“ hèn. Bim Flussübbergang isch d Kavallery obberhalb vo dè Furt uffgschtellt worrè, um d Strömig z brèchè, unnèdraa sin Poschtè für d Uffnaam vo Gepäck un Menschè gschtandè, welli vo dè Strömung mitgrissè wurrè sin.[2]
No hüt bruucht mò in Bachläuf vorhandeni Furtè bim Bau vo Waald- odder Wǜrtschaftswäg, wenn dè düère Bau vo Bruggè vomiddè wörrè söll.
Diè a Faarzüüg aagschribbeni Wattdüèfi git diè maximali Ydauchdüèfi im Wasser aa.
Als Furtè sin au d Flussquerungè benamst worrè, wo sich dõdurch uuszeichnèt hèn, dass si lycht z erreichè gsi sin. Sell drǜfft bsunders uff sumpfigi Gebièt i dè norddütschè Düèfebeni zuè. È Byschpill isch diè sumpfigi Flussauè vo dè Randow, wo nu a einèrè Stell è „drochenè“ Uferzuègang botè isch; a sellèrè Stell isch Löcknitz aaglait worrè.
Als technisch aaglaitè Übbergang isch d Fuèßgängerfurt aazluègè.
Nammenskundi[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Variantè[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Vill Städt un Dörfer drägèd dè Begriff Furt(h) im Nammè, wa uff iri Laag an èrè sötiigè Stell hywyst. Z Norddütschland isch diè glychbedütendi Èndig Wedèl vobreitet. In änglischsprõchigè Ortsbezeichnigè vowendet mò d Nammensergänzig -ford, zum Byschpill Oxford odder Stratford. In holländischè Ortsbezeichnigè sait mò irè voorde odder voort wiè z Vilvoorde, Zandvoort un z Bosvoorde. S latyynische trajectum (‚Furt‘) findet mò au in Maaschtricht, Utrecht un Dordrecht.
Ort mit Furt im Nammè[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- Furt (zaalrychi Ort)
- Furth (zaalrychi Ort)
- Fürth (zaalrychi Ort)
- Voerde
- Wedel
- Brody i dè Ukraine und Brody z Polè
- zämmègsetzt
- Amersfoort (nõch èm Fluss Amer, hüt Eem)
- Bad Salzdetfurth
- Brod nad Dyjí (dt. Guldenfurt, wörtl. Furt übber d Thaya)
- Bosanski Brod (alemannisch: „Bosnischi Furt“)
- Calvörde (1196 Kollenvorde)
- Český Brod (dütsch Böhmisch Brod)
- Dietfurt un Ditfurth
- Drenschteifurt
- Erfurt
- Füürtale (1318 Fúrtal an dem Rine)
- Frankfort/Main
- Frankfurt (Oder)
- Frankenfurt (hüt Telgte)
- Furttal
- Furtheim (Abgangeni Ortschaft uff dè Gmarkig vo Bolheim im Furtheimer Dal)
- Furth im Waald
- Furtwangè im Mittlerè Schwarzwald
- Haßfurt
- Havlíčkův Brod (früèner Německý Brod / Deutschbrod)
- Herford („Im Heer sini Furt“)
- Kirchentellinsfurt
- Klagenfurt
- Lengfurt
- Mimigernaford (hüt Münster z Weschtfaalè)
- Ochsenfurt
- Oßfurt
- Querfurt
- Salzwedel
- Schweinfurt
- Slavonski Brod
- Staffort (ständigi Furt durch d Pfinz)
- Staßfurt
- Steinfurt
- Steinwedel
- Trennfurt (Stadtdeil vu Klingèbärg/Main)
- Uherský Brod (dütsch „Ungarisch Brod“)
- Vyšší Brod (dütsch : „Hohenfurth“ – au wörtlichi Übersetzig)
- Weddel
- Wendefurth
- Wipperfürth (übber dè Fluss Wupper, wo früèner Wipper gheißè hèt un am Obberlauf sellèn Nammè bhaaltè hèt)
- Železný Brod (dütsch „Eisenbrod“)
Einzelnõchwys[ändere | Quälltäxt bearbeite]
- ↑ Beispiel: Erklärungen der Reisen. Archiviert vom Original am 18. Januar 2012; abgruefen am 22. März 2016. „Größere Flüsse könnten gefurtet werden.“ Abgruèfè am 21. Juli 2011
- ↑ Taschenbuch für den Offizier. Zämmèdrait vom F.W.Dammeyer, Volaag vom Carl Heymann, Bèrlin 1838, Sitè 304–307.
Weblinggs[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Commons: Furten – Sammlig vo Multimediadateie
|
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Furt“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |