Esch-Uelzecht

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
Esch-Uelzecht
dt. Esch an der Alzette, frz. Esch-sur-Alzette
Wappe Charte
S Wappe vu Esch-Uelzecht
S Wappe vu Esch-Uelzecht
D Lag vu Esch-Uelzecht
D Lag vu Esch-Uelzecht
Basisdate
Land LuxemburgLuxemburg Luxeburg
Koordinate: 49° 30′ N, 5° 59′ OKoordinate: 49° 29′ 48″ N, 5° 58′ 56″ O
Distrikt Lëtzebuerg
Kanton Esch-Uelzecht
Yywohner 30630 (1. Jänner 2011)
Bevelkerigsdichti 2127,1 Ywohner/km²
Hechi 287m ü. NN
Sproch(e) Lëtzebuergesch
Zytzone UTC+1
Burgermaischter Lydia Mutsch (LSAP)
Internetsite www.esch.lu

Esch-Uelzecht (dt. Esch an der Alzette, frz. Esch-sur-Alzette) isch aini vu dr 105 Gmaine z Luxeburg. Si isch no dr Hauptstadt di zwootgrescht Stadt vum Land un het wie di drittgrescht Stadt Déifferdeng e Uusländeraadail vu iber 50 %. Bekannt isch d Stadt vor allem fir ihri Stahlinduschtri.

Quartier[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Zue Esch-Uelzecht ghere d Quartier Al Esch, Belval, Brill, Brouch, Dellhéicht, Fettmeth, Grenz, Hiel, Lalleng, Lankhelz, Neiduerf, Park, Raemerech, Schlassgoart, Sommet, Universitéit, Uecht, Wobrécken un Zaepert

Verwaltig[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Esch-Uelzecht ghert zum Kanton Esch-Uelzecht im Distrikt Lëtzebuerg. Dr Burgermaischter vu Esch-Uelzecht isch syter anne 2000 d Lydia Mutsch (LSAP). Scheffe sin dr Félix Braz (Déi Gréng) un dr Henri Hinterscheid (LSAP). Gwehlt wird iber e Proporzwahl.

Burgermaischter syter 1814
  • 1814 - 1828: Johannes-Nepomuk Haas
  • 1828 - 1830: Henri Motté
  • 1830 - 1836: Jacques Schmit
  • 1836 - 1841: François-Joseph Hoferlin
  • 1841 - 1843: Dominique Stoffel
  • 1843 - 1861: Jacques Schmit
  • 1861 - 1878: Pierre Claude
  • 1879 - 1906: Dominique-Joseph Hoferlin
  • 1906 - 1909: Léon Metz
  • 1909 - 1911: Armand Spoo
  • 1912 - 1917: Jean-Pierre Michels
  • 1917 - 1919: Nicolas Biwer
  • 1919 - 1920: Jean-Pierre Pierrard
  • 1921 - 1934: Victor Wilhelm
  • 1935 - 1940: Hubert Clément
  • 1944 - 1945: Hubert Clément
  • 1946 - 1949: Arthur Useldinger
  • 1949 - 1951: Michel Rasquin
  • 1951 - 1965: Antoine Krier
  • 1965 - 1969: Jules Schreiner
  • 1970 - 1978: Arthur Useldinger
  • 1978 - 1990: Joseph Brebsom
  • 1990 - 2000: François Schaack
  • syter 2000: Lydia Mutsch

Bevelkerigsentwicklig[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Johr 1821 1851 1871 1880 1890 1900 1910 1922 1930
Yywohner 810 1489 3946 5082 6855 10971 16461 20437 29429
Johr 1935 1947 1960 1970 1981 1991 2001 2002 2003
Yywohner 27517 26851 27954 27574 25144 24018 27146 27244 27630
Johr 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
Yywohner 28066 28274 28646 29063 29515 29853 30147 30630

Gschicht[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Esch-Uelzecht isch zum erschte Mol gnännt wore anne anne 1145 as Asch (1182: Asch, 1182: Asch).

Wirtschaft[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Mit dr Entdeckig vu Yyseerzvorchuu het mit dr Yyse- un Stahlinduschtri in dr zwoote Helfti vum 19. Johrhundert in dr Region e induschtriälle Ufschwung aagfange. Zerscht in Bärgwärch, speter im Dagböu, isch d Minette abböue un in dr Yysehitte verschafft wore. Mit dr neie Arbetsblätz isch d Yywohnerzahl schnäll aagstiige. Aafangs sin s vor allem Arbaiter vu Luxeburg gsii, mer het aber schnäll au mieße Lyt us em Uusland aawärbe. Zerscht sin si us dr Nochberländer chuu, speter vor allem vu Portugal un Italie. No dr Stahlkrise in dr 1970er Johr isch d Produktion zruckgfahre un vil Arbaiter sin entlosse wore.

Dialäkt[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Dr luxeburgisch Dialäkt vu Esch-Uelzecht ghert zum Moselfränkisch.

Kultur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Musée national de la résistance

Böuwärch[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Jousefskierch (1877), neogotisch
  • Grenzerkierch (1930er Johr), im Art Decor-Stil
  • Kierch Maria-Kinnigin vun der Welt, Esch-Lalleng
  • Kapell Esch-Raemerech
  • Kierch St. Henri (1922, im Volksmund "Paterkierch" gnännt)
  • Protestantesch Kierch
  • Moschee
  • Synagog (1953/54)
  • Schloss Berwart (13. Jh., 1954 abgrisse)

Lyt[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Raoul Biltgen (* 1974), Schauspiler
  • Paul Breisch (* 1974), Musiker un Domorganist
  • René Deltgen (1909-1979), Schauspiler
  • Camillo Felgen (1920-2005), Sänger, Liedtexter un Moderator
  • David Fiegen (* 1984), Lychtathlet
  • Tom Flammang (* 1978), Radrännfahrer
  • Fernand Franck (* 1934), Erzbischof vu Luxeburg
  • Guy Helminger (* 1963), Schriftsteller
  • William Justin Kroll (1889-1973), Forscher, Metallurg un Erfinder
  • Michel Majerus (1967-2002), Chinschtlerr
  • Claude Michely (* 1959), Radrännfahrer
  • Désirée Nosbusch (* 1965), Moderatori un Schauspileri
  • Louis Pilot (* 1940), Fueßballspiler un -trainer
  • Marco Pütz (* 1958), Saxophonischt un Komponischt
  • Viviane Reding (* 1951), Journalischti un Bolitikeri
  • Victor Thorn (1844-1930), Bolitiker
  • Mandy Minella (* 1985), Tennisspileri

Partnerstedt[ändere | Quälltäxt bearbeite]

  • Köln, Dytschland
  • Lüttich, Belgie
  • Lille, Frankrych
  • Turin, Italie
  • Rotterdam, Niderlande
  • London Borough of Tower Hamlets, Großbritannie
  • Coimbra, Portugal
  • Mödling, Eschtrych
  • Offenbach am Main, Dytschland
  • Puteaux, Frankrych
  • Saint-Gilles, Belgie
  • Velletri, Italie
  • Zemun, Serbie

Literatur[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Weblink[ändere | Quälltäxt bearbeite]

 Commons: Esch-sur-Alzette – Sammlig vo Multimediadateie