Zum Inhalt springen

Ultraveielettstraalig

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy
(Witergleitet vun UV)
Dr UV-Beriich chunnt grad linggs vom sichtbare Beriich.

ltraveielettstraalig, churz Ultraveielett oder UV-Straalig, in dr Umgangssprooch au ultraveieletts Liecht oder Schwarzliecht isch en elektromagnetischi Straalig, wo für e Mensch unsichtbar isch, mit ere Wällelengi, wo chürzer isch as die vom Liecht, wo für e Mensch sichtbar isch, aber lenger as die vo dr Rönggestraalig.

D Bezäichnig ultraveielett (öbbe „uf dr andere Site vo Veielett“) chunnt drvoo, ass s UV-Spektrum afoot mit ere Wällelengi, wo e chli chürzer isch as die, wo dr Mensch grad no as d Farb Blauveielett cha gsee.

Spektrum und Bezäichnige

[ändere | Quälltäxt bearbeite]
Iidäilig noch Wällelengi (DIN 5031-7[1])
Naame Abchürzig Beriich vo dr Wällelengi in nm Fotoneenergii
Noochs UV („Schwarzliecht“) UV-A 380–315 nm 3,26–3,94 eV
Middlers UV (Dorno-Straalig) UV-B 315–280 nm 3,94–4,43 eV
Färns UV UV-C-FUV 280–200 nm 4,43–6,2 eV
Vakuum-UV UV-C-VUV 200–100 nm 6,20–12,4 eV
Extreems UV[2] EUV 121–10 nm 10,25–124 eV

Vor allem s Nooche UV-A und s Middlere UV-B si für e Mensch gföörlig, wil si dr Hut chönne schaade und Chräbs (Melanom bi UV-A, Basalzellkarzinom und Plattenepithelkarzinom bi UV-B) chönne verursache. Chliini Doosierige vo UV-B si aber wichdig, für dass d Hut cha s anti-rachitische Cholecalciferol (Vitamin D3) bilde.

Natüürligi Kwelle

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Die mäiste Stärn, Pulsar, aagregti Gaswolke und anderi Himmelsobjekt straale im UV-Beriich. Für e Mensch bsundrigs wichdig isch d Ultraveielettstraalig vo dr Sunne, wo zwar e groosse Däil drvo in dr Atmosfääre absorbiert wird, aber immer no gnueg duurechunnt, ass si Lääbewääse cha schaade. Au s Polarliecht straalt im Ultraveielette. Irdischi Kwelle si Blitz vo Gwitter und Elmsfüür.

Künstligi Kwelle

[ändere | Quälltäxt bearbeite]

Ultraveielettstraalig entstoot in Kwäcksilberlampe, in industrielle UV-Straalersüsteem bi dr Fotolithografii, bim Usherte vo Harz und Lagg oder für zum Wasser desinfiziere, in Hööchisunne, Solarie, Schwarzliechtlampe, Ultraveielett-Leiser (Excimerleiser, nöierdings au Diodeleiser), und UV-Lüüchtdiode.

Kwelle, wo d Ultraveielett-Emission nume e Begläiterschiinig isch, si Gaasentlaadigslampe, wo kä Gfoor binene bestoot, s Liechtboogeschwäisse, wo Schutzchläidig seer wichdig isch und Brozäss, wo ionisierti Gaas ufdrätte oder seer hoochi Tämpratuure (z. B. Leiser-Materialbearbäitig, Ionekwelle, Funkestreckene usw.)

  1. Deutsches Institut für Normung (Hrsg.): Strahlungsphysik im optischen Bereich und Lichttechnik; Benennung der Wellenlängenbereiche. DIN 5031 Teil 7, Januar 1984.
  2. ISO 21348 1. Mai 2007. Space environment (natural and artificial) — Process for determining solar irradiances.


Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Ultraviolettstrahlung“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.