Simon Gfeller: Heimisbach. Kapitel 9
Zum Chehrumtürli
Hinger der Chäshütte z’Heimisbach sy zwöi Wyber im Strößli usse gstange u hei zsäme gchlapperet. Meh weder es dotze Mol hei sie afen agsetzt gha, für z’goh, un allimol het es ne d’Chöpf wider gägenangere dräjt; sie hei nid chönne vonangere loscho. Schwarz Hans, der Chäser, het se scho lang im Oug gha u zur Chäsere gseit:
«Jetz stöh sie de ne gschlagni Stung dert u chöi nid fertig wärde mit Chätsche. Die hätti sölle Zimis mit ne näh, vor em Obe wärde die nid gräch. Es nimmt eim nume wunger, daß es ne d’Bei nid schnadelet u daß ne d’Chifle nid gstöh! Aber wart, die will i jetz usenangere gä!»
«Lo du se mache», meint d’Chäsere, «’s Mannevolch isch nid es Gigertschi besser. Sie tampen o no e Halbstung gäb sie usenangere chöi, we sie vo der Pinte hei chöme.»
Aber der Chäser het ere ke Ghör ggä. Es ischt ihm öppis dür e Chopf gschosse. Er macht es Spitzbuebegsicht, trappet vorusen u rybt d’Häng:
«Froue, chönnt i-n-ech vilicht Stüehl bringe, dihr wärdit doch süscht am Änd de gnietig!»
Potz Kriminal, wi sy die Chöpf usenangere gfahre, wi wen e Füürtüüfel zwüsche ne inne losggange wä! Die eint isch mit länge Schritte dür e Graben uus, die angeri schießt wi nes Surbeji näbe Hanse düren u pfuret: «E Hundswätter bischt, en usfüehrische, weischt!»
«Was», lachet Hans u zieht der Äcken y, «Guetmeinigi, luter Guetmeinigi» u geit wider zur Türen y. «Wäm hei sie ächt sövel lang i der Rytere gha?» seit er nachhär zur Frou.
«O gwüß öppe ’s Schallhas Lusi, es wird mit Schyn nächschtes dert Lärme gä. Es stürmt im ganze Graben alls dervo. Die Alt isch gloub ufggumpet u het to wi ne Wiggle; aber alls Wüeschttue het nüt abtreit. Zletscht het sie sälber müeße druber ubere gheie, daß Lusi i angeren Umständen ischt. Drum wird es ou so erschröckli nötli to ha wäge Samis Mälcher, wo z’Hustage furt ischt. Es wurd ne ha wellen yheflisme, u das ischt ihm nid groote. Jetz wird es öppe nid ’s beschte Verding ha, weder öppis ghört ihm, däm narochtige Ganggel.»
«U der Alte schadt’s o nüt, we sie scho ou einisch sälber dür d’Chnüttlete mueß, u sie fingt öppe de i Zuekunft e chly minger Bode, we sie ein geit go vermaleschtiere ...»
Es ischt eso gsi, wi d’Chäsere gseit het; im Hingerhuus-Hüsli hei sie bösi Zyte gha. D’Schallhäse het to wi wimmselsinnig. Es het Tage ggä, mi het se wyt vom Hüsli ewägg ghört uscheßlen un uspoleete. Furtjage het sie Lusin welle, ’s uf Gaß use gheien un allne Vöglen u Lüften ubergä, wo sie ändtlige sicher gwüßt het, wi-n-es steit. Tag u Nacht isch schi hinger ihm gsi, es söll d’Charte vüregä, mit wäm es si aglo heig, daß men uf dä z’dorf chönn. Aber Lusi het nid use welle mit der Sprooch. Chrank bschribe het es si, ischt i ’s Bett glägen u het d’Dechi uber d’Ohren ufzoge u d’Muetter lo uschneischte. Wi erger daß sie ghuset het, wi toller het äs plääret, u zletscht het’s ere dröit, we sie nid lugg setz, so spring es in e Weier use.
Das het bschosse. Wüete het sie nümme dörfe, bloß no wehberen un ache, u das het Lusin nid Blätzen abgmacht. Es ischt im Bett blibe, dert isch es de Lüten us den Ouge gsi, für ’s angere het es d’Muetter lo sorge.
Für die isch es würklig e strängi Sach gsi. Der Stei ischt ere nämlig ou süscht nid glüffe gsi, wi sie’s gärn gha hätt. Vergäben isch schi der ganz Summer gäng albeneinischt um ene Bhusig usgsprunge. Allimol, we sie gmeint het, jetz syg en Egge gfunge, wo me chönn ungere schlüüffe, so isch es hinger dry z’nüüte ggange. Sobal d’Lüt verno hei, was mit der Familie Schallhas syg, isch ne der Gluscht vergange, mit denen az’binge. Lüt, wo ein d’Dienschten yzieji un ufreisi – nei, dorfür bidank me si. Wyter ewägg hätt si vilicht ehnder öppis vüreglo; aber us em Gländ usen isch schi lieber nid züglet, für nid alli Störe z’verlüüre.
Jä jetz, was mache? Sie lot si y, macht si chlyn u nimmt der Rank gäg em Chehrumtürli zue. Es ischt e steinige Wäg un e stotzige derzue, u Chrümme git gäng e gnietige Rügge; aber zletscht wehrt me si, wi me cha; we’s nume für öppis ischt. Ungereinisch sy jetz Samis im Hingerhuus wider die gäbigschte Lüt im ganze Heimisbach-Graben inne gsi. Ungheißen isch ne d’Schallhäsen all Morge go hälfe grase. Gfahren isch schi mit em große Räche, wi nes Gutscheroß. I allnen Eggen inn het sie öppis z’wärche gseh, wo sie Gritlin het chönnen abnäh. Bhülfliger hätt sie gar nid chönne sy. Kes Brösmeli het me si gha uber sche z’erchlage. Gäng isch schi zfride gsi u glüffe wi nes Zytli.
Götti fryli het gäng no ne Pyggen uf se gha; er het scho gmerkt, wo das use wil. Lieber hätt er d’Schallhäse gseh chupen u töibbele. Weder was wott me, we ein e Möntsch däwäg d’Häng unger d’Füeß leit? Es schickt si ein doch ou nid wohl, der Wüescht gägen ihn z’mache, u destwäge het Götti der Sach der Louf glo. Einischt oder angerischt het er de öppen e Trumpf lo fahre. Aber d’Schallhäse het derglyche to, sie syg en Übelghör un en Eifalt, wo nüt merk u het der Trumpf rüejig lo uber sche-n-ewägg flüge. Un i der Zyt, wo Lusis Schöibeli bständig gchurzet het, isch schi nid verböischtig gsi mit em Ougewasser. Bsungersch vor Gritlin het sie toll lo loufe, u so mängisch das vorane uber sche-n-isch burschtigs gsi, jetz het sie’s doch duuret, un es het ere z’bescht gredt.
Es ischt ame Vormittag gsi, wo Hans het müeße go die Frou mit der schwarze Täsche reiche. Wo sie dür e Heimisbach-Grabe hingeren ischt, hei dürhar d’Wyber d’Häls gstreckt u gseit: «Ehe, es wird im Hüsli welle Stücki gä; ischt jetz das scho nohe?» U wo der anger Morge druuf der Tokter i aller Früehi gäge Heimisbach uehe gsprängt ischt, hei sie d’Chöpf gschüttlet: «Es wird nid guet sy.» Der Tokter z’frooge hei sie si aber nid trouet; er wär imstang gsi, ne nachhär d’Rächnig z’schicke für die Uskunft. Ersch gägen Obe isch es ne du groote, öppis Sichersch z’vernäh. Samis Güetermeitschi het i ’s Bärgli uehe müeße go frooge, gäb Hämme nid wett ahe cho, er müeß es Totebäumeli mache, sie heigi im Hüsli es gstorbnigs Chingeli, d’Schallhas-Muetter dörf nid vom Bett ewägg, ’s Lusi syg bös zwäg.
Er chöm de hinecht, het Hämme bscheidet, u nom z’Nacht ischt er abglüffe. Er ischt in es grüüsligs Eländ yhe cho. D’Schallhäsen ischt us allem use gsi, bal het sie plääret, bal bättet oder balget zwüschyhe u gsüüfzget, was sie jetz soll afo, wär ihren ächt das gstorbne Chingeli tät uf e Chilchhof trääge; Samis miechi’s vilicht, aber sie dörf se schier nümmen aspräche, sie heig se süsch scho vil müeße plooge. He, das wärd si scho mache; es verstang si vo sälber, daß me se nid chönn im Stich lo, het der Schryner gseit, är well das bsorge, das bruuch do kener länge Wort. Dodruber isch natürlig d’Schallhäse froh gsi.
Wo der Schryner hei welle het, isch es scho starch am Douchle gsi. Grad het er bim Vorderhuus-Stöckli der Rank welle näh für obsi-druus, rüeft ihm Annemareili zuehe. Es syg ihm e gschnitzleti Photographierahmen usenangere, er soll doch gschwing cho luege, gäb me se nid chönnt zsämelymme.
Ohni öppis Bös’s z’däiche, trappet Hämme yhe u luegt die Rahmen a. Aber gradeinischt isch es ihm ufgroche, daß das mit der Rahme numen es Fürwort syg u d’Chatz amen angeren Ort im Heu lig. U gly druuf het er ou gwüßt, uf welersch Mülirad ’s Wasser soll greiset wärde; läng Umschweife z’machen isch nid Annemareilis Bruuch gsi. Ohni Suumme het es nen afo usfröögle, was ou mit Settelin syg, gäb er nid ou gsej, wi-n-es leidi u ke Muecht meh heig, u gäb er nid ou afe däicht heig, es chönnt ihm öppis fähle?
Der Schryner het d’Achsle glüpft. Er chönn wytersch nüt säge. Gchlagt heig es nie öppis. Farb heig es jo nie die beschti gha. Dernäbe wüß er nid, was ihm sött fähle. Uberhouts chönn er’sch jo de frooge.
Gäb sie de nid öppe heigi Chritz gha zsäme? – Biwahr, nid es ungrads Wörteli. – U gäb er de gar nüt wüß, was Setteli heig ungerhänds gha? – Was er wett wüsse? Das syg ihm ’s Neuschte.
«Das glychet ihm wider; das han i doch de no däicht!» seit Annemareili für ihns sälber. «Äs schwygt u schlückt, u du, Hämme, merkscht ou nid, was für Wätter isch, bis es der i d’Chuttetäsche haglet. Was wett ou so nes Mannevolch merke! Aber wart, i will der jetz säge, wi alt u wi tüür, gang’s wohl oder übel. Dys Setteli hätt chönne der Schumeischter hürate, die zwöi hei enangere gärn, un är isch es cho frooge. Aber es het ihm der Abschlag ggä, wil es meint, es dörf nid vo deheime furt, süscht gäb der Vatter e völlige Schnapser!»
«Was?» fahrt Hämmen uuf. «Weder, was wird es öppe sy, es Tamp, es Wybergchätsch!»
«Es Wybergchätsch? Wen i der’sch säge? So, nu!» yferet Annemareili. «We’s mer nid um Settelin wä, sieg i kes Wort meh; aber das duuret mi halt. So guet hätt es ’s chönne mache; e bessere Ma hätt es nid chönnen ubercho. Wär rächt ischt, mueß ne schetze! U hätt ne sövel gruusam erschröckeli lieb gha! Un jetz mueß das arme Tröpfli deheime hocke u mueß der Vatter goume u verwache, wi nes chlys Ching! – Lo mi jetz zerscht rede!» seit es, wo-n-ihm Hämme wott derzwüsche fahre, u schlot mit em Füüschtli uf e Tisch. «Lue, i han e Töibi uber di, i chönnt dr i dy verstrupfte Bart fahren u di schüttle! E settige große, bartige Goliath, wi de bischt, u cha si nid besser zsäme näh! U de mueß si das guete Setteli etgälte u mueß um sys Glück cho, wil sy Vatter e settige Höseler ischt. Es het e ke Gattig u het e ke Gattig.»
«Hescht jetzen usbbrote gnue, u darf men jetz ou es Wörtli säge?» macht Hämme langsam. Afangs, wo Annemareili gredt het, isch es gsi, wi wen ihm öpper mit eme glüejigen Yse z’nooch cho wä, u d’Ouge hein ihm kurios zwitzeret. Aber wi ne Schwick ischt er wider syne sälber gsi u het e gringschetzigi Grimasse gmacht.
«He jo, we d’öppis z’säge hescht, so säg’s!»
«Guet so, emel afe! Lue, Meitschi, we ein es Mannevolch eso ebchäm, so häu men ihm eini, daß er zwirbleti wi nes sturms Huehn! Vo me Wybervölchli hingäge nimmt me so öppis mit gueter Manier a. Arüehre darf me se jo nid, süsch zerheie sie. Halt la – jetz reden ig! Gsehsch, wen i wett uf e Tisch schlo» – er schmätteret mit der Fuuscht uf e Tischzopfe, daß der ganz Tisch e Gump uuf tuet – «so möcht i de no nes Gymmeli herter weder du. Aber es chunnt mer nid i Sin, mit dir z’zangge. Du bisch mer no wohl brüetigs, es isch mer schi wääger nid derwärt. Wäge myne soll Setteli hürate, wän es will; i wott ihm nid vor em Glück sy. U mit myne Fählere will i scho sälber fertig wärde. Uf die bruucht mer kes zwänzgjährigs Propheetebeeri, wi du bischt, d’Nase z’stoße, sie sy groß gnue, daß i se sälber ma erchenne. U daß de gsehscht, wi so ne Flachssoome-Red würkt, will i jetz expräß gäge der Heimisbach-Pinte hingeren es Füederli go lade. – Schlof de gsung!» Derzue het er spöttisch us sym Bartwald use glächlet.
«So gang, we d’ nüt leidersch z’mache weischt, gang, wen es der’sch zuegit; verlaberier alls, was d’hescht, u bis allne Suufludine u Schnapsvaganten ihre Houpme!»
«I säge große mächtige Dank für e Zuespruch. Es soll alls pünktlig usgrichtet wärde.»
Dermit isch der Schryner abgschobe u richtig hingerwärts. Zwüsch’ em Stöckli u Hingerhuus ebchunnt ihm Hans. Dä het sym Schatz no welle go nes churzes Bsüechli mache u seit verwungeret: «Du hesch di angersch bsinnt ...»
«E guete Chrumm isch nid hingerum, we’s gäg ere Pinte zue geit», macht Hämme troche u lachet chyschterig.
«O wetsch», däicht Hans, u wo-n-er zu Annemareilin cho ischt, seit er: «Hinecht het’s gfählt mit em Schryner. Was ischt ächt däm uber e Wäg glüffe?»
«D’Chuttle putzt han ihm! Wäge syne Suufstöre; aber es wird öppe nid wellen aschlo.»
«Jä, wi chunnsch du do derzue? Wäge Settelin? Los, do wärisch baas gsi, du hättisch gschwige; das mueß i jetz schier ungärn ha.»
Hans wär ou schier baas gsi, er hätt gschwige; jetz uberchunnt er ou e Liferig: «Chumm mer nid däwäg! Baas oder nid baas, der Chropf lääre mueß me, we men öppere cha nütze. Aber eso het’s ’s Mannevolch: Gäng nume hinger em Türli gyge wei sie! Use rede darf kene. Söll eine ’s Muul uftue, so steit er hinger nen angere zuehe u het si däm a der Chuttefäcke: Säg du’s! Mi geit’s nüt a, i wüsche nid vor frönde Türe. – U soll einischt eine zu öppis stoh, so heißt es: Jä, emel i ha nüt gseit, löt mi us em Spiel. Eine rybt d’Sach uf eh angere use.»
«Nume hübscheli, nume hübscheli!» lächlet Hans. «Weisch, du hesch scho öppis rächt. Aber es git es Pörtli, wo me nid unbsinnt druber uus trappe darf, süsch chunnt es de ou lätz. Bi euch im Vorderhuus zum Byspiel het me si nid chönnen erchlage, daß nid use gredt worde syg, u doch bischt ou nid wohl gsi derby.»
«Däwäg meinen i’s nid. Zum Guete rede söll me dörfe, süscht ghört me zu Glünggis Verwandtschaft.»
«Scho rächt. Aber es chunnt gäng druufab, wie! I will wette, du bischt em Hämme wohl unerchannt cho, eso nes hitzigs wi de bischt. Du weischt, wi d’Lüt hie umenangere sy. Amene böse Wort chöi sie Wuche lang chäue u zaagge, u mängischt vergässe sie’s ein nie wider. Destwäge nimmt si no mängen in Acht, was er redt. Gloub nume nid, daß das alls luter Förchtigi syg!»
«Äbe, das ischt ou eso ne wüeschti Untuget vom Mannevolch, das Chupen u Töibbele un e bösi Mouggere mache. Cha me nid ou enangere d’Meinig säge u nachhäre wider zfride sy? Mein de nume nid öppe, du dörfisch gäge mi e Chupi sy, we mer de ghürate sy, un i der öppis widerdienet ha, süsch geit’s der de nid i Gottsnamen ab!»
«U du, mein de nume nid öppe, Hans müeß de pärforscht all Lüt abällen u byße. We du e chly gsgß! machischt, süscht heißt es de: Uha, Brönts!»
Däwäg isch der Stei wyter glüffe. Es het e luschtigi Branzeten abgsetzt, wo nume mit Müntschine het chönnen i d’Gredi bbrocht wärde.
Derwylen ischt Hämme schnuerstracks gäge der Heimisbach-Pinte zue. Er isch giechtige gsi uber e Tüüfel yhe.
«Höseler! Höseler! – So öppis darf mir eso ne zwänzgjährige Strupf säge – Chrüztüüfeldonner abenangere! Mi goume wi nes Ching müeß me – Himelheiligstärnewält! Mir so öppis, mir – em Hämme, wo’s dickisch düecht, er chönnt d’Heimisgrebler allzsäme zum Zündhölzlidruckli i ’s Schileetäschli stoße! Allne Suffludine u Schnapsvagante ihre Houpme! So öppis mueß men anäh vomene Chuderbüzi, wo erscht no ’s Hingere het i de Chrüteren ume gschleipft. Hellverfluecht! Un alls wäge der Setten u dem I-tüpflizütteri im Schuelhuus nide! We das nid afe uber e Hou geit ...» Förmlig Füür gspöit het er us sym Bartgstrüel use u gchrooset mit de Zänge. Z’mitts i ’s Läbige het ne Annemareili preicht gha; aber ihm das erzeigt, hätt er um kes Lieb. So nes Wybervölchli, wo scho ohni das der Chopf ufhet wi ne Hung im Rogge, wurd süsch vil z’boghälsig. Es settigs Wysheitstüpfi soll no nid meine, es chönn öppis ame Hämme reise; i Baare gsprängt sy müeß er! Go anechnöie u der verlornig Suhn spile? Neinis gwüß geit e Chueh uf ene Boum uehe! Z’trumm gäg ere Pinte zue – u we me nid e Tropf Wy ahebringe möcht!
Wo Hämme i d’Pinte hingere cho ischt, hocket dert ’s Chometschyt u het natürlig wider einischt Öl am Huet. Chuum het er Hämmen erlickt, fot er a trable u mit de Füüschten uf e Tisch chnode:
«Hopp Israel! Es chunnt e Hundsbrueder! Es gilt dr, alte Bäsebänglischelm!» u streckt em Schryner ’s Glesli mit de Bundestropfen etgäge. Däm isch es grad gsi, wi we men ihm e Hampfele Abschorete i ’s Gsicht schmeizti: Er hocket an en angere Tisch u ruret schnallig:
«Blyb mer gfeligscht drei Schritt vom Lyb ewägg mit dym Dräckschnaps, u lo mi erüeje! – Es Dreierli Rote!»
So gschwing het si aber ’s Chometschyt nid lo abhärde. «Heh, heh, was Tüüfels ischt jetz mit dir? Isch der dy Chrääze uber ’sch Port uus troolet, oder het’s der süscht uf d’Flinte gschneit, daß d’ e Frässe machscht wi sibe Fueder Hudle?»
«Das geit di nüt a. Halt du lieber d’Laferen u blyb für di! Mir ... isch es lieber!» «Mir zwee hei nid zsäme Säu ghüetet», hätt er gärn gseit, aber es ischt ihm im Hals ebstoche.
Das ischt richtig em Chometschyt nid im Gürbi gsi. Glaferantet u praschtet het müeße sy, gäb was derfür; wen er ’sch Muu zueto hätt, so wär es z’ ganzer Wang usecho. Gäng wider früsch het er agsetzt: «Hämme los ...» «Hämme, ghörsch nüt ...» «Hämme, wei mer singe? ...» Aber mit Hämmen isch nüt gsi az’fo, i ds glyche Loch yhe gluegt het er u si nid es enzigs Mol umgchehrt; alls Lallere, Possen ustrybe u Säuglöggle isch nienerfür gsi; ’s Chometschyt het müeße d’Schattsyte miesche, u das ischt ihm ländtwylig vorcho. Zletscht steit er uuf, hocket a angere Tisch ubere, nimmt Hämmen obenyhen u schüttlet ne: «Hämel, du alts Lueder, mach jetz nid däwäg d’Chueh ...» u chläbt an ihm wi ne Zäch. Du fahrt Hämme uuf u git em Chometschyt e Schutz, daß er hingertsi i d’Stuben use cheiglet u d’ Bei gäge d’ Tili uehe streckt. «Nimmt mi doch de am Änd wunger, gäb me so ne Fötzelhöck nid chönn abschüssele, daß ihm ’s Zueheschmöcke vergeit!»
«Uhirsche, uhirsche!» macht der Pinte-Lahm u wüscht mit em Schueh d’Stücki vom Glas u Gütterli am Bode zsäme. «Frou, reich der Bäsen u der Uftröchnihudel!»
Der Wy ischt am Boden ume glüffe u vom Tischblatt aha bbrünelet, u ’s Chometschyt het der Chopf verha un ischt langsam wider ufggraagget.
«Was choscht das Glump?» frogt der Schryner.
«Eh, das wird si de scho mache», seit der Pinte-Lahm, «söll i go angere reiche?»
«Was i schuldig syg, han i gfrogt.»
Der Lahm chratzet im Hoor u rächnet: «Nüün e halbe, sannt em Gschir, we’s emel scho mueß ggange sy. Aber, was ischt jetz ou mit dir hinecht?»
«Geit niemmere nüt a! Isch my Sach!» seit Hämme, wirft es Fränkli uf e Tisch u geit ...
’s Chometschyt wär er jetz los gsi. Es hätt nume no gmanglet, daß er die ungfreute Gidanken im Chopf u das Wörggen unger der Hemmlisbruscht ou sövel ring hätt chönne verputze. Aber der Rääfete het er ei Chehr no nid chönnen us de Tragbängere schlüüffe. Sie isch gitreulig mit ihm cho gäge Heimisbach vüre u stutzuuf dür d’Schofhaule, un er het nid obenuus möge mit ere, er het müeßen abhocken u löie. Wi lang er dert ghocket ischt – er hätt’s nid chönne säge. Z’vil allergattig ischt ihm dür e Chopf gschosse. Bilder u Gstalte sy vor ihm ufgstige u wider zergange; wi ne Gspäischterzug isch es vor ihm düre zoge – ohni Änd – ohni Änd. «Hundsbrueder – Hundsbrueder!» ischt ihm ’s Chometschyt cho zuerüefen u het dräckig derzue glachet. «Gsehscht jetz, wär de bischt», het Annemareili triumphiert u derzue uf e Tisch gfüüschtlet, «Höseler, Höseler ...» De wider isch Setteli truurig vor ihm düre gschliche u het vor z’Bode gluegt, u hingernohen ischt e Gstorbni cho, Annebäbi, Settelis Muetter, u het ne groß agluegt. Un jetz ischt Hämmen ungereinisch z’Sin cho, was sie no gseit het, gäb sie gstorben ischt: «I darf emel rüejig stärbe; i weiß, daß der d’Ching lieb sy u daß d’ de guet zue-n-ne luegscht, wen i dehinger blybe.» U wi sie ne no mit große truurigen Ougen agluegt het, ischt ihm gsi, jetz stang wider das verdammte Chometschyt näben ihm, well nen obenyhe näh u plaraaggi: «Das isch my Hundsbrueder, my liebschte, beschte Hundsbrueder uf der ganze Wält; mir sy wi föif Finger a eir Hang.» Do het Hämme en Ach usglo, der Chopf i beed Häng gno u d’Hangballen i d’Ougelöcher yhe drückt, bis er schier füürig Güeg het gseh flüge. Hei hätt er solle; aber wi ischt ihm sys Hei vorcho? Wi ne Halftere, wo ein zsämerytig am Hals aglitscht isch, daß me nid cha flieh. Lieber wä-n-er in e große feischtere Wald use si go verstecke, daß ne ke Seel meh gseh hätt. We alls, was er däicht u gspürt het, z’Farb worde wä, mi hätt für ne ganzi Gmein mit chönne d’Totebäum astryche. Aber wär weiß, vilicht hätti de ne große Teel dervo gälb usgseh. Sys ganze Läben ischt ihm vorcho wi ne dünni mageri Bättlersuppe, wo me vergäben es Bröcheli oder es Schmutzoug druffe suecht. Ggruuset het’s ne drab. U was hätt chönne druus wärde? A de Gabe hätt’s nid gfählt. Aber was nützen ein d’Gaben im Heimisbärgli hinger? We me vo jung uuf bbungen u gfangen ischt? Wen ein niemmer zwäg hilft? Stälze syn es, daß me no chly höher cha ahe gheien u’s besser ma gspüre, we men am Boden ufschlot. U der Möntsch sälber? Es verfluechts Gschöpf. ’s armsäligischte vo allne! Es soll eine numen a öppisem Freud ha u sys Härz dra häiche – wi ne Schwick wird’s ihm zum Tüüfel, wo ne drässiert u löökt, für ne früscherdings chönne z’drangsaliere bis uf ’s Bluet.
I re settige Verfassig innen ischt Hämme ändtlig ufgstangen u gäge hei zue, ganz verstöberete. Sys Gidankerad het e Schutz ubercho gha, daß vo Stillstoh no lang ke Red het chönne sy. Sälb Nacht het er der Holzwurm no lang ghöre bohren i der Wang.
Ulydigen ischt er am angere Morgen erwachet. Es isch gsi, wi wen ihm öpper en Ysereif um e Chopf gschmidet hätt. Nid emol ’s chalte Brunnewasser het öppis bschosse dergäge. Masleidigen ischt er uf d’Arbit los u het d’Sägesse vüregschrisse. ’s Gras het scho hert gmingeret gha, er het müeße scheebere mit syr untängelete Sägesse, u das ischt ihm verleidet. Wen er schi derfür gha hätt, so wä-n-er dervoglüffe u hätt d’Sägesse vertribe. Aber chuum het er zwöi-, drümol ahegmäjt gha, sy syner Meitschi agrückt mit Bähre, Gablen u Räche, un eso het es ihm si nid gschickt dervo, bis Mälcherschzyt nohe gsi ischt. I aller Töibi het er d’Sägesse wyter gschlängget u die Grasböschen abzwickt, daß ’s Madli uber un uber troolet ischt. Gredt isch nume worde, was abselut het müeße sy, u wo-n-es heiterer worden ischt, hei die Meitschi gradeinisch gmerkt, daß es nid guet isch z’Wangen i der Chefi. Derfür het Hämme d’Bysenäbel gnue aheglo gha.
«Was ischt ächt mit em Vatter?» het Bäbeli gfrogt, wo Hämme hei isch gsi go im Stal mache.
«I weiß’s nid», seit Setteli u schnupet läng ...
Bim z’Morgenässe isch ’s Chächsilber gäng no am glychen Ort ghocket. Setteli het ’s Husmüetterli gmacht u tischet wi süscht. ’s Röschtiblättli isch z’neechscht vor Hämmes Platzg zuehe gstange; der Milchchüejer ischt wi vo sälberi sys Chacheli usegrütscht; ’s Brot ischt ihm gäbig zur Hang gsi, es het nüt manggiert, daß me druber hätt chönne schmähle. U doch isch es so uheimelig gsi bim Tisch, daß es n-jedersch gärn dervo wägg ischt, am gärnschte Hämme sälber. Setteli ischt ihm vorcho, wi ne läbige Vorwurf. Es Nüt hätt es bruucht, ’s gringschten Unantwörteli wä gnue gsi, so hätt er agfangen uschehre mit ihm, u greizte, wi-n-er gsi ischt, hätt’s de chönne z’strub goh. Gäb mit dem Meitschi rede, het er doch de zerscht welle d’Töibi us ihm lo. Trotz allem Näbelwätter i sym Chopf ischt ihm doch schon e schlimmi Ahnig cho, es chönnt am Änd öppis eso sy wi nes bös’s Gwüsse, wo ne atryb, Settelin d’Chappe z’schroote. Drum ischt er froh gsi, daß er i d’Budygg chönne het. Ohni Suumme ischt er uf ’s Totebäumli los, het Lade vüregschrisse, gmässe, zeichnet, abgsagt un afo hoble, daß d’Spön nume so gfloge sy. Aber z’mitts i der Arbit inne het er wider müeßen absetze, der Hobel ufstelle u a sym Gidanke-z’müli wytermahle, u gäng no het es Schwarzmähl ggä. O we me doch die unliebsame Gidanken ou eso ring chönnt wägwüsche, wi men e Wüsch Hobelspön vom Hobelbank ahefägt! Aber Gidanke syn es zuedringligs Gsindel, sie hange feschter an ein weder Chlyberesoome. Der ganz usändig Tag het der Schryner mit ne z’schlo gha. U derby isch es ihm ggange wi eim, wo si im Wald veriret het, z’ringetum louft u gäng wider zu de glyche Bäume un uf die glyche Plätzg zruggchunnt, gäb wi-n-er meint, er heig graad furt u müeß ändtlig druus use cho. Weiß der lieb Stäffe, wi vil Lätsche daß er gmacht u was er alls zsämezaagget het. ’s einte Mol het er i Bart bbrummlet: «Das disen-u-äine Igelbüüßeli!» ’s anger Mol: «E settigi uberspannti Idee!» u ’s dritte Mol «der Schindter nähm die ganzi Gschicht!» U derzwüsche het er wider ghoblet, daß ’s Hobelyse heißes worden ischt. Scho zytlig ischt er mit em Särgli fertig gsi u het uf en Astrich los chönne. Dernoh het angeri Arbit ou no uf ihn gwartet, un er het chäch zueggriffe; es ischt ihm gsi, es luggin ihm so am meischte u verschüüch ihm d’Mugge.
Todmüed im Chopf un i de Glidere ischt er sälb Oben i ’s Bett, u so mängs ne no plooget het, isch doch der Schlof gradeinisch cho. U so ne gsunge Schlof isch gäng no der bescht Tokterzüüg, fähl’s ein am Lyb oder a der Seel. Der anger Morgen ischt Hämme scho wider vil uufliger gsi. Der Flirz ischt ihm us den Ouge gsi, sie hei wider scharpf u klar chönne luege u d’Sach gseh, wi sie ischt, nid nume gwahre, was sie für abetüürligi Schätte wirft. G’orcheschteret het’s ihm zwar gäng no im Gmüet, aber ’s Rumple vo de Poukten u Trummen isch verby gsi, meh u meh hei d’Flöten u Gyge mögen obenuuf gcho. E luschtigi Melodie isch es fryli nid gsi, wo sie gspilt hei.
Gmüeit het es Hämmen, gmüeit schier hingernider, daß ihm Setteli nid besser trouet het. Vo frönde Lüte syg me si gwanet, daß men ein alls der bösewäg usleg, aber ’sch eigete Ching dörft ein besser chenne! Das bruuchti ein nid az’luege für nes Girgelbäumli, wo ne Stäcke nötig het, oder für ne Wäschlumpe, wo men achlämmerle mueß, we ne der Luft nid söll näh. U wüescht syg es gsi vom Meitschi, ihm alls hinger em Rügge dür z’mache ohni es Wörteli z’säge. Ahe gmacht heig es ne dermit vor frönde Lüte, u das chönn er ihm nümme vergässe.
Derby ischt er aber doch grächte gnue gsi, yz’gseh, daß är sälber ou d’schuld syg dranne u im hingerischten Egge vo syr Seel ischt es Plangen erwachet, Settelin z’zeige, daß er doch de ganz der anger syg, weder daß äs mein. U wi-n-er däwäg alls, was vorggange gsi ischt, zerglideret het, schießt ihm plötzlig ’s Bluet i Chopf uehe. Es ischt ihm ygfalle, wi ne der Schumeischter einischt heibrocht heig u wi das Setteli wärd müeßen ungärn gha ha. Wi mit ere Zange het ne dä Gidanke packt un erhudlet. U nid e Vorwurf heig es ihm gmacht, nid es bös’s Wort ggä.
Dermit ischt Hämme wider ganz uf ene früsche Bode cho. D’Luscht, mit sym Meitschi z’rächte, ischt ihm vergange. Er het dütlig gspürt, daß er müeßt ’s Chürzer zieh. Nid ’s Hundertischte hätt si eso chönne zsämenäh u das gidultig chönne erträäge wi Setteli. Wi wurd eso nes Annemareili im Vorderhuus nide gfüürtüüflet ha, wen ihm der Liebscht sy Vatter imene settige Zuestang hätt heigchroomet! Potz Chruselebeeri, wi wurd das tschäderet ha, das Igelbüüßeli. Jetz sy Hämmen afo d’Ougen ufgoh uber sys Meitschi u die guete Syte, wo-n-es all Tag zeigt het. Verdiene tät es, daß es ihm guet gieng im Läbe, u bim Schumeischter wär es versorget. Es schyn doch nid, daß er ganz e Lingge syg. Bi Samis Lycht heig me chönne merke, daß er mög e Fuhren umelege u nid nume Wurmstöckli uehe stoßi. Aber öppe mängs wurd me de müeßen ändere, we’s no öppis sött gä us der verfuehrwärchete Gschicht. Öppe so uf ere Chometschyt-Fründschaft wurd men ihm de nid der Huuffe ha. Das, u no tuusig anger Sache, sy Hämmen im Sin gläge der ganz Tag. U wi meh daß er nohegsinnet het, wi meh Wärmüetestöckli sy i sym Wygärtli innen errunne, u zwar maschtigi, tribni. Es isch no nid Obe gsi, het er für sicher gwüßt, daß der Wy für ihn i Zuekunft alle zsämen e bitteri Chuscht ha wärd, u daß’s mit der Freud a der Kneiperei für ne guete Rung vorby syg – vilicht für gäng.
Wil Setteli gwüßt het, daß er de no uf e Chilchhof mueß, isch es bizyten i d’ Chuchi u het früher z’Nacht gmacht. Es ischt ihm nid rächt am Ort gsi, daß der Vatter uf en Obe no furt müeße het; es het gförchtet, er chönnt wider einischt ebhange. Gfohr isch gäng am gröschte gsi, we nen öppis het us em gwanete Glöis gsprängt gha. U daß nen irget öppis tüej guslen u verfolge, het’s ihm wohl agmerkt. Gärn hätt es ihm gseit: «Gäll, Vatter, chum emel de z’rächter Zyt u nüechter hei!» Aber es het si uberha u nume gfrogt: «Soll i de bschließen un i ’s Bett, oder bischt ächt de ume do bis denn?» Es ischt ou gschyder gsi, es heig nid meh gseit; scho das het Hämmen schier z’vil düecht. Er het wohl gmerkt, was Settelin uf der Zunge läg, u gspürt, wi weni es ihm trouet. Ohni daß es ’s gwüßt het, isch es ihm an e giechtige Blätz cho. «Chaischt jo mit mer cho, we d’ meinscht, i müeß ggoumet sy!» isch sy bitterspöttischi Antwort gsi. Dermit het er ’sch Totebäumli unger en Arm gno un isch ggange dür d’ Schofhaulen ab. U Setteli het wider einischt der Ote wyt ungeruehe greicht.
Es isch bim Zuenachte düre gsi, wo Hämme mit sym Bäumli unger em Arm muetterseelenzig uf e Chilchhof cho ischt, wo der Sigerischt scho uf ihn gwartet het. Hert näb em Chilchhof isch ’s Wirtshuus gstange. Vor Wirts Schüür hei es par Mannevölcher tubaket u gynaffet. Es sy derby gsi, wo Hämmen gchennt hei, un er isch ne wi grüeft cho. ’s Gihne isch ne gäng z’vorderisch gsi, u d’ Längizyti het se verfolget. «Dä wei mer de nid hei lo», hei sie zsämen abgchartet, «de geit de no ne Fack!»
«Do chunnt eine, wo ne Föifer zalt», hei sie nen agranzt, «aleh, Hämme, lo öppis gheie, mir hei erschröcklige Durscht!»
«So treichit Wasser, der Brunnen isch nooch, u Träichimälchtere het der Stallchnächt», git er ne zrugg u louft zue. Sie hei die Grobheit mit Lachen ygsteckt.
«Pressier doch nid so, mir wei go nes Glas Wy ha, chumm, i zalen e Halbe», wott ne der Sigerischt uberrede.
«Uf ke Fal; i gange hei», seit Hämme.
«Aleh, Hämme, mach nid der Gschwullnig, der Wirt bättet o um sys täglich Brot, häb hottume, so cha men ou wider einischt e chly mit der ’sch Nüüni zieh.»
«Ha nid derwyl, müeßt ech sälber luege z’vertööre.»
«Du bisch doch nid öppe sälber i ’s Leid cho?» spöttlet eine. Sie hei scho gwüßt, daß ne das Gstorbne rein nüt ageit, aber ggloubt, er gäb Kampf, u de chönn me ne dermit ahälfterle. Hämme chehrt si um: «Du, los, jetz gang tifig hei!»
«Wofür?»
«Go i Spiegel luege, daß d’ emel de speter o no weischt, wi d’ sälbmol hescht usgseh, wo der einischt öppis isch z’Sin cho. Guet Nacht!»
«So gang doch gäge dym Grabe zue, wo d’Füchs u d’Hasen enangere Guet Nacht säge!»
«Löt dihr mir nume my Graben erüeje. Mi fingt dert gäng no ringer zähe Schelme, weder bi euch e brave Ma!» ...
«Das isch doch jetz verfluecht schad», hei sie zsäme gseit, wo Hämme us der Streui gsi ischt, «das wurd e Chatzestriglete ha abgsetzt, we mer ne hätti zuehe bbrocht. ’s Muu het er by-n-ihm.»
«Do wä umen einischt e Tenneten agleit gsi», het Hämme für ihn sälber gseit em Heigoh. «I bi ne mängisch gnue i d’ Richti glüffe u blybe hange. Die sölle nümme meine, i syg e Hampelima, wo tüej ärmlen u scheichle, we der erscht bescht Läli am Fädeli ziej. Vilicht merke sie de, daß es angersch Viertel yhen ischt.»
Es het ne gfreut, daß er der Gschyder gsi ischt, u guet z’Gäggels ischt er heicho. Setteli isch no uuf gsi u vor Freud ganz erchlüpft, wo-n-er uber d’Schwelle trappet ischt. E Bärg ab ischt ihm, Hämme het’s wohl gseh u het ou gseh, wi gärn es ihm öppis z’Liebi tät derfür. Er het gspürt, wi guet es ’s mit ihm meint, u das het ihm wohlto. Dä Blick, wo-n-es ihm bim Guetnachtsäge het ggä, het er no lang nid chönne vergässe, u mit guete Gidanken ischt er i ’s Bett. Dert het ’s Bohren u Grüble wider agfange; aber es isch ke Zorn meh derby gsi. Der Guet in ihm ischt z’volem Meischter worde u het ihm gseit:«Merkscht jetz ändtlig, worum der dys Meitschi vo allem zsäme nüt het gseit? Us luter Guetmeinen isch es gscheh; borge het’s der welle, dir nid dy Freud störe. Gärn tät es der dys Glas gönne, we d’ di chönntisch mäßige. Was chan es derfür, daß es allimol mueß Chummer ha, we d’ uf d’Stroß geischt! Het es öppe nid Grund derzue? Wi mängischt hesch der scho vorgno, du wellisch nid i alte Fähler zruggfalle! En Ougeblick het’s gguetet; aber ungsinnet het’s di wider ggä. Bischt wider einisch zum Treiche cho, so isch es der ggange wi eim, wo-n-ihm d’Maschinen e Finger erwütscht: Sie schryßt d’Hang, der Arm u der ganz Lyb nohe. Isch es em Meitschi z’verarge, daß es am Änd ke Gloube meh het a dy Chraft u meint, äs müeß der hälfe? Un isch es nid Großes von ihm, daß es gäng wider mit der het chönne Gidult ha u der sys eigete Glück wott zum Opfer bringe? Un isch nid ’s Gröschte u ’s Schönschte dranne, daß es das dir unwüsset tue wott, eso, daß emel jo kes Tröpfli Gallen i dy Bächer fall?»
Däwäg sy die guete Wasser dür Hämmes Seel gruuschet u hei alls Trüeben u Ulutere furtgschwemmt. Das Plange, vor syne Chinge u Nochberschlüte angersch doz’stoh, ischt wi lenger wi mächtiger worde. Was, gäng der Chlynner sy u Opfer anäh? Nei, we’s de an e Notchnopf chunnt, het der alt Hämme no Chraft gnue, sälber ou es Opfer z’bringe. Fertig jetz mit der heilose Kneiperei für eis un alls.
U dä Rung wird de der guet Vorsatz agschwieret un agchöttelet wi ne Afuehrbock, daß me ne mit hundert Seile nümmen umschryßt! Z’spöttle u z’föpple wird es gä. «Von Zeit zu Zeit seh ich den Alten gern», wird es de heiße, u mänge wird am Fädeli probiere, gäb me der Hampelima nid no chönn mache z’goh. Aber was wärde Setteli u Bäbeli säge? Was wird Vorderhuus-Annemareili für nes Gsicht mache, we’s heißt: Hämme treicht ke Tropf meh! Wi meh, daß si Hämme ’s Glück u der Dank vo syne Chinge vorgstellt het, wi liechter isch es ihm worde; zwüsche de Wärmüetestüdeli hei Rosestöckli afo wachsen u Chnöpfli trybe. Ganz verschleikt müeß alls goh. Heig Setteli chönne schwyge, guet, das wärd der alt Hämme wohl o z’wägbringe. Syg de alls uberubere u nüt meh a der Sach z’ändere, de well me de luege, was die junge Chuderbüzi für Ouge machi derzue.
Mit däm Gidanken ischt Hämme etschlofe. Am angere Morge het er der letscht Amtsazeiger vüregsuecht, mit ihm i d’Budygg use gno un uf em Hobelbank erläse. Es Inserat, wo scho mängisch drin erschine gsi ischt, het nen inträssiert. Er het das Inserat useghöie, i Sackkaländer gleit u dernoh die Azeigernummeren i ’s Füür gworfe.
Sälb Tag ischt er alle lächerige gsi, het Bäbelin gneckt un allergattig Gspäßli tribe. Die lengschti Zyt ischt er nie meh so guet ufgleit gsi, u die zwöi Meitschi sy froh gsi uber sy guete Luun.
Es isch no i der glyche Wuche gsi, ischt im Bärgli obe der Chacheltreger cho, Hämme het dä gspaßhaft Mänel wohl gchennt un ihm z’Nüüni anerbotte, wen er en Ougeblick well warte, die Meitschi syge no uf em Acher; aber er well ne rüefe, Setteli heig grad es Gaffee. «Oder nimmscht öppe lieber es Glesli?» frogt er zletscht.
«We d’mer vom Rächte chaisch gä ...» lächlet der Chacheltreger verschmitzt.
«Jä, was müeßt de das fürige sy?»
«Dryßgjährigs Chirschiwasser», seit der Chachelima u lachet derzue vermöikt.
«De chan i der nid ufwarte», bikennt Hämme, «tät’s e chly minger alts nid o?»
«Bis vor churzem han i gäng bloß föifezwänzgjährigs ghöische. Aber du bin i einischt a Lätze cho; e Buur het du würklig derigs gha. Sider forderen i jetz gäng dryßgjährigs.»
«Jä, wi ischt jetz das z’verstoh?»
«I ha scho meh weder zwölf Johr ke Tropf Geischtigs im Lyb gha, usgno der Nachtmahl-Wy.»
«Aha», lachet Hämme, «luegt es do use? Du hesch de also ungerschribe?»
«Worum hätt i nid sölle? E n-jedere, wo Erloubnis uberchunnt, wo Götti ischt oder hüratet, leit es Glübd ab un e n-jedere, wo tuet in e Verein yträtte, git sy Ungerschrift, u ke Möntsch tuet si druber ufhalte. Nume wen eine mit syr Ungerschrift bizügt, er well nid treiche, nähn ihm’s die guete Lüt für übel uuf. Was mi anbitrifft, weisch, Schryner, i ha’s nötig gha. Lue, so ne Hutte der ganz Tag nohez’schleipfe git müedi Bei un e trochene Hals. Hanget de amen Ort eso ne Taffären use, so hockisch dinne, du weisch nid wie. U nachhär het’s di; d’Hutte chunnt der bilängerschi schwerer vor, d’Müedi gspürscht erscht rächt, der wyt Wäg fot di a gruuse; churz, du blybscht hocken u bstellsch no eis. Der Tag geit ume, der Verdienscht isch de Müüse, zletscht wird der sogar ’s Heigoh z’wider. Was wird d’Frou säge, däichscht, wirscht masleidigen uber di sälber un uber die ganzi Wält. U ’s Änd vom Lied ischt, daß d’ mit eme Ruusch heichunnscht.»
«Du hesch de o gheltet?»
«Jo, u de wie! Zerscht han i ’s mit em Bier gha, es het mer mängisch schwäri Bei gmacht. Aber gradeinischt isch es mer z’weni starch gsi; u de het’s mi g’ergeret, daß mer d’Stubemeitschi gäng, we sie schickig chönne hei, Chübelibier dry to hei. Dernoh ha-n-i’s mit em Wy probiert, un er het mer’sch e Rung guet chönne, nume z’guet. Aber wo-n-i einisch ghört ha, wi d’Wirti em Stubemeitschi gseit het: ‚Nimm de us em Spänfaß u mach halb u halb, es tuet’s säuft für e Chacheltreger’, bin i buechige worde u ha mi verschwore, i nähm kene meh. We sie mi i Zuekunft gfrogt hei, was i möcht, so han i gseit: ‚Vom strübschte Gurgelschindter, i wirden emel de nid bschisse!’ Dä het mer du wider äberächt gchratzet. Derby bin i du blibe u ha trouche bis my ganzi Hushaltig im Eländ inne gsi ischt. Hundertmol han i agsetzt u welle höre. Es par Tag het es ’s gha, de isch es wider die alti Lyre gsi, wil i nie ganz ha wellen ufhöre. Schließlig isch es mer aber doch du erleidet däwäg; es het mi düecht, i müeß mit myr Hutten uber nes Drohtseel loufe wi ne Seeltänzer, u wo’s mi du mängisch gnue het i Graben ahe gschlage gha, bin i go ungerschrybe, u vo denn a han i wider feschte Boden unger de Füeße gha. Es ischt es großes Glück gsi für mi u für my Familie.»
«Du hesch de ou mängs düregmacht», seit Hämme.
«Jo wääger, han i», seit der Chacheltreger.
Ungerdessi isch Setteli heicho u het grad einisch ’s z’Nüüni grüschtet gha u dem Chachelima chönnen es Tröpfeli Warms anerbiete.
Gäb er furt ischt, het er ihm derfür es Chacheli verehret u sy Säge drüber gsproche: «I wünsche dr, daß d’s i gueter Gsundheit chönnisch bruuche u ohni Balge verheie!» Dernoh het er d’Hutten a Rügge ghäicht u isch ggange. Hämme het ihm no lang nohegluegt un uber das merkwürdige Zsämeträffe müeße nohesinne. Zwar a sym Etschluß het dä Bsuech nüt g’änderet; aber guet to het’s ihm doch; es isch mängischt ou vo me Chacheltreger öppis z’lehre ...
Am neechschte Sunndi am Morge het si Hämme, wo-n-er isch fertig gsi im Stal, angersch agleit. Er müeß abselut hütt uf Burdlef, het er Settelin aggä. Er mangli Furnier u süsch no mängergattig. Zum Mälche syg er bistimmt wider hei. Er well pressiere, daß er der Zug no mög errecke.
Setteli het wytersch ke Verdacht gha. We öppe nid grad Arbit isch gsi, so het Hämme mängisch für nes Magazin z’Burdlef gschaffet.
Dä Rung isch es aber Hämmen nid um das z’tüe gsi. Wo-n-er i d’Stadt cho ischt, het er sys Inserat vürezoge, d’Adrässe gstudiert, un isch gradeinischt am Ort gsi.
E Ma im mittleren Alter mit emen intelligänte Gsicht het ne gfrogt, was er möcht.
Wider het Hämme sy Zytigsusschnitt vürezogen u gseit: «Wi-n-i us däm Inserat ha gseh, hei die hiesigen Arbeiter en Enthaltsamkeitsverein ggründet u laden y zum Bytritt. Bi Euch chönn me si amälde u ’s Wytere vernäh. Guet, i möcht ou Mitglid wärde, u zwar uf Läbeszyt – ha mer vorgno.»
Dä Heer – es ischt der Presidänt vom Verein gsi – het ihm zu sym Vorhabe Glück gwünscht, u dernoh hei sie uber die Sach ghörig bbrichtet. E n-jedere het öppis gha vorz’ebha. Hämme het dargleit, es stieng ihm schlächt a, wen er den angere wett der Spryßen us em Oug zieh, mi dörf vorderhang nid von ihm verlange, daß er für e Verein tüej weible. Der Presidänt ischt ou mit öppisem usegrückt: Es syg Bruuch, uber die, wo me nid pärsönlig chenn, we sie welle yträtte, Uskunft yz’zieh. A wäm me do chönnt wachse?
Du fahrt Hämmen öppis dür e Chopf. Er lüpft d’Achsle u seit: «I weiß fasch sälber nid a wäm. Am erschte vilicht a üse Lehrer z’Heimisbach, er treicht nämlig sälber ou nüt. Aber machit ganz nach Euem Schick. Nume wär es mer de ganz u gar nid rächt, we men ihm z’wüsse tät, i heig nen als Uskunftgäber vorgschlage – us Gründe, wo nüt zur Sach tüe.»
«Das lot si liecht yrichte», seit der Presidänt. «Dernäbe müeßt Dr’s nid für übel ufnäh, daß me gärn wott wüsse, mit wäm me’s z’tue heig. Gfalle tüet Dr mer guet Dir gseht gar nid wi ne rächte Trinker uus. Es wird scho vorcho sy, daß Dr uber d’Schnuer ghoue heit; aber Dihr heit emel no es subersch Gsicht u luteri Ouge. Es tät vilicht no mänge gärn mit Ech tuusche, wo meint, wi solid er syg. Hüürmehi gseht me mängisch Gsichter, mi mueß si ganz bsägne drab, so het se ’s Treiche zuegrichtet. Und mi mueß si druber ufhalte, daß niemmer öppis dergäge seit. Es geit doch sünscht en erfreulige Zug dür üsi Zyt: Alls Heimelige, Schönen und Guete luegt me z’schütze und z’erhalte. Zu re schöne Landschaft, zume Stadtbild oder Dorfbild het me Sorg, nume ’s Möntschebild und ’s Möntscheghirn sy no nid i Heimatschutz ufgno. E Huswand oder Muur soll me nid wüescht übermalen oder überchleibbe; aber sys Zyferblatt darf e jede so blau astryche, wi-n-er will. Es ischt nume schad, daß me de blaue Nase nid ou chan e Stüür ufsalze ...
Und no eis han Ech welle säge: We men Ech mit Spöttle und Ushunze wider zum Trinke wott verleite, so achtit Ech nüt. Wen eine weiß, daß der ander ’s Wort ggä het und er wott ne trotzdäm mit aller Gwalt verfüehre, so ischt er en ehrlose, schlächte Kärl. Und was e settige vo ein dänkt und redt, het ein nüt z’kümmere.»
«Heit ke Bang! I ha der Chopf uf mym Hals u we’s pressiert, no ne zügigi Hang ...»
«Um so besser. I dänke, d’Mitglidercharte wärdit Dr grad einischt übercho.»
Dermit isch die Sach abto gsi.
Vor der Tür usse het si Hämme gstreckt u für ihn sälber gseit: «So, jetz nähm’s mi wunger, gäb de Verschidenes nid wider chönnt i ’s G’reis cho. I bi mängisch druff u dranne gsi – jetz isch es gscheh, u do düre mueß es – Strich drunger.» Dernoh ischt er syne Gschäfte noh.
’s z’Obenässe isch no nid nohe gsi, ischt er deheimen unger em Dachtrouf y.
«Jetz ischt e guete Zymmen yhe», het Setteli däicht un isch gschwing go füüre für nes Gaffee. U Bäbeli ischt em Vatter go an Arm hange.
«Was gumpet mer do für ne Floh a?» het er’sch gneckt. «Du meinsch numen i heig der öppis gchroomet. Aber du trumpiersch di! Däichit, wi’s mer ggangen ischt! E Naregang han i gha; d’Läde sy zue gsi u d’Lüt nid deheime; z’säges nüt han i usgrichtet.»
«O, i gspüren emel öppis i der Chuttetäsche!» het Bäbeli gholeiet u richtig chönnen en Orangsche vüregrüble.
«Meitschi», dröit ihm Hämme mit em ufgstreckte Finger u lächlet uf ene eigeti Art, «i Zuekunft hört de ’s Chroomen uuf, wen i heichume.»
Süscht het er kes Wörteli gseit – nid es einzigs.