Simon Gfeller: Drätti, Müetti u dr Chlyn. Kapitel 21
D’Fäcke lüpfe
So ischt unger allergattig chlynnen Erläbnisse der Chlyn i ’s letschte Schueljohr vorgrückt, un jetz het si müeßen etscheide, was us ihm wärde soll. Es isch nid ubermäßig lang druber graatiburgeret worde. Drätti u der Schumeischter sy gradeinisch druber einig gsi, nen ou i ’s Seminar z’tue, wi der elter Brueder. Em Chlynnen isch das ou rächt gsi, er isch meh Büecherwurm gsi weder der Brueder, u der Lehrerbruef het ne öppis Schöns düecht. Eigetlig ischt ihm das scho lang im Sinn gläge, nume wär es ihm lieber gsi, die angere Schueler hätti’s no nid i d’Nasen ubercho; er het gförchtet, sie tüeji ne de usfüehre u derwäge plooge. Aber es het si nid wohl lo verheimlige: der Schumeischter het nen äxtra wellen i d’Hüple näh, daß es ihm bim Ufnahmsexame de nid öppe tüej abläcke. Er het ne gluegt z’fürdere un ihm alli Büecher ggä z’läse, wo-n-er gha het. Im Stoff vo der Primarschuel isch der Chlyn nid schlächt bschlage gsi u scho’s vierte Johr i der erschte Klaß ghocket. Aber der Schumeischter het wohl gwüßt, wi großi Blüttine im Rächnen u i de Realfächere no wäri az’pflanze, u het ihm im letschte Johr gäng apartigi Ufgabe gstellt. Ou der Brueder, wo bireits Lehrer gsi isch, het ihm mängs chönne zwäghälfe u vo syne Büechere gä, numen ischt er bloß i de Ferien uf ’s Waldgüetli cho.
Unger angerem het er Drättin u Müettin ygscherft: «Löt ihm de d’Erloubnischleider bime Schnyder mache, wo öppis cha, nid daß ihm ’s Hosegsäß i d’Chnöiäcken ahe plampet u d’Hoseröhren i ’s Ubergschüeh ahe stäche, wi mir synerzyt. U der Schumacher soll ihm de nid Yseli uf d’Absätz u Solespitze schlo, süsch geit’s ihm de ou wi mir, wo sie mi gfrogt hei, gäb ig en Esel syg, daß sie mi heigi lo bschlo!»
Der Chlyn isch scho froh gsi, we si öpper für ihn verwängt het, Drätti u Müetti hei’s jo guet gmeint, aber nid i alli Spiil yhegseh. U Drätti het de uf der Stell gmeint, es syg ghochmüetelet u ghoffärtelet. Er het si scho chönnen ufrege, we eine vo de Bueben am Sunndi isch go ne Scheitle strähle vor em Spiegel. Er mög settigs nid schmöcke, het er balget, u fiehr ihm am liebschte mit em Strähl uber d’Nasen ab, daß si all Zinggen abzeichneti. Aber d’Buebe hei das nid übelgno, es het se nume glächeret, u sie hei öppe gseit, es syg halt nümme wi albe, wo me gmeint heig, es syg eine nume denn e Brave, wen er e Heuwalme Hoor uber e Chuttechragen ushäich u bloß all Monet einisch barti.
Vorläufig het der Chlyn no meh mit syne Schuelkamerade gha z’kanzle weder mit Drättin. Die hei nen allbott gföpplet, wi-n-er de der Gring wärd ufha u desume stölzele, wen er einisch Schumeischter syg. Seie chenn er de allwäg nümme, sie sygen ihm de z’weni, für mit ne z’rede. U d’Meitli hei nen ou veranteret, wi-n-er de wärd uf em Pult stoh u kommandiere. Mängisch het ’s Blatt umgchehrt, u d’Buebe hein ihm Ratschleeg ggä, wi-n-er d’Meitli soll kurmummlen u i d’Häre näh, wen er uf em Schuelthron hocki. By allne Schumeischtere heigi d’Meitli meh Rächt weder d’Buebe, u das syg e himelschreieti Ungrächtigkeit. Der Chlyn isch gschyde gnue gsi, für z’wüsse, daß me d’Bärehut nid söll verchoufe, gäb me der Bär het u het nid vil gseit. ’s Examen isch für ihn, wo i kei Sekundarschuel chönne het, ke liechti Sach gsi. Zwar het’s ihm nid so hurti Angscht gmacht, un er het nid die schlächtischt Uffassigsgab gha. Er het öppis i Chopf brunge, ohni daß men ihm’s mit em Holzschlegel yhe gschlage het. Am zwöitletschten Exame het er müeßen e Abdankig ufsäge, wo der Schumeischter sälber het zsämegrymt gha. Sibezähe läng Strophe syn es gsi, u ubercho het er sche am Obe vorhär. Morndrischt i der Examepouse het er em Lehrer müeße go zeige, gäb er sche-n-i der Ornig chönn. Un es ischt ohne Astoß ggange bi der Prob u nachär am Exame. Der Schumeischter isch mit ihm zfride gsi u het gseit: «I ha wohl gwüßt, daß d’ mi nid im Stich looscht. Emen angere hätt i das nid dörfe zuemuete!»
So isch der letscht Winter vorbyggange, u d’Früehligsferie sy cho, wo der Chlyn het welle d’Fäcke lüpfe zum Flug us em alte, warme Näschtli. Der elter Brueder ischt ou heicho u het welle wüsse, wi der Chlyn der Winter usgnutzet heig, u gäb sy Schuelsack ordlig packt syg.
«U de ’s Singe? Wi steit’s de mit däm? Heit dr flyßig Note gläse?» «Chaisch däiche! Du weisch doch, gäb i üser Schuel Note gsunge wärde! Note singe chan i nid!»
«Potz heiterefahne! Di wird der Gsanglehrer Hans Imbart schön aglitzere, wen er ech prüeft! Das isch schlimm, was mache mer jetz? I dene paar Tage, wo mer no Zyt hei, lehrsch es doch nümme rächt... Aber ’s Ut-re-mi wirsch doch chönne?»
«Das wohl!»
«Nu, so wei mer no toll Träffüebige mache. I ha ghört, bi der Prüefig müeß e n-jederen e Träffüebig singe.»
«Aber nid do i der Stube, daß alli chöi losen u ein uslache! Lieber gheien i düre!»
«Wirsch de gäng chönne schüüch tue, Chindsgring du! So wei mer i’s Rütholz ahe. I de Stude nide darfsch de!»
«Nu, mira, dert isch’ mer de glych!»
Druufahe hei sie i de Stude nide paarmol zsäme gchalfakteret, bis der Chlyn e Hochschyn gha het, was e Träffüebig syg u wi me dä Heidochs bim Schwanz nähm. Singe hätt er scho chönne, er isch no nid emol im Stimmbruch gsi, nume het ihm alli Aleitig u üebig gfählt. Sy Lehrer het i allne Fächere usgizeichnet ungerrichtet u en eigeti Gab gha, alls Schwierige liecht u faßlig chönne darz’tue. Numen im Singen ischt er ke Meischter gsi u het sälber erklärt, Musig syg ihm bloßes Grüüsch u meischtes unagnähms; we nid Wort derby sygi, wo e Sinn heigi, chönn er nüt dermit afo.
Im Schnuuß sy die letschte Tage vorbyggange; em Chlynnen isch’ mängisch gsi, er läb wi im Troum. Wi im Troum ischt er mit em Brueder usgrückt, go ’s Ufnahmsexame mache. E ganzi Schar jungi Lüt hei si agmäldet gha, meh weder dopplet so vil daß hei chönnen ufgno wärde. Am Obe vorhär het’s im Schlofsaal prascholeetet, wi we e Flug Agertsche dert nischteti. Teel hei si ufglo wi früsch ygschoßnigs Brot im Ofe u großhanset, was sie i der Schuel alls gha heigi. Sie hei ihri Heft umezeigt u bhoutet, natürlig mache sie ’s Exame grad für in e höheri Klaß, was für die ungerschti verlangt wärd, heige sie lengschte gha.
Am Morge druuf, wo’s i d’Füürlinie ggangen isch, het’s bidütet gstillet gha. Un es het si du würklig zeigt, daß die Plagöörine die Sache, wo sie hätti sölle chönne, scho lengschte gha hei, emel gwüßt hei sie weni meh dervo. U d’Folg dervo isch gsi, daß sie düregfalle sy.
Em Chlynnen isch ’s Trom ordlig abglüffe: numen i der Grammatik het er schlächt abgschnitte, wil er nid a die halblatynische Benennungen isch gwanet gsi. No zwiderer ischt ihm ’s Singe gsi. Vor em Gsanglehrer Hans Imbart het er heimligs e grüüsligi Angscht gha. Zum Troscht het er aber grad gmerkt, daß ou die angere Prüeflinge nid besser bschlage sy weder är. Eine nom angere hätt söllen e Träffüebig singe, aber kene vor ihm het se chönne. Dernoh ischt är a d’Reie cho. U wil er het Zyt gha, si z’bsinne un es e liechti Ufgab isch gsi, het er se chönne. Jetz het der Hans Imbart gmeint, er heig eine vor ihm, wo besser ytrüllet syg u het ihm e Zylete Tonnämen ufzellt, halb so läng wi ne Rächestiil. Du isch der Chlyn am Hag anne gsi. Dernoh het ihm se der Lehrer vorgsunge. Das ischt em Chlynne äberächt cho, ’s Nohesinge het ihm nid Buuchweh gmacht, ou denn nid, wo no schwerer Sache nohecho sy. U ’s Änd vom Lied isch gsi, daß der Herr Hans Imbart mit sym churze Bleistift hinger em Name vom Chlynnen es Zeicheli gchritzet u derzue der Usspruch to het:
«Könne dut er au nix: aber Ohre hadd er!»
Am angere Mittag het der Chlyn u sy Brueder chönne d’Heireis aträtte u dene deheime der Bscheid bringe, es syg de groote, der Chlyn syg agno. Drätti u Müetti hei großi Freud gha, u der Chlyn het ne müeße brichte, wi das ggange syg, bis wyt i d’Nacht yhe.
Die Tage druuf hei e merkwürdigi Chuscht gha. Bittersüeßi Abschiidslüftli sy uber ’sch Waldgüetli gfloge. Vor emen Abschiid trachtet me dernoh, enangere wenn mügli rächt vil Liebs u Guets z’erwyse. Drätti u Müetti sy vil weichmüetiger gsi weder süscht, u der Chlyn isch plötzlig fascht e chly wi ne Respäktspärson bihandlet worde. Wenigschtes hei sie ne lo gspüre, daß sie öppis uf ihm heigi, u die weichmüetigi Stimmig het ou uf ihn abgfärbt. Urplötzlig ischt ihm ufgwachet, wi fründtlig u schön es bi den Elteren u Gschwischtertine gsi syg. ’s ganze Waldgüetli het si gsunndiget für ihn u si ime neue Liecht zeigt: nie het’s ihm besser gfalle. Ungereinisch syn ihm d’Ougen ufggange für alli die liebe, heimelige Plätzgli. Die alti mächtigi Linge, wo d’Armen uber sy ganzi Juget breitet het wi ne sorgsami Chingemuetter, der Zuckerchrügeliboum mit de süeße Chirschine u em Chruuselestock drunger, d’Howaldtanne mit ihrne feischtergrüenne Düllere, Müettis Gärtli mit em rotgälbe Stygüüferlihag, ’s Lerchewäldeli mit em sydige Gras drunger, ’s Gutschiruehbettli, wo men a Rägesunndige so guet het chönne druff umebäre un es Buech läse, der Tischegge, wo me so mängisch bime fröhlige Mohl ghocket isch, der Ofetritt, wo me so gäbig het chönne d’Füeß wärme, gäb men i ’s Bett ischt... ach, wi vil wär no ufz’zelle, wo ne het afo reue! All das Freie, Naturhafte, Sorgelose, Guetartige, wo i sym bishärige Läbe gsi isch, het warm ufglüüchtet ime zarte, sunnige Glanz; vergäße gsi isch, was nen es ungrads Mol drückt het. Wi ne Vorahnig isch es in ihm ufgstige, es chönnt de nid dürhar so ne mildti, fründtligi Luft wäje wi deheimen im Vatterhuus: der Vogel, wo d’Fäcke lüpf zum Usflüüge, chönnt wi liecht in e Chrääze groote, wo-n-er de no gärn tuuscheti a ’s alte heimelige Näscht, wen es ihm scho mängischt äng u chlyn vorcho syg...
Aber bi allem het si der Chlyn vorgno, gränne well er emel de nid, wen er adie mach u dür e Wald ab gang. U das het er ghalte. Gäb er furt isch, het ihm Müetti no nes Eiertätschli bröselet u Drätti ’s Choschtgält in e Briefsack gsteckt: «Verlier’sch emel de nid! Versorg’s i der Schileebuese, u gib’s de sofort ab! U lue... das isch dys Sackgält. Mach nie Schulde! We d’ meh ha muesch, so schryb, i schicke der scho! Nume vergiß nie, daß Müetti un ig ’s gnue hei müeße verdiene...» Derzue het er mit syr zitterige, verwärchete Hang vier Föiflyber uf e Tischrand use gschobe... «Un jetz bhüet di Gott, u häb gäng Sorg zue der sälber...!»
Das isch die ganzi Abschiidsred gsi, u der Chlyn het kes Wort dervo vergässe. Die verwärcheti, zitterigi Hang mit de verchrümpleten Odere druffen ischt ihm e Halt gsi u het ihm der Wäg zeigt, wyt uber d’Lehrbuebejohr ewägg i ’s Läben use.
Ende