Text:Rudolf von Tavel/Ring i der Chetti/Kapitel 31
Scho het der Luft i den Egge vom Hof dürri Bletter zu Wälmleni zsämegwüscht, und geng isch no alles bim Glyche blibe. Me het scho wider für e Läset grüschtet, wo einisch z’mitts im Namittag ds Horn geit. Der Wächter rüeft i Hof abe: «E frömde Ritter, öppis Vürnähms!» Und richtig, es geit nid lang, so springt es Junkerli i de Farbe vo Savoye vom Roß. Der Frou Jeanne chlopfet scho chly ds Härz, wo si di Farbe gseht. Artig und manierlech, aber doch so, wi wenn er Gott weiß was für Dank derfür erwarteti, mäldet dä Junker dem Schaffner, der Graf vo Romont chömi de hinecht. Me söll ihm Spys und Trank und Quartier für zwölf Ma und sächzäche Roß parat ha.
«Nume?» seit der Schaffner.
Der Ritter, wo dobe vom Fänschter uus d’Farben erchennt und sech drum hindere gha het, geit zu syr Frou und erklärt nere: «Dasmal muesch du di Herren epfa! I bi uf der Jagd i de Bärgen obe; es weiß niemer, wo. Begryfsch, i cha mi nid mit dem Savoyer yla, ohni Uftrag vo Bärn!»
Es nimmt der Frou Jeanne schier der Ate. — Na churzem Überlege seit si: «Aber gäll, wenn’s de scho so sy mueß, so darf i de mache, wi-n-i wott?» — «Ja», antwortet er, «das wott i sogar; i will’s der Muetter no säge.» Und du git er i aller Hascht no Befähle, hänkt sech d’Armbruscht über, geit a See, löst e Weidlig und ruederet um d’Waldnase vo Fulesee ume, es weiß niemer, wohi.
Der Graf vo Romont, der Schwager vo der Herzogin Yolantha! Es isch fascht z’vil, für sech klar z’mache, was das bedütet. D’Frou Jeanne überleit sech nid, was der Savoyer hie welli. Wohl fahrt nere-n-allerlei dür e Chopf, aber si cha kei Ornig dry bringe. Zu däm het me nid Zyt. Jitz mueß der guldig Hof vüregä, was er verma, vo der Spyschammeren und de Lynwandtrög bis i Stall und Chäller. Es louft wi am Schnüerli. Es gratet nere, si hätti sech’s nie so la troume. Si merkt nid, daß hinder ihrem Rügge d’Frou Änneli alles macht z’marschieren und daß me deren ihri stränge Blicken a allnen Orte gspürt. Ehnder als si gmeint het, chunnt d’Sach i ds Blei, so daß si no tags Zyt findt, sech az’lege. Derby fahrt nere geng wider dür e Chopf: Dä Romont, dä Jaqueli! Het si öppe nid mängisch mit ihm gspilt und tanzet, wenn er ga Lassarraz cho isch no als Bueb! Was isch da nid alles wider erwachet! Di großi Glanzzyt vo Lassarraz, wo der ganz Adel vom Waadtland y- und usgangen isch, wo ungfähr alles agchehrt het, was us Burgund a savoyische Hof und was us Savoye ga Dijon greiset isch! Di tiefe Schätte vom Läben am Wändelsee sy verflogen im Guldglanz von ere Jugederinnerung, wo meh und meh zu mene Heiweh het welle wärde.
Schöner no als vor füf Jahren im Münschter z’Bärn isch d’Frou Jeanne us ihrer Stuben abe cho und het jitz no di letschti Hand agleit a ihrne Chinder und am Theterli. Wo d’Frou Änneli wi ne Fürschtin-Muetter vo ihrer Syten abe chunnt, het o si an e großi Zyt dörfe dänke, a di Tage, wo der Name «der guldig Hof vo Spiez» ufcho isch.
Me het scho d’Pächpfannen im Hof und im Torboge müessen azündten und alles, was het chönne heiter mache, im Schloß ufstelle, wo ändlech ds Horn vom Turm alles wider i d’Sätz bracht het. Der Epfang isch vor sech gange, so glatt und schön, es het ein nume duuret, daß der Herr Adrian nid cha derby sy. Jitz git’s bi der Frou Jeanne sogar no Freudeträne, wil under de Manne vom Graf der Herr Wilhälm vo Lassarraz zum Vorschyn chunnt. Sit so vile Jahre zum erschtemal wider am Hals vom Vatter! Syni buebebärgische Großchinder het er no nie gseh gha! D’Frou Jeanne isch überno vo syne wyße Haar, wo nid rächt wei passe zu der no so chreftige, gsunde Figur. — Der Graf isch im erschte Momänt nid zfride gsi, daß der Herr vo Spiez nid da sygi. Ob me ne nid chönnti la hei rüefe? — Aber bald het er sech mit dem Gedanke gschinen abz’finde, es gangi o so und — wär weiß? — no besser. Di Dame hei sech nid gha z’beklagen über Mangel a Galanterie vo dene Savoyer Herren und die o nid über schäbigi Bewirtung. Me het meh als einisch müesse Cherze ga nachestecke, trotzdäm di Gescht e länge Ritt hinder sech gha hei. O der Graf het im Gspräch mit syr Gaschtwirti Lassarraz Erinnerunge la ufläbe.
Der Zwäck vo der fürschtleche Visite het du d’Frou Jeanne am andere Morge dür ihre Vatter erfahre. Dä het vom Graf der Uftrag gha, nere z’säge, der prekäre Situation vom Herr Adrian wäri z’hälfe, wenn er mit sech ließ la rede. Der Graf wett ihm das arrangiere. Er sygi uf em Wäg über Bärn a burgundische Hof. D’Frou Jeanne isch erschrocken ob däm Vorschlag und het ihrem Vatter gseit, mit so öppisem wett si sech nid a Ritter vo Spiez zueche troue. Er sölli doch o dänke, was me z’Bärn derzue sieg!
Si syge dert um nüt besser, seit der Herr Wilhälm. Und nadäm si’s dem Adrian so wüescht gmacht heige, bruuchti er sech emel keis Gwüsse meh druus z’mache. Di Herren Eidsgenosse sölle nume nid tue, wi wenn si nid zu allem z’ha wäre!
«Der Adrian drum nid», antwortet d’Frou Jeanne. Aber no lat ihre Vatter nid lugg. Si söll sech’s überlege. Vo ihm, dem Vatter, sygi de kei Hülf z’erwarte. Er müessi sälber luege, wi-n-er z’schlag chömi.
Es sygi aber o gar nid nötig, sech wäge däm Sorge z’mache, fahrt si furt. Me kenni afange der Wärt vo dene Verspräche. D’Herzogin vo Savoye verheißi linggs und rächts burgundisches Gäld.
Der Herr vo Lassarraz lachet. Es heig öppis; aber der Graf dörfi wohl anders rede, er sygi ja verwiche zum Marschall vo Burgund ernennt worde.
Syg’s, wi’s well, schnydt d’Frou Jeanne ab, es nützi gar nüt, da drüber Wort z’verlüüre. Was ihre Ritter dänki, das wüssi si, si heig gar kei Luscht, no einisch mit ihm dervo z’rede.
Si söll sech doch ja bsinne, mahnet der Vatter. Wenn me settigi Gnade vo der Hand wysi, dörf me sech de nid wundere, daß me bi längem hindenabe chömi. «Aber das blybt de under üüs!»
Es chömm se nid hert a, drüber z’schwyge, seit si. Aber was de eigetlech der Graf z’Bärn im Sinn heigi?
«Ah, nume di Herre ga z’calmiere!»
Bald druuf sy si abgritte. Der Morgenäbel het di savoyischi Cavalcade verschlückt; aber erscht, wo o der Huefetrogel verstummet isch, het sech d’Frou Jeanne am Fänschter umgchehrt und i Alltag zrückgluegt. Si isch zfride gsi mit sech und stolz druuf, daß si ihrem Ma öppis het chönnen abnäh, wo nid jedi fertig bracht hätti. Aber merkwürdig, der Gedanken a Ritter isch o ihre wi ne Schatten a der wyße Wand vo ihrem Zfridesy ufgstande. Und jitz isch da so öppis i der Luft bliben us em Gspräch mit ihrem Vatter. Si het nid rächt dra zueche mögen und hätti’s lieber ob em Ufruume vergässe; aber da het si im Geischt scho wider di chalten Ouge vo der Schwigermuetter gseh, ja, si het — trotzdäm die ja nid derby gstanden isch — se scho ghöre säge: «Calmiere, das heißt auf Deutsch: Hinters Licht führen über di Absichte der Savoyer. Weischt auch, was das bedeitet, daß der Graf jetzt Marschall vo Burgund ischt?» Nid völlig klar, aber doch wi ne Fläcke, wo me mit keir Süüri wägbringt, isch nere das im Sinn gläge. Es isch öppis Furchtbars i der Luft. — Nei, i wott nid, daß mer d’Frou Änneli zvorchunnt, i sälber wott’s dem Adrian säge. Ja, ig! — Si isch nid rüejig gnue gsi, für sech klar z’mache, daß di alti Frou ja vo allem däm gar nüt wüssi. Ehnder het es se dunkt, si müeß i Näbel use loufe, dem Ma etgäge. Hätt si nume gwüßt wohi!
So isch es cho, daß d’Frou Änneli bi ihrer Arbeit na mene Blick i Hof zue sech gseit het: «Sie erträgt solche Besuche nit. Da steht sie rum, wie Lots Weib, wo doch im ganze Haus no alles drunter und drüber ischt!»
Ja, wenn si gwüßt hätti, warum ihri Schwigertochter dasteit wi Lots Wyb!
Der Näbel isch dünner worden und het sech de Bärge nah afa balle zu phantaschtische Figure. Und grad so isch es o im Chopf vo der Frou Jeanne gange. Geng dütlecher het si erchennt, daß der Graf vo Romont die z’Bärn hinder ds Liecht füehrt. Er geit ne ga Fründschaft spiegle — und isch uf em Wäg zum Herzog vo Burgund! Im erschten Ougeblick het si öppis wi ne Triumph gha. Rächt gscheht ne, so dänkt si. Grad juscht ihrem schöne Fründ, dem Schultheiß vo Scharnachthal, möcht si’s gönne, wenn er uf dä Lym gieng! Warum het er’s dem Adrian so schlächt gmacht? Ha, da chönnt er sech einisch i ds Füüschtli lache, ihre Ma! Aber si weiß, daß er anders dänkt und rächnet, daß er mit Lyb und Seel für sys Bärn ysteit, daß er di Stadt dem Tüüfel us de Chlaue würd ryße, und wenn er sy rächti Hand derfür müeßt härgä, gschwyge de syne Finde z’Bärn e guete Dienscht leischte! — Wenn’s für d’Stadt isch — üsi, de Buebebärgen ihri Stadt! — Sött me se nid warne? — Villicht merke si dem Romont sy Lischt nid! Da flammet’s uuf in ere. Isch nid jitz für si der Ougeblick cho, einisch öppis z’tue? — Was würd der Ritter derzue säge? O, si weiß es, si gseht ne scho ufstampfen im schönschte Mannszorn, si gseht syni Ougen ufblitzen i der Töubi über ihres eigemächtige Tue; aber de... de müeßt er doch zuegä, daß er nere-n-im stille dankbar sygi derfür. Einisch — einisch hätt si-n-ihm de ne Dienscht gleischtet, so ganz i sym Sinn. Er gsäch de, daß si ne besser versteit, als er nere’s zuetrouet. — Si het under de Spiezer Mannen eine, wo für settigs z’bruuchen isch. Het er der Wäg ga Lassarraz gfunde, so findt er ne zum Scharnachthal o. Dert usse, a der Letzi, gvätterle d’Buebe mit ihrnen Armbrüscht.
«Jäni! Reich mer der Thöne Peter am Mülistutz! Oder... wart!» E Gedanke fahrt nere dür e Chopf. — Der Philipp!
I däm Ougeblick gseht si ne Weidlig uf em See, scho nach. Der Ritter. Si geit a d’Ländti abe, di beide Buebe hinder nere här.
«Gott syg Dank, bisch ume da!»
«Wi isch es gange?»
«Guet.»
«Ui...» D’Buebe fa scho afa erzelle.
«Ganget voruus, Buebe!» befihlt d’Muetter. Und du erzellt si. Si sy no nid a der Stäge, so weiß der Ritter scho alles. Ganz en ungwanete Glanz het der Frou Jeanne ihri Ouge, wo si-n-ihm seit: «Wenn du wüßtisch, was i jitz grad im Sinn gha ha, z’mache!» Und si brichtet ihm’s. Er isch nid dä, wo hurti erchlüpft; aber der Blick, mit däm er syr Frou antwortet, ryßt se-n-us de Wulken und stellt se-n-uf en alte, feschte Bode.
«Scho rächt, was du im Sinn gha hesch. — Me mueß es mache. — Aber... weisch du, was das mit sech bringt?»
Si weiß nid grad, was er meint.
Nes paar Schritt wyt schwyge si. Är überleit: I mueß nere’s säge. Mir z’lieb het si Bärn welle warne — si, d’Savoyere!
«Chumm!» seit er. «Me cha da nid so under freiem Himmel dervo rede.» Und i der Stuben obe seit er: «So, wi d’Sach jitz lyt, füehrt’s zum Chrieg mit dem Romont, wenn ihm d’Bärner über syni Schliche chöme.»
«Gloubsch?»
«So sicher, als numen öppis cha sicher sy.»
«Ja, und de?»
«Äbe! — Dänk a Lassarraz!»
«Aber der Vatter het sech doch under e Schirm vo Bärn gstellt!»
Der Ritter zuckt mit den Achsle.
«Und wenn doch mir se de gwarnet hei?»
«Du hesch rächt. Warne mueß i se.»
«Also han i doch ds Rächte troffe!»
Da zieht se der Ritter i syni Armen und danket nere mit mene Müntschi; aber i der ganze duuchen Art, wi-n-er das macht, gspürt si, daß öppis Ußergwöhnlechs gscheht, daß si villicht es größers Opfer uf sech nimmt, als si ma schätze. Item, si blybt derby, gschej, was well!
«I will der’s jitz abnäh», seit der Ritter. «Wän hesch welle ga Bärn schicke?»
«I darf’s fascht nid säge. Juscht isch mer ygfalle, der Philipp...»
«Der Philipp?... Nid dumm. — Wahrhaftig! — Me git ihm eine mit!»
Es wär nid liecht gsi, z’säge, wär stolzer drygluegt het, der Vatter, wo-n-er sym Eltischten und doch no so grüüslech junge Suhn der erscht politisch Uftrag gä het, oder der Philipp.
Atelos no steit am Abe vom andere Tag der Junker Philipp vor em imposante Schultheiß i sym Huus z’Bärn und mäldet na mene ganz korräkte Serviteur, d’Muetter laji la säge, dem Graf vo Romont söll me de nid troue. Er wärdi wohl z’Bärn nüt dervo gseit ha, daß er Marschall vo Burgund worden und uf der Reis zum Herzog sygi.
Der Herr vo Scharnachthal lachet i sy Bart yne. «D’Muetter, seisch du, laj mir das säge?»
«Ja, Herr Schultheiß.»
So isch es ihm ufgä worde. Er fat afa erzelle, wi der Graf uf der Reis vo Greyerz här cho sygi, z’Spiez Quartier ghöische heig und vo der Muetter epfange worde sygi.
«Und de der Vatter? Wo isch de dä?»
«Uf der Jagd.»
«So so. Und d’Muetter schickt di mit däm Bricht?»
Der Schultheiß lachet geng mit den Ouge. Er weiß no nid rächt, was er us där Botschaft mache söll. Lache drüber oder sech ergere? — Er weiß es erscht zwee Tag druuf, wo Bricht über Bricht us em Wältschen ylouft, vo Frächheite, wo sech dem Romont syni Lüt gäge d’Bärner erloube. Es isch so, wi der jung Buebebärg brichtet het, und me schuumet vor Töubi, wil me sech lächerlech gspürt i den Ouge vom Savoyer. Het me nid ds Unmüglechen ufbotte, für ne guet z’epfa und ihm no uf all Wys und Wäg danket für syni gueten Absichte? Däm mueß der Spott ustribe sy! No am glychen Abe wärde d’Ratsherre zsämegrüeft, und der Stadtschryber mueß der Absagbrief a Graf vo Romont, ufsetze. Das choschtet wenig Studieres, me cha ja dä a Herzog vo Burgund zum Muschter näh!
No bevor der Löufer zum Tor uus isch, chunnt e neue Bricht, wo no ganz anders i ds Füür blaset. Vor mene Monet scho, so vernimmt me, heigi der Chünig vo Frankrych mit dem Herzog vo Burgund e Waffestillstand gschlosse. Dermit het der Burgunder beidi Händ frei übercho und alli syni Völker uf d’Eidsgenosse chönne losla. Jitz heißt’s aber derhinder, wenn me der Jura wott sperre, gäb si übere sy! D’Chuzefüür sy ufgange. Me het glütet und ghornet, und nid wyt hinder em Ratsbott a Graf vo Romont här isch der Herr Petermann vo Wabere mit dem Stadtbanner vo Bärn uszoge.
Hälf Gott! Hälf Gott! isch es wider vo Dorf zu Dorf, vo Stadt zu Stadt gange, dür ds ganze wältsche Land uus, wo me der Bär dür ds Murtebiet het gseh cho. Dasmal gspasset’s nid! Ds Bluet isch i däm Läset schütziger gloffen als der Waadtländer.