Text:Rudolf von Tavel/Gueti Gschpane/Kapitel 4

IV.

Zwüsche Heuet und Ärnt isch a mene schöne warme Tag der Meischter Hans Sterr mit syr Tochter gäge d’Wägmüli use gwanderet. Si hei sech beidizsäme gfreut über di schöni Gäged und eismal über ds andere gseit, es sygi doch schad, daß me nid meh vor d’Stadt use chömi, es tät eim eso wohl, syni Glider z’rüehren und di herrlechi Landluft yz’zieh. Ja, schön isch es gsi. Di früsch gmäjte saftig grüene Matte, wo mit de Chornfälder es eigenartigs Schachbrätt gmacht hei und de drüber ewäg der dunkel Wald am Bantiger und am Oschtermanigerbärg und rächts dranne vorby der Blick uf di herrleche Schneebärge. Aber üsi beide Wanderer hei sech eigetlech i ihrne Gedanke no vil meh mit däm abgä, was si für hütt vorgha hei. Der Junker Claudius von Römerstall isch scho lang hinder em Vatter Sterr gsi, er söll doch einisch mit syne Lüte zue-n-ihm ga Rörswyl use cho, und er het nid lugg gla, bis ihm’s der Meischter ändlech ganz bestimmt versproche het. D’Muetter isch nid guet z’Fueß gsi und het nid mitbegährt, und so sy halt du Vatter und Tochter alleini gange. Der Meischter Sterr het gar wohl gwüßt, daß er sy Tochter überall het dörfe zeige, und d’Bewunderung, wo nere ganz sicher gwartet het, isch wi nen innerleche Sunneschyn ob sym Vatterhärz ufgange. Und nid minder het sech ds Veronika uf Rörswyl gfreut. Es het zwar no niemer gkennt vo dene Lüte dert usse, und drum het es sech es bitzli geniert. Aber juschtemänt das Unbekannte het o wider e bsundere Reiz gha. Daß e junge, läbesluschtige Ritter z’Rörswyl husi, het ds Veronika scho lang verno gha, und es hätti nid gwüßt, warum es dä hätti sölle schüüche. Albeneinisch, wenn der Tochter ihri Gedanke voruusgfloge sy, so bsunders, wo me zum erschtemal der Güggel uf em Turmhälm vo Rörswyl über de Böum het gseh glänze, het si schier öppis eso wi nes lyses, lyses Härzchlopfe gspürt. No vor nere Stund öppe, wo si oben a der Sandflueh uf dä heimelig Hüserchrump am Fueß vo der Nydegg zrück gluegt hei, isch si mit ihrem Sinnen i der vätterleche Wärchstatt gsi und het mit Liebi di blunde Chrusle vom Renat über de Pärgamäntbletter gseh und dänkt, däm hätti’s doch o gruusam guet ta, mit über Land z’cho. Si het dä brav Möntsch nid nume guet möge lyde, er isch nere so uf nen Art a ds Härz gwachse; aber ds Härz mache z’chlopfe het er nere so wenig, als im gwöhnleche Läben e Brueder syr lybeigete Schwöschter Härzchlopfe macht. Sobald du der Bantiger und ds Grauholz über e Horizont use cho sy und d’Ouge sech’s uf dene schöne, wyte Fälder hei la wohl sy, isch du der Renat hübscheli im Aare-Näbel undergange, nume no so alli tuused Schritt öppen isch er wi nes Fantom dür ds Veronikas Gedanke gfahre, und wo men ändlech d’Wälle vo der Worble het ghöre brodle, het sech sy Gedankewält z’vollem veränderet.

Hert am Bach, vom Hättebärg überschattet, isch ds Schlößli vom Herr von Römerstall i mene heimelige, wältverlorenen Egge gläge. Vo Huus und Garten uus het me nume zwüsche mächtige Silberpapple düre chly voruse gseh, und nüt anders het me gseh als Wald, Matten und Chornfälder.

Wo Vatter und Tochter Sterr zwüsche zwone Schüüre düren i Hof yne cho sy, isch vo der sunnige Bschüsi vor der einte Schüüren e Hund ufgschosse, und du het’s undereinisch us allnen Eggen und Löcher vüre gwoulet. Wi ds wild Heer isch e ganzi Trybete vo bruun und wyß tschäggete Jagdhünd uf se los cho z’fahre, so daß sech di beide bsägnet hei und unwillkürlech es paar Schritt hindertsi gange sy. Du het en alti Manns- und e höchi Frouestimm under em Dach von ere mächtige Linde vüren allerhand Hundsnäme grüeft, und e silberhaarige schwäre Ma isch, so gschwind ihm’s syni Bei zuegla hei, üsne Lütli etgägecho. Si hein ihm grad agseh, daß das der alt Herr von Römerstall sy müeßi. Der Meischter Sterr het gseit, wär si syge, und der alt Herr het, sobald er d’Hünd het gschweigget gha, ne fründlech d’Händ etgäge gstreckt und derby e Blick uf ds Veronika gworfe, wo me druus hätti chönne läse: Mhm, so, so, jitz begryffen i, warum der Chlous so wüetig druffen isch, Fänschter i d’Chilche z’stifte. I syne Worte frylech het der alt Herr nüt so la merke. Er het syni Gäscht fründlech zum Huus gfüehrt, und dert isch du no sy Frou derzue cho, e schöni, vornähmi, aber ganz eifach agleiti Greisin. Si het ihri Handarbeit under der Linde la ligen und isch i ds Huus ga befäle, me sölli z’trinke bringe. Du het me gschickt, der Junker Chlous — eigetlech het er ja Claudius gheiße — ga rüefen und underdesse vo der Hitz und vom Wätter, vo Fäld und Garten afa brichte. D’Frou von Römerstall het nid minder gwunderig als ihre Ma ds Veronika gmuschteret und sech offebar e chly ihri Gedanke gmacht. Si het’s über dises und das usgfragt, und ds Veronika het Bscheid gä, so guet es chönne het. Am heimeligschte vo allnen isch ihm aber doch e große bruune Jagdhund vorcho, wo-n-ihm zuetroulech und begährlech sy Chopf uf ds Chnöi gleit het und sech no so gärn hinder den Ohre het la chraue. Dem Veronika isch es schier leid gsi, wo du bald druuf der jung Herr um en Egge cho isch und ohni Gnad und Barmhärzigkeit der Hund furtgjagt het.

Ds Veronika Sterr het’s gar nid druuf agleit, dem junge Herr Claudius oder sünsch öpperem bsunders i d’Ouge z’gä. Es het nid emal dänkt: nähmet mi wi-n-i bi, oder löjt’s mynetwäge la sy. I däm Ougeblick het es überhoupt gar nüt überleit. Es isch eifach dagsässen und het mit chindlech vergnüegten Ouge um sech gluegt. Anders hingäge het’s i däm Punkt der Junker Chlous gha. Nid daß er sech lang überleit hätti, vo weler Syte daß er d’Gunscht vom Veronika well erobere; aber er het’s gha wi di meischte Lüt: me het’s im Bruuch, das vüre z’la, wo me sech sälber drinne gfallt, und dänkt derby, das müeßi o jedem anderen Ydruck mache. Drum het es ne nid gar lang a däm heimelige Plätzli vor em Huus glitte. Es isch ihm i d’Bei cho, und gäb daß si lang mitenandere brichtet hei, het er syne Gäscht der Änteweier, der Fischtrog und was sünscht öppe no am Chlapperlöubli nid vorhande gsi isch, welle ga zeige.

«Aber nei, Chlous», het d’Frou von Römerstall ygworfe, «la doch o di guete Lüt verschnubbe! Was wottsch se jitz scho wider ga umenandere spränge?»

Da druuf isch der jung Herr gfasset gsi. Er het ghoffet, der Vatter Sterr blybi de gärn e chly sitzen und me löj de di beide Jungen allei im Züüg umefahre. Aber der Meischter Sterr, wo überhoupt vil überleit und wenig gredt het, isch nid minder als der Junker Chlous uf settigi Alöuf gfasset gsi. Und wär öppe gmeint hätti, er loufi nid gärn und heigi scho gnue vo mene Spaziergang ga Rörswyl use, hätti sech wüescht trumpiert. Wenn’s ne grad acho isch, so isch das Mandli mängi Stund wyt gloffe, ohni sech öppis druus z’mache. Drum het er uf d’Yladung zu mene Gang dür Hof und Garten unbsinnet g’antwortet: «He gärn», und isch grad ufgstande.

«E nu», het d’Huswirti gseit, «so ganget, i will de underdesse ga luege, daß es öppis Rächts z’Mittag git.»

Der Vatter Römerstall het e chly bärzet und isch den andere nacheträppelet. Me isch dür e Garten ab, um e Weier ume, uf mene Brüggli über d’Worblen und dem Bach nah zrück. Da gseht ds Veronika uf der andere Syte vom Bach e Stude mit prächtige Hagrosen und seit zu sym Vatter: «E lueget dert, wi luschtig!» Si het derby eigetlech nume ds ganzen Arrangement im Oug gha, wo niemer anders als d’Natur mit däm schöne Rosebusch am Bach gmacht gha het. Der Junker Chlous hingäge het sech nüt anders chönne vorstelle, als daß ds Veronika gärn vo dene Blueme hätti. Und wider isch’s ihm i d’Bei gschosse. Drei Schritt zrück, und — rätsch, tätsch — isch er i mene risige Satz änet dem Bach gsi, daß e ganze Räge vo dene schöne duftige Bluemeblettli wi ne Flotte vo pärlemuetterige Schiffli uf der Worble z’dürab gschwummen isch. «O wi schad!» hei di anderen alli gseit. Aber der Junker het e zwöite Bluemerägen agrichtet, währed er mit syne ruuche Finger di schönschte Zweigen us em Busch broche het. Ohni sech drum z’kümmeren isch er mit sym Meien über e Bach zrückgumpet und het dem Veronika ne Hampfele verblettereti Stängle gä, wo chuum no nes paar Chnöpf sy dranne gsi. Ds Veronika het einewäg danket und der schönscht Chnopf pflichtschuldigscht dem Ritter i ds Gwand gsteckt. Di beiden alte Herre hei ne-n-usglachet wäge syr Rüüchi. Aber, was er welle het, het er gha. E Rose vom Veronika a der Bruscht und ds Gfüehl, daß er syr schöne Visite heigi chönne zeige, wi-n-är eine sygi. Und chuum isch das gscheh gsi, so het er scho wyter gsunne, mit was er no ne größeren Ydruck uf se chönnti mache. Mit däm Zil im Oug het er se hinden ume gfüehrt und nid Rueh gha, bis me vor em Roßstall gländtet isch.

Gäb was der Vatter Römerstall het gha ufz’begähre, het der Junker Chlous sys Rytroß la use füehre, für’s la z’bewundere. Das isch e große, sprützige Choli gsi, wo sech scho derwärt isch gsi z’zeige. Das Roß het syni bluetrote Naselöcher ufblaset, d’Ohre gspitzt und mit füürige Blicke d’Stadtvisite gschouet. Dene het me nid bruuche z’säge, si sölle d’Nase nid z’nach zueche ha. Dem Meischter Sterr und syr Tochter isch das Tier scho sünsch vorcho wi nes Pulverfaß, wo me nid dörfti arüehre. Währed si i reschpäktvollem Abstand sech uf nes Komplimänt bsunne hei, wo nid z’fascht na Chlapperlöubli schmöcki, het der Junker sys Lybroß la ufzöumen und sattle. Es het der ganz Rytchnächt mit dem Chopf ufglüpft, wo-n-er ihm der Zoum über d’Ohre hindere gleit het. Und wo si hei welle gurte, hei ihrere zwee mitsamt dem Roß es paarmal z’ringsetum müeße, so daß di andere Ryßuus gno hei und hinder e Zuun sy ga stah, für wyter z’luege. Und du isch der Junker use, und ds Tier isch scho uf der andere Syte vo der Schüüre gsi, gäb er nume rächt i beidne Bügel gsi isch.

«Potz Marter abenandere», het der Meischter Sterr gseit, und är und sy Tochter hei z’erscht schier nid dörfe der Ate zieh, währed der Junker mit sym Bucephalus uf nere gmäjte Matten umeturnet isch, daß d’Mutte höch ufgfloge sy. Wi wüetig isch er umenandere gfahren und het nid abgä, bis si ne hei gseh über d’Worble hin und härsatze. Aber er het sys Roß kuranzet und abboge, daß es e wahri Freud isch gsi zuez’luege, und z’letscht het er’s vor e Stall häre bracht, wi wenn es ds frömmschte Tier wäri.

«Weit Dir nid zue mer i Sattel sitze?» seit er i sym Übermuet zum Veronika, «i bin Ech guet derfür, daß mer ohni Schaden um e Hättebärg ume chöme!»

«Bhüet mi der lieb Himmel!» meint ds Veronika, «nei. Dank heiget! Da wär i drümal am Bode, gäb Dir einisch im Sattel.»

Uf di Vorstellung hi, wo ihre Zwäck jedefalls nid verfählt het, isch me wider gäge ds Huus zue und het gfunde, es schmöcki dert doch de wahrhaftig no besser als bim Roßstall. D’Frou von Römerstall het’s uf d’Ehr gno, ihrne Geschte z’zeige, daß me z’Rörswyl de o no wüssi, was guet ässe sygi. Und die Vorstellung isch du ordlech länger gangen als di anderi, und me het sech derby gar tuusigs guet underhalte.

Vo der Äßstuben uus het me wohl i ds Grüene gseh, aber nid a Himmel ufe, so daß me du ganz verwunderet isch gsi, wo me nam Ässe der Himmel gäge d’Stadt zue ganz schwarz überzoge gfunde het. Us der Fyschteri use vo dene Wätterwulke het es o scho donneret, und der Meischter Sterr het afa pressiere für hei. Aber ds Römerstalls hei vo däm absolut nüt welle wüssen und gseit, jitz chäme si ja juscht grad i ds Wätter, wenn si hei wette, und der Junker het erklärt, jitz chöm ja juscht no d’Houptsach, der Meischter müeßi doch no syni schöne Schybe cho luege. Da dergäge het me sech nid guet chönne wehre; aber wo du der Junker no seit, wägem Heicho sölle si kei Chummer ha, für was me sünsch Roß im Stall hätti, da isch es dem Veronika heiß und chalt über e Rüggen uuf gloffe. Und währeddäm me dür e dunkle Gang i Saal ufe gangen isch, het es sy Vatter am Ermel zupft und ihm zuegchüschelet: «Mer wei aber de z’Fueß hei!»

Öppe grad grüslech vil z’luege het’s i däm Saal obe nid gä, bsunders nid für ne jungi Tochter, wo weder a Waffen und Rüschtunge, no a Jagdtrophäen öppis Apartigs gseht. Und o a de Fänschter isch nid bsunders vil Schöns ufghänkt gsi, aber grad gnue, für daß sech der Meischter Sterr für ne Viertelstund dry het chönne vertiefe. Ds Veronika, wo bekanntlech über churz oder lang o als farbigi Glasschärben in es Chilchefänschter het sölle verbleiet wärde, het sech sit syr Modellsitzung bim Herr Manuel o chly anders afa interessiere für Glasgmäld als bis jitze. So het es — o scho us Artigkeit gäge junge Herr von Römerstall — di paar Schybe ghulfe bewundere, aber bald isch es an es anders Fänschter gangen und het dert syni Blicken im Garte la umenandere spaziere. Wi alli Lüt, wo usnahmswys in e schöne Landsitz z’Visite chöme, het es sech i Gedanken yne troumet, wi schön es müeßti sy, da z’läbe und was men alles no us disem und däm chönnti mache, wenn me’s na synen eigete Wünsche dörfti yrichte.

Es het schier usgseh, wi wenn di große mächtige Böum änet dem Weier enanderen öppis z’brichte hätte. Ihri Escht hei sech vo Zyt zu Zyt hin und här bogen, und ihri Dolder sy umen und ane gange wi d’Chöpf vo Lüte, wo sech es Gheimnis wyter säge. Und mängisch, wenn sech d’Bletter vo de Silberpapple z’tuusetewys ufgstrüüßt hei, het es usgseh, wi wenn e Tschuder di uralte Wächter vom Garte würdi überloufe. Es het gruuschet, bald gheimnisvoll und weich, bald wi ne mächtige Wasserfall, und wär sech g’achtet hätti, hätt i dene silberige Wälm ab und zue der rötlech Widerschyn vo mene Blitz gfunde. Dem Veronika isch settigs i däm Ougeblick nid ufgfalle. Aber undereinisch isch ihm doch öppis wi ne Wätterschyn dür d’Seel gfahre, und es isch drob nid vil minder erchlüpft als ob mene würkleche Blitzstrahl. — Het nid der Junker Chlous dä Momänt dem Meischter Sterr erzellt, er heigi bim Herr Manuel der Entwurf bstellt zu nere Schybe mit nere heiligen Anna und mene Ritter, wo dervor chnöili! Die well är i d’Kapälle bim Schützehuus stifte, us Dankbarkeit derfür, daß er de Blateren ertrunne sygi. Er freui sech bsunderbar uf di Schybe, es sölli öppis ganz aparti Schöns wärde. Wi wyt der Meischter Manuel mit der Arbeit sygi, wüssi är no nid, er heig ihm versproche, er welli de sträng derhinder, so bald er es guets Vorbild heigi für di heiligi Anna.

Dem Veronika isch der Härzschlag schier ergange, wo-n-es das ghört het. So, het es dänkt, isch das jitz das eifaltigen ehrleche Buremandli, wo me suecht, für druus ne heilige Joseph z’mache? Wolle, dem Herr Manuel will i der Marsch mache, wenn er mer wider einisch under d’Ouge chunnt. — Aber der Vatter, der Vatter! Das wird de öppis chönne, wenn dä der Schyberiß überchunnt und sys eigete Meitschi mit mene Heiligeschyn druffe findt!

Ds Wätter isch neecher und neecher cho. Der Luft het d’Böum erhudlet, wi wenn er se mitsamt de Würze wetti der Bantiger uuf trage. Um d’Husegge het’s pfiffe. D’Fänschter hei gchlefelet, und im Huus ume het me’s ghöre chuten und d’Türe schletze. Alli Ougeblick isch der Saal vom Wätterschyn wi luter Füür und Flamme gsi, und ändlech isch der Räge cho, schwallswys und waagrächt, daß es nume so brätschet het a de Felläde.

Dem Junker Chlous isch ds Veronika ganz veränderet vorcho. Vil schüücher het’s ne dunkt und schwygsamer, so daß er gmeint het, es förcht sech ob em Wätter. Drum het er syne Gescht vorgschlage, si welle wider i d’Äßstuben abe, es sygi dert heimeliger.

Ds Wätter het sech ustobet gha und isch in e Landrägen usgloffe, und trotzdäm isch ds Veronika still und verstuunet blibe. Unglücklech het es zwar nöue nid juscht usgseh, aber ehnder wi öpper, wo nid bi der Sach isch.

Ändlech het me vo Heigah afa brichte, wil me doch gärn no vor Torschluß i d’Stadt cho wär. Aber der Räge het nid Gattig gmacht, bald welle nahz’la, und wi d’Wääge ds sältmal na menen usgibige Gwitter mögen usgseh ha, cha me sech öppe dänke. Wenn eis e Stund anderthalbi uf Charrwäägen und Straße gloffen isch, so het es de sicher nachhär mit syne Schüehleni nümme chönne Staat mache. Derzue het ds Veronika hütt o no eis vo syne bessere Chleider anne gha, so daß es ein duuret hätt, ’s eifach eso la z’loufe. Der Junker Chlous isch aber um Rat nid verläge gsi. Nid daß er öppen e Gutsche hätti chönne la aspanne; öppis eso het nid emal di vürnähmi Frou vom Stein gha, gschwyge de Lüt, wo still und eifach uf mene chlynere Landsitz gläbt hei. Derfür het öppen es jedes, wo nid syr Läbtig i der Stadt isch ygmuuret gsi, sech gwüßt z’ha, wenn me’s uf nes Rytroß gsetzt het, und nid sälte het eso nes währschafts Roß Ma und Frou über Land treit. Der Junker het, ohni sech lang z’bsinne, dem Veronika gseit, er tüeji’s eifach nid, daß äs mit sym Vatter z’Fueß ga Bärn yne loufi. Aber im Gedanken a di hüttigi Rüterei-Vorstellung het ds Veronika gseit: «Der Tuusiggottswille tüet mi nume nid uf das schwarzen Unghüür ufe!» Und i sym Tiefinnerschte het sogar der Meischter Sterr e stille Gruuse gha. So wi-n-är der jung Römerstall gkennt het, wär’s ihm gar nid so unmüglech vorcho, daß dä sech i Chopf ta hätti, sy Tochter zue sech uf das Roß ufe z’näh. I sym Gedankeflug het er sech scho afa frage, was är, der Vatter, de derby für ne Figur spile sötti. Drum het er du, für syr Tochter z’Hülf z’cho, uf e Vorschlag vom Junker g’antwortet: «Ja, z’drüüne höch chönne mer emel nid uf dä Choli ufe sitze.» Der Junker het ob däm Yfall häll ufglachet und syni Gescht tröschtet, so syg’s nid gmeint, si heigi no anderi Roß im Stall. Di beide hei sech eryferet, nid wyter als es sygi, chönne si guet z’Fueß hei, si würde nid zum erschtemal i ihrem Läbe naß. Aber jitz isch sogar di alti Frou von Römerstall ihrem Suhn z’Hülf cho und het gseit, das gäb si eifach nid zue.

So het ds Veronika sech dry müeßen ergä, daß men es alts guetmüetigs Roß mit mene breite Sänkrüggen und Heubuuch us em Stall vüre zogen und für ihns gsattlet het. Der Junker het sys Chnöi häre gha, di linggi Hand druuf gleit und ds Veronika gheiße druufstah und ufsitze. Und wo-n-es Komplimänt gmacht het, isch es undereinisch i de chreftigen Arme vo sym schöne Kavalier und e Momänt druuf im Sattel gsi. Me het ihm e großi wulligi Dechi übergworfen und uf der Bruscht vorne zsämegheftet, und wenn es scho kei Chronen uf em Chopf und kei Hermelin am Huet gha het, so isch es — zum erschtemal i sym Läben uf mene Roß — sech vorcho wi ne Herzogin vo Burgund. Nid wenig het zu däm Gfüehl bytreit, daß der Junker Chlous schier wi ne Page näbehär gloffen isch und ds Roß am Zoum gfüehrt het. Für ihn het’s weder Gülle no Charrglöis gä, und wenn ihm der Dräck scho bis über d’Chnöi ufe gsprützt isch, so het er einewäg für nüt anders Ouge gha, als für di schöni Rüterin. Der Vatter isch mit syne breite Schueh und schwäre vätterleche Gedanke hindenache trappet. Er het scho so nid chönne Schritt ha mit dem Roß, und wenn er sech der Wäg e chly het wellen ussueche, so isch er z’vollem i Hinderlig cho. Ihn het’s dunkt, no nie syg ihm der Wäg vom Worbletal ga Bärn eso läng vorcho, währed di beide Junge trotz dem Räge gfunde hei, d’Sandflueh sygi da gsi, me wüß nid wie.

Dert het der Meischter Sterr befole, ds Veronika söll abstyge, me welli nid däwäg über d’Brügg yne, sünsch heige ds morndrisch d’Lüt am Stalde nüt Gschyders z’tüe als dä Ufzug z’verhandle. Grad e große Schläck wär es so wi so nid gsi, uf däm stotzige Gäßli zur Brügg abe z’ryte, und drum het der Junker Chlous, so gärn er syni Gescht bis vor ihres Huus ufe begleitet hätti, ohni Widerred nahgä. Er het gseit, er welli de bald cho luege, ob ne dä verrägnet Usflug nüt ta heigi und — das het er zum Meischter gseit — was d’Schybe mit der heiligen Anna machi. Wäri nid di dummi wulligi Dechi da gsi, so hätti, ohni’s z’wüsse, der Junker ds große Härz vo der heiligen Anna gspürt chlopfe, vo wägen er het das vo der Schybe juscht im Ougeblick gseit, wo-n-ihm ds Veronika, für abz’stygen, i d’Arme gfallen isch. Ihn het’s nume duuret, daß er’s het müeßen abstelle. Zu mene längeren Abschid hei Luft und Räge nid juscht yglade. Der Junker isch uf sy Mähre gsprungen und Rörswyl zue gflotschet, der Meischter mit syr Tochter bhuetsam der Bärg ab gstige.

Uf der Aare hei sech scho di spärleche Liechtli vo de Hüser a der Mattenängi gspieglet, wo Vatter und Tochter über d’Brügg yne sy. D’Gasse sy wägem Räge ganz verla gsi, und so sy si zum Chlapperlöubli ufe cho, ohni numen öpper az’träffe. Ds Veronika het’s nume chuum gmerkt, daß si wider daheime sy, so isch es mit syne Gedanke no z’Rörswyl usse gsi. Und wenn es scho eigetlech müed gsi isch, so isch es hinecht doch erscht rächt spät ygschlafe.

Der Meischter Sterr het daheimen e Bottschaft vom Abt vo Trueb gfunde, wo ne grad ds morndrisch i ds Ämmetal bschickt het. Da het’s am andere Morge gheiße, bizyten us de Fädere, für Roß und sichers Gleit ga usfindig z’mache.

Der Glasmaler isch scho längschtes wider ds Haschpelgäßli uuf gritte gsi, wo ds Veronika bim Erwache verstuunet umegluegt het. Hätt es nid jitze scho gmerkt, daß es wider am alten Ort isch gsi, so wär’s ihm jedefalls de z’Sinn cho, wo-n-es dür e Vormittag einisch i d’Wärchstatt gangen isch.

Dert isch über sy Arbeit yne gchrümmt der Renatus Urghend gsässe, so yfrig und vertieft, daß er gar nid derwyl gha het umez’luege, wenn öppe d’Türe gangen isch. Ds Veronika het schier öppis wi nes Beduure gha ob däm, und doch het ihns de wider ds Güegi gstoche, über dä bider Flyß sech luschtig z’mache. Es het sech nid chönnen ebha, vo hinde zueche z’düüßelen und dem Renat über d’Achsle z’luege. Und was gseht es? — Mit mene heiligen Yfer malet dä guet Möntsch na der Vorlag vom Meischter Manuel der Chopf vom Chlous von Römerstall uf ds Glas. Ds Veronika het sech aber wüescht trumpiert, wenn es gmeint het, der Renat sygi so tief i sy Arbeit versunke, daß er d’Neechi vo der Meischterstochter nid gspüri. Ob er öppis ghört het oder ne Huuch gspürt, er het undereinisch der Chopf uuf und luegt mit Stolz und zärtlech fründlechem Blick bald uf ds Veronika, bald uf sy Arbeit. Und du nimmt er en unschynbare Glasschärbe vom Tisch und het ne mit stolz usgstrecktem Arm gäge ds Fänschter. Er het eso dry gluegt, wi wenn er säge wetti: Aha, gäll, di han i aber nid übel erwütscht! Und ds Veronika het im stille müeße zuegä, daß di heiligi Anna uf däm Schärbe bis a Heiligeschyn der Tochter vom Meischter Sterr verwändt guet glychi. Si het aber wider merkwürdig gjunget gha. E Frou findt sech gwüß nid gschwind uf mene Portrait z’hübsch. Da hingäge het sech ds Veronika doch im stille zuegstande, es sygi no z’begryffe, wenn e Ritter vor där Heilige chnöili. Zuegä het’s es frylech mit Worte nid. Es het der Renat gfragt, wän das vorstelle sölli. Hätti der Renat syr Meischterstochter nid ab em Gsicht chönnen abläse, wi si’s gmeint het, so hätt er nere spitz müeßen antworte; aber so, wi si dry gluegt het, het er nere ganz heiter chönne säge: «Das isch di heiligi Anna. Wenn Dr’s öppe nid gloubet, so ganget der Herr Manuel ga frage, aber äbe dä da, wo se-n-abättet... das isch äben es chätzers Züüg. Er wott mer nid rächt grate, und i gloube geng, wenn i statt der papierige Vorlag ne Spiegel da hätti, so chäm di ganzi Schybe vil besser use. Es wär emel de einisch es Bild, wo ganz treu na der Natur zeichnet wär.» Derby het er mit syne treuhärzigen Ouge ds Veronika ohni Wort gfragt: oder isch es öppe nid eso? Aber ds Veronika het di Frag nid verstande, es het ihm under graziösem Lache scho der Rügge gchehrt gha und isch zur Tür uus gschobe. E nu, het er dänkt, si het emel nid nei gseit, und sech mit descht größerem Yfer wider derhinder gmacht, sy Ritter so treu wi müglech na der Vorschrift vom Herr Manuel nachez’zeichne.

I de nächschte Tage het der Renat d’Meischterstochter fascht nie zu Gsicht übercho. Ihri Muetter het’s nid tolet, daß si sech i der Wärchstatt umetribe het, währeddäm der Vatter furt gsi isch. Nüt descht minder isch ihm d’Arbeit guet vo der Hand gange, und es het ne dunkt, d’Sunne schyni der ganz Tag zu de Fänschter y, wenn es scho dusse meh trüeb Wätter isch gsi als schön. Wenn es ihm öppen einisch het welle längwylig wärde, so het er wider sy heiligi Anna agluegt und mit der Cholen uf Papierfätzen allerhand Variante probiert. So sy öppe vierzäh Tag verstriche, da chunnt der Meischter Sterr vo syr Reis ume, und zwar, wi’s der Renat dunkt het, nid juscht im allerrosigschte Luun. Urüejig isch er i sym Atelier umenandere gloffe, het i syne Schublade gnischtet und offebar nid rächt gwüßt, a welem Ändi daß er di underbrocheni Arbeit wider well ufnäh. Der Renat isch währeddäm use ga Wasser reiche, und wo-n-er mit sym Häfeli wider yne chunnt, steit der Meischter a sym Arbeitsplatz und streckt ihm ds Glasplättli mit der Zeichnung vo der heiligen Anna etgäge. Es Gsicht het er derzue gmacht, wi wenn ihm öppis ganz grüslechs passiert wäri.

«Was söll das vorstelle?» fragt der Meischter und bohret syni Blicken i di uschuldige grau-blauen Ouge vo sym Chunschtjünger. Der Renat hätti da drüber gar nid bruuchen i Verlägeheit z’grate, wenn er sy Arbeit handwärksmäßig hätti gmacht gha. Wil er aber sy ganzi Seel het i das brüchige Schirbi yne g’arbeitet gha, so isch ihm trotz syr Uschuld e heißi Bluetwällen über ds Gsicht gloffe. Der Meischter Sterr isch im ganze nid e Möntsch vo vile Worte gsi und het mängisch e chly nam Usdruck gsuecht, bevor er losgä het, und so hätti der Renat scho Zyt gha, zu nere gueten Antwort. Aber i däm Ougeblick isch sy gröschti Sorg nid sy Verteidigung gsi; er het ehnder gha z’förchte, daß der Meischter sys chlyne Chunschtwärk in en Egge trybi. Drum het er sys Häfeli gleitig abgstellt und d’Händ usgstreckt, für das Unglück z’verhüete. Und wo-n-er gmerkt het, daß der Meischter sy Zorn bändiget, seit er mit dem heiterschte Gsicht vo der Wält: «Aber, Meischter, das wärdet Dir doch am beschte wüsse! Dir heit mir ja di Arbeit gä z’mache, bevor Dr verreiset syd.»

«I?» seit der Meischter.

«He ja, das isch ja der Schyberiß vom Herr Manuel.» Mit dene Worte het der Renat der Etwurf ufgrollet und ne dem Meischter vor ds Gsicht gha. Jitz het dä sy höchi Stirnen i Runzele zoge, und i syne Züge hei Verwunderung und Erger mitenand gfochte. Er isch gschlage gsi. ’s isch ihm i Sinn cho, daß er i der Hascht vo syne Gschäfte di Zeichnung gar nid z’grächtem het agluegt gha, bevor er se dem Renat avertrouet het. Bald het er der Etwurf agluegt, bald d’Zeichnung uf em Glas, und wenn er scho nüt meh derzue gseit het, so het der Renat ihm doch agseh, daß er als Chünschtler di gröschti Freud a der Arbeit gha het. Das richtig het der Meischter nid welle la merke. «Die isch ja vil z’jung», seit er, «es sött ja ne Großmuetter sy, und Dir heit es Meitschi druus gmacht!»

Nah-ti-nah isch sys Gsicht wider fyschterer worde, und ändlech isch er zur Türen uus gange. O wetsch! het der Renat dänkt, jitz geit’s über ds Veronika här. Und er het sech nid trumpiert. Es het dem Veronika nüt ghulfe, daß d’Tante Wyngarte bi ihm und der Muetter i der Wohnstube gsässen isch. Wi nes plötzlechs Wätter isch der Vatter mit der Frag i ihri fridlechi Dampeten yne broche. «Meitschi, was chunnt dir eigetlech z’Sinn?» Und gäb ds Veronika nume Zyt gha het z’frage, was er meini, fahrt er gäge di beiden alte Froue furt: «Geit das nid und lat sech vom Herr Manuel uf ne Chilcheschybe ga la zeichne! — Weisch du eigetlech gar nid, was sech für nen aständigi Tochter ghört?» D’Tante Wyngarten isch wi vom Rägebogen abe gfalle gsi und het Ouge gmacht wi Pfluegsredli. D’Muetter hätti gärn losgä, aber wil si eigetlech nid rächt begriffe het, was gangen isch, het si nid gfunde, wo ahänke. Am meischte verschmeiet isch ds Veronika gsi. Es het ja scho lang dä Ougeblick gförchtet, wo de der Vatter merki, was bim Herr Manuel vor sech gangen isch. Aber daß es jitze grad los gangi, da druuf isch es nid gfasset gsi, und so isch ihm dä Überfall e chly vor en Ate cho. Sy erschten Ywurf isch natürlech gsi, es chönni gwüß gwüß nüt derfür.

«Ja wahrschynlech», het der Meischter gschmählt, «es wird di emel niemer derzue zwunge ha; so öppis macht der Herr Manuel nid; da derfür kennen i ne de z’guet.»

«Wi me’s nimmt», wehrt sech ds Veronika, «es isch scho fascht fertig gsi, wo-n-i’s gmerkt ha. Das isch gange wi gschosse. Er het mi ufgmacht, währeddäm i zum Fänschter uus gluegt und gwartet ha.»

Jitz seit d’Muetter: «Me luegt äbe nid zum Fänschter uus, du Evi, wenn me bi öpperem z’Visiten isch!»

«I ha halt nid dänkt, daß er öppis eso vorheigi», meint ds Veronika.

Uf däm Trom wäre di Alte nid vil wyter cho. Si hei sech ja scho chönne dänke, daß ihri Tochter kei Muetwille tribe het; aber jitz het der Meischter ds Veronika i d’Ängi tribe mit der Frag: «Aber wi tuusigs bisch du überhoupt derthi cho?» Wi het’s dadruuf söllen antworte, ohni der Renat z’verrätsche? Es het kei anderi Zueflucht gwüßt als zum Herr «Me». «E», seit es, «me het mi ja zue-n-ihm gschickt!»

«Wär het di gschickt?»

«Eh, es het nöue pressiert, und es isch grad sünsch niemer umewäg gsi, da bin i halt gschwind gange. I weiß nid, was Dir jitz mit mer ufz’begähre heit. Wenn me meint, me mach’s rächt, so tuet men eim de no abe kapitle. Ds andermal cha de richtig öpper anders gah!»

Uf das hi het sech dem Meischter Sterr sy Zorn wider dem Herr Manuel zue gchehrt, und er het nid vil meh gseit. Derfür hei jitz aber di beide Froue ds Trom wider ufgno und dem Veronika afa d’Zägge läse. Uf alli Tonarte het men ihm abe kapitlet, wi das für ne jungi Tochter uschicklech sygi, so amene Maler ga darz’sitze. Wenn di Schybe würklech sötti in e Chilche cho, so müeß me sech ja vor der ganze Stadt schäme. Nid vil het gfählt, so hätti’s ds Veronika sälber afa gloube. Und wo du di beide Froue mit verbündetem Blascht der Frösch zu mene Muni hei ufblaset gha, het du d’Tante Wyngarten erchennt, uf alli Fäll müeßi das de bychtet sy.

«E ja», het d’Muetter Sterr das mit Yfer ufgriffe, «du seisch ja geng, du wüssisch nid was bychte. Da gsehsch grad, daß du gar nid so unfählbar bisch.»

Ds Veronika het zwar gar nid ds Bedürfnis gspürt, sys Gwüssen uf däm Wäg z’erliechtere; aber dem liebe Fride twäge het es sech dry ergä und kei Widerred meh ta.

Der Meischter isch mit dem feschte Vorsatz use gange, dem Herr Manuel ghörig sy Meinung ga z’säge.

Chuum sy di beide Froue wider under sych allei gsi, so sy si fascht vergyblet, i d’Wärchstatt übere ga z’luege, wi eigetlech das Portrait vom Veronika usgfalle sygi; aber vor den Ouge vom jungen Urghend hei si sech doch nid welle derfür ha, daß si ihre Gwunder nid chönnte meischtere. Und so hei si zsämen usgmacht, si gange de bi nächschter Glägeheit ga luege, wenn niemer umewäg sygi. Di Glägeheit het sech schon e Stund später botte, wo der Renat zum z’Mittagässe hei gangen isch. Wo si du bald druuf sälber hei welle zueche sitzen und d’Tante Wyngarte sech verabschidet het, hei si dem Meischter Sterr under der Hustüre gseit, si heige das Portrait vom Veronika welle ga luege, aber si heige’s niene gfunden i der Wärchstatt, es syge dert alles nume Heiligi umenandere gläge. Der Meischter het mit Müej und Not ds Lache verha und dänkt, he nu, wenn dir ds Veronika nid besser kennet als eso, so hilfen ig euch o nid eui Gwundernase z’fuettere.

Ds morndrisch hei ungfähr zur glyche Zyt der Meischter Sterr und sy Tochter, es jedes für sich, ne schwäre Gang aträtte. Ds Veronika het sech uf e Wäg gmacht, für i der Lütchilche ga z’bychte, wo der sälb Tag der Stiftspropscht vo Wattewyl, e ganz bsunders g’achtete geischtleche Herr, d’Bycht abgno het. Öppe hundert Schritt hinderhär isch der Meischter gangen und het sech di ganzi Junkeregaß uuf überleit, was er jitz dem Herr Manuel well ga säge. Er het sech i syne Gedanke fei e chly in e Zorn yne gredt; aber je nächer er dem Chilchplatz cho isch, descht dütlecher het er der Herr Manuel mit sym überlägenen Ufträtte vor sech gseh und sys böse Muul afa förchte. So isch es du gscheh, daß dä guet Meischter Sterr, anstatt bim Herr Manuel vorz’spräche, süberlech am Huus vorby gangen und uf mene größeren Umwäg mit samt syr Töubi wider hei cho isch. Und dert het er du i der Arbeit vo de nächschte Tage der Cholder nah-ti-nah verlore.

Underdesse het ds Veronika i der Lütchilche sys Härz vor em Bychtiger usgschüttet. Es isch villicht guet gsi, daß es ds Gsicht vom Herr vo Wattewyl nid het chönne gseh, vowäge was ds Veronika da erzellt het vo syr Sitzung bim Herr Manuel und vom Zorn vo synen Eltere, het er mit dem beschte Wille nid chönne tragisch näh. Und wenn er trotzdäm druuf ygangen isch, so isch es meh us Rücksicht uf d’Eltere gscheh und für d’Glägeheit von ere gueten Ermahnung nid la vorby z’gah. Sobald er gwüßt het, daß bi der Sitzung alles aständig und i der Ornig zuegangen isch, het er ds Veronika gfragt, öb es de sünsch nüt meh uf em Gwüsse heigi. Und wo das g’antwortet het, es wüßti mit dem beschte Wille nid was, so het der Bychtiger gseit, das sygi äbe grad di gröschti Sünd. Und du het er afa lamäntieren über en allgmeine Mangel a scharfem Gwüsse, über d’Hoffart und über dä abtrünnig Geischt, wo alles astecki. Äbe grad der Herr Manuel sygi o eine vo dene, wo nüt tüejen als di heiligi Chilchen und ihri Diener kritisiere. Und bi allem däm tüej er de glych no dür sy Chunscht d’Lüt verfüehre, sech i di ygrissene Mißbrüüch yne z’verrönne. Da meine si de, wenn si sech i den Arme vo mene Gripp uf em Totetanz heige la male, so heige si Zügnis vo wunder was für nere Demuet und Zerknirschung abgleit. Und mit de Chilchefänschter syg’s nid vil besser. Vor settige Lüte müeß me sech in acht näh. Es wäri besser, wenn me sech die zum Byspil nähmti, wo sech dem Heiland tüeje verloben und i stiller Wältabgschideheit d’Sünde vo der Wält hälfen abbüeße. Äs, ds Veronika, söll sech doch ja überlege, wele Wäg daß es yschla well. Öppis Chöschtlechers als ds Läbe heigi niemer, und wär das opferi, dä heigi sys Heil für Zyt und Ewigkeit gwunne. Es sölli drüber nachedänke, und für emel ja nüt z’versuume, tät es guet, d’Gunscht vo der heiligen Anna wider z’gwinne dür ne Bittgang öppe zur Kapälle vo Siben-Eiche. Es gange so wi so i der nächschte Zyt no meh Froue derthi. Druufhi het der Herr vo Wattewyl sym Bychtchind d’Absolution gä und ’s la syner Wääge gah.

Wo-n-es heicho isch, het es nid öppe der Ydruck gmacht, daß es ihm vil gwohlet heigi. Im Gägeteil, es het i de nächschte Tage vil vor sech ane gstuunet und d’Gattig gha, es tüej ihns öppis plage. Bis jitze het ds Veronika ei Tag um en andere gno, wi-n-er cho isch und nie z’grächtem drüber nachedänkt, was es mit sym eigete Läbe well afa. Wenn es a d’Zuekunft dänkt het, so het ihm vorgschwäbt, daß es halt einisch wärdi hüraten und öppe sy Wäg mache wi ander Lüt o. Jitz aber het ihm der Bychtiger ungsinnet d’Ouge drüber ufta, daß me no nen andere Wäg chönni yschla, wo vor Gott schöner und nützlecher sygi. Und vom Ougeblick a, wo-n-ihm das Liecht ufgangen isch, syn ihm undereinisch o di junge Manne ganz anders vorcho als bis dahi.

* * *

Der Summer isch heiß worde, und i der Stadt Bärn het’s vil chummervolli Gsichter gä. Us der Lombardei isch Bricht cho gsi, ds schwyzerische Chriegsvolk füehri sech dert inne nid öppen am beschten uuf. Es gscheji vil Unrächt, und uschuldigs Bluet fließt bachwys. Und trotzdäm hei Rät und Burger erchennt gha, nam alte Grundsatz «entweder z’grächtem oder nüt» müeß me dem erschten Uszug, wo under em Herr Albrächt vom Stein Chrieg gfüehrt het, ohni öppis Rächts usz’richte, ne Sukkurs nacheschicke. A Lüte, wo sech derzue härgä hei, het’s nid gmanglet; aber was gwüssehafti Möntsche gsi sy, so hei die über das leidige Reisen ufbegährt, und anderi sy nid vo den Altären und Heiligebilder gsi wägz’bringe, wo si sech um d’Erlösung vo de Gfallenen us em Fägfüür plaget hei.

Numen i der stille Wärchstatt am Chlapperlöubli het me vo allem däm nid vil gmerkt. Der Meischter und syni Ghülfe hei alli Händ voll z’tüe gha und sech um Chrieg und Chriegsgschrei gar nid gkümmeret, bis a mene schöne Morge der Chlous von Römerstall i d’Wärchstatt cho isch und dem Meischter gseit het, er heig im Sinn mit dem Sukkurs uf Mailand yne z’ryte. Er tüej sech hübscheli derfür rüschten und heig no welle cho luege, was sy bstellti Schybe machi. Da het der Renat d’Ohre gspitzt und dä Junker vom Chopf bis zu de Füeßen agluegt. Und richtig, wenn er ne mit dem Etwurf vom Herr Manuel vergliche het, so het er grad usegfunde, daß er ihm glychi. Der Junker het d’Arbeit vom Renat bewunderet und ihm es Komplimänt gmacht, wo dä ganz gärn ygsacket het. Dernäbe het der Renat für sich dänkt: Chnöile du nume vor dyr heiligen Anna, dyni isch si wäge däm de no lang nid. Ganz bsunders gärn het der Renat ghört, daß dä Fänschterjunker, wo-n-er hütt zum erschtemal i sym Läbe gseh het, i d’Lombardei verreisi.

Der Meischter und der Junker sy mitenand use gange, und derby isch d’Türen offe blibe, so daß der Renat het chönne ghöre, was si dusse zsäme gredt hei. Der Junker het ganz unverfrore nam Veronika gfragt und isch offebar gar nid zfride gsi, wo’s gheiße het, es sygi mit andere Froue vor zweene Tagen ufbroche zu nere Wallfahrt ga Siben-Eiche. Der Meischter het mit sym vornähme Chund gspasset und ihm gseit: «Ja, ja, Junker, eigetlech hättet Dir’s nötiger, Ech um d’Gunscht vo der heiligen Anna z’gmüeje, und no besser würd’s dem Herr Manuel astah; aber i weiß scho, dä het nid bsunders vil uf der Gunscht vo de Heilige.» Der Chlous het dem Meischter g’antwortet, es dunki ihn, di heiligi Anna sötti mit ihm zfride sy, wenn er nere doch so ne schöni Schybe stifti. Und i der Wärchstall inne het der Renat dänkt: oder ehnder no mit mir, daß i se so guet gmalet ha.

Vo däm Tag a het der Renat mit ganz andere Gfüehl a syr Schybe g’arbeitet. — Isch dä Junker nid juscht eine vo dene gsi, wo so rächt mit de große Herre schwümme, für sälber obenuuf z’cho? So eine, wi se der Renat uf em Strich gha het? Und jitz het ihm dä no söllen i ds Gheeg cho bim Veronika — und är, Renat, sött ihm de gar no mit syr Chunscht z’Hülf cho? — Das isch doch e chly vil verlangt gsi. Liecht en andere hätt sech da nid übel gwehrt. Aber der Renatus Urghend het fescht dra gloubt, daß stilli Arbeit und geduldigi Treui alles anderen us em Fäld mögi schla und daß gueti Gschpane müeße zsämecho.