Rudolf von Tavel: Der Frondeur. Kapitel 14

14.

Es het ein dunkt, so voll und tief heigi di schöni Wält um d’Turnällen ume no nie der Ate zoge, wie a däm Abe, wo si dem Junker Gideon sys Roß vore Toteboum vo sym junge Herr gspannet hei. Uf menen eifache Wägeli isch er ufbunde gsi und mit Tannchries und Blueme deckt. Ds Roß het nid begriffe, was es i där Gable söll, äs, wo sünsch sy Meischter im Bogen über alli Züün und Grebe treit het. Me het müesse rede mit däm Tier. Der Mondschyn het der Dampf versilberet, wo-n-ihm us de vollblüetige Nüschtere gfahren isch. Wie us suberem wyßem Chartepapier gschnitte, sy d’Muure dagstande, schön und mit scharfe schwarze Schätte druff. Der Duft vo Lila, Stärneblueme, Schwärtlilien und Cheschtenebluescht isch us de Gärten übergloffen uf di früsch ufbrochene, dampfwarmen Ächer. Der Andrees het ds Junkers Roß am Zoum gfüehrt. Zwee Chnächte mit Latärne sy hinderhär gloffe, und der Herr Heros isch allei vorus gritte. Zum Glück isch niemer umewäg gsi, wo ne hätti chönnen arede. Er hätti nume mit mene Brüel chönnen antworte, so isch ihm Hals und Härz zsämegschnüert gsi. So sys Glück und meh als das, alles, was er a Guetem no het gha z’erwarte, i der Nacht us sym Hus furtfüehre... ohni ne liebe Züge, wo doch öppe mit mene Handdruck hätti chönne säge: I bi de by dr. — Was het’s ihm gnützt, daß d’Wyber hinder de Fänschter vor Erbarme gschlotteret und d’Händ verworfe hei?

Jede Hueftritt, jede wäggsprängte Stei, jedes Ächze vo de Reder isch ihm wie-ne Stich dür March und Bei gfahre. Mängisch isch es ihm vorcho, wie wenn ihm d’Frou Nicolette vo ihrem Fänschter us nacheluegti und brieggeti. «Und wenn ich von dannen sollt müessen, ohne dich wieder gesehen zu haben, so sollt du wissen, daß ich dich lieb gehabt bis an letzten Atemzug.» — Ja, so ungfähr het’s gheiße. — Und wenn si no läbti und das hätti müesse düremache? — Si het’s villicht gseh cho und zum vorus düregmacht. — Warum gsehn i di o erscht jitz, wie du gsi bisch, Colette, und was i dir schuldig blibe bi?

Und im Wyterryten isch ihm wieder vor d’Seel cho, daß o der Gideon ghulfe het, der Mama di letschte Jahr schwär mache. Es isch ja nid z’verwundere. Wo hätt’ er öppis anders sölle lehre? Er het mi welle nachemachen i allem, und wie’s de geit, wenn der Lehrmeischter nid hinder eim steit, so git’s numen e Nachenafferei. — Sowyt het er alli Schuld bi sich sälber gsuecht, der Oberscht, und sech mit allem sym Plänmache verdammt.

Aber, wo ds Schlößli und ds Dörfli hinder ihm im mondsilberige Dusem verschwunden und di waldschwarze Bärge neecher cho sy und d’Burehüser i ihrne Hoschtetten umenand grupet sy, und sech d’Strouhdecher über ds Gsicht und d’Ohren abezoge hei, da het’s ne dunkt, si chehre dem Toten und dermit o ihm der Rügge. So fürchterlech still isch ihm d’Gäged no nie vorcho. Het er nid, so lang er daheim gsi isch, d’Bure derzue bracht, ihm i ds Gsicht z’luegen und Vertroue z’fasse? Si hei gwüßt, daß er ne i allem über isch, daß er’s guet meint, und drum hei si ne als Herr la gälte, hein ihm gloubt und gfolget. Het ihm nid der Gideon no gschribe, wie si der Mama ds Gleit gä heige, grad z’scharewys? — Und jitz, wo-n-er ds Schwärschte mueß mache, wo ds Läben a mene Vatter cha zuemuete, verschlüüft sech alles und chehrt ihm der Rügge. Wo isch jitz ds Vertroue, wo de Lüten albe ds Gsicht gägen ihn zue dräiht het? Si wüsse doch, daß der Bluetstab über niemerem broche wird, daß d’Rächerin, wo us ihrer Mitti ufgstanden isch und mit frävelhafte Hände, ohni Vollmacht, ds Sühnopfer gnoh het, scho grichtet isch dür ihren eigete, o wieder erfrävlete Spruch.

Gram und Verbitterung über dä, wo da hinder ihm, im Toteboum lyt, wott über ihn cho. Är, der eiget Suhn, het ihm alles verderbt. — Aber nei, i wott ihm nütmeh nachetrage. Ha nid ig in ihm gläbt und gsündiget?

O wie wyt, wie etsetzlech wyt isch doch dä Wäg jitz, wo-n-er albe so gärn gmacht het! Wie wyter si i d’Höchi chöme, deschtmeh erlöscht ds Mondliecht. Was no a Heiteri vom Himmel chäm, blybt i de Tanne. Dür di schwerzischti Nacht geit’s. Inwändig und uswändig isch es so fyschter, daß me beidi Händ usstreckt, für irged öppis z’sueche, wo me sech dranne chönnti ha. D’Möntsche sy anne mit ihrne gschyden Ouge. Jitz mueß me d’Roß la mache. Derzue geit’s stotzig bärguuf, so daß me furchtbar langsam rückt und alli Bott mueß verschnuufe.

Undereinisch stolperet dem Oberst ds Roß und fallt i d’Vorhand. Was isch das? Er stygt ab. Sy mr abem Wäg cho? Escht, Chries. E Tanne lyt z’tromsig übere Wäg. Da isch nütmeh z’welle. Me mueß warte, bis me wieder öppis ma underscheide. Dem Herr Heros isch es, wie wenn er im Wald es Hohnlache ghörti. Und doch lyt e wahri Totestilli ufem Bärg. — Der Wald verhet dem Junker Gideon der Wäg zum Fride. Der Vatter weiß, wie d’Lüt settigs düte. Aber es isch nüt z’welle. Me mueß a ds Bort sitzen und warten und het jitz erscht rächt Zyt zum Nachedänke. Jitz bin i z’underscht unde. Cha’s überhoupt no wyter abe mit mer? fragt er sech. Wenn doch e zwöiti Tanne fiel und mi erschlüeg!

Aber was de? De wärisch du de da, Gideon, und hättisch niemermeh, wo di mit Ehren i ds Grab leiti. — Nei, es mueß usgchüschtet sy, bis zum letschte Tropfe. Und i tue’s. I blybe by dr. — Herr — Gott! Ja, jitz, wo du tot bisch, blybt er by dr, dy Vatter.

«Herr Oberscht! — Herr Oberscht!»

Us mene schwäre Troum fahrt er uf, weiß nid, wo-n-er isch. Aber da stande d’Roß und derhinder... Ach Gott, ja, da isch ja alles wieder. Der Andrees het ne gweckt. Richtig, e Tanne lyt z’tromsig übere schwach ygschnittene Wäg. Es isch früsch, und über de Tanne lyt e dünne Näbel. Me ghört Wildtube. Es isch nid so eifach um di Tannen ume z’cho. Der Wald isch stotzig und dick, und me het keis Wärchzüüg. Aber ändlech gratet’s doch. Es isch guet, daß me syni Sinne mueß zsämenäh und o mit de Hände z’schaffen überchunt. Und gottlob wott es bald tage. Wo si übere Grat chöme, geit d’Sunnen uf. Rot rünnt es über d’Flüeh vom Hohgant, und hie grediübere, am Stauffe, wird’s i de Tanne rot. Aber d’Sigriswylflüeh sy no grau, und der ganz waldig Talchessel isch blau und chalt. Und e settigi Stilli! Wie wenn no nidemal ds Ruschen erfunde wär. I där göttleche Stilli chunt jitz der tot Junker übere Ringgisgrat i di großi wyti Einsamkeit. Es chönnti eim ds Härz mit Fride voll mache; aber da unden am Bort chläbe d’Hüser vo dene Töufer. Under dene Decher erwache jitz Froue, wo nid wüsse, was us ihrem Ma worden isch, Chinder, wo kei Vatter meh hei, und bätten und blangen und hoffen und hei Angscht um ihre Gloube. Si erwache zu mene neue Tag voll Sorgen und Leid und begryfe nüt meh a ihrem barmhärzige Gott.

Nie i sym Läbe het der Oberst dänkt, daß er einisch der Wäg zwüsche dene Hüser düre müeßti sueche wie-n-e Schelm. Het er se-n-öppe nid gschetzt, di Lüt? Het er’s nid im gheime gägenüber Rät und Burger mit dene Fromme gha? Er weiß wohl, daß er se o jitz nid z’förchte het. Si tüe ihrem Todfind nüt z’leid. Ohni z’mule gange si für ihre Glouben i Tod. — Es heißt ne-n-öppis, a dene Hüser vorby schlyche. Und das isch nid sy Art. Das lyt ihm nid. Fascht nid ertrage chan er’s.

Niene geit es gwunderigs Fänschterli uf. Es isch alles wie usgstorbe. Und doch wüsse si, was da gscheht. Ds Glöggli vo der Würzbrunnechilche verchündet’s. Am Fridhoftöri warte der Pfarrer vo Röthebach und der Totegreber. Der Oberst und der Meischterchnächt und di beiden andere Chnächte trage der Junker yne zur Muure. Da git’s dem Herr Heros e Schlag. Es isch, wie wenn er vom Richter ufgrüeft würdi. Steit da nid uf der Steiplatten a der Chilchemuure: «Marie Nicolette von Herbort»?

Niemer umewäg, wo-n-ihm chönnti der Arm undere schieben oder d’Hand drücke. Und da dernäbe ds offene Grab, wo ufe Gideon wartet. Gott im Himmel! — Dem Gideon sys Grab! — Es isch z’viel, eifach z’viel. Wie i mene Näbel steit er da, aber o wie-n-en ächte Soldat, wo nütmeh gspürt als grad di nächschti Pflicht. Und so luegt er ihm nache, i ds Grab. Was der Pfarrer seit, ghört er nid. Er steit und steit und luegt, wo scho lang alles fertig isch.

Dene Manne macht’s bald Angscht, er chönnti de no zsämebräche. Lang troue si sech nid i sy Neechi. Aber ändlech fasset sech doch der Pfarrer es Härz und füehrt ne dänne, uf di anderi Syte vo der Chilche. Dert sitzt er, er weiß sälber nid wie lang, bis der Andrees sech zueche lat. — Richtig, di Manne sy ja no da. Es mueß für se gsorget sy. «Ganget uf d’Gouchere!» befiehlt er, «der Blaser Chrischte söll ech z’ässe gä. — D’Roß nimm beidi mit, Andrees!»

Der Andrees luegt, wie wenn er lätz verstande hätti.

«Hesch ghört: D’Roß nimmsch beidi mit!»

«Ja, wott de der Herr Oberst...?»

«Das geit di wyters nüt a. Gang numen und mach dy Sach!»

Di Manne sy dervo trappet, wie wenn no ihri Füeß fragte, ob si de o rächt verstande heige. — Und am Husegge vo ds Totegrebers Hus het der Pfarrer no lang hindere gluegt und überleit, söll er no einisch zrück oder nid.

Der Vatter Blaser uf der Goucheren isch grad dranne gsi, ne Zuun wieder ufz’stelle, wo-n-ihm syni Guschteni nächti umgrönnt hei, da gseht er di drei Manne mit de Roß usem Tannewald vürecho. Er stellt d’Schlegelachs ab und het d’Hand über d’Ouge. Sitdäm si der Zebedee verschleipft hei und di Brüeder änet dem Bärggrat, isch me chlüpfiger ob frömde Lüte, bsunders wenn si mit Roß derhärchöme. Und der Vatter Blaser weiß no einisch nid, was er dänke söll, wo-n-er der Meischterchnächt vo der Turnälle ma erchenne. Mit mene Treicheli, wo am Brunnestock hanget, git er syne Lüte nes Zeiche. Das wott säge: Machet, daß der furt chömet! Und zwo Minute druuf sy d’Bueben im Wald, i Löcher, wo se kei Hund erstöbereti. Är sälber blybt stah. I Gotts Name. Wenn’s sy söll. Me bättet nid all Tag «dein Wille geschehe!» wenn me’s de nid wott la druuf abcho.

Underdesse chöme di drei mit de Roß ds Bort ab, alli Gredi uf d’Gouchere zue. — Hälf mr Gott! — Wär jitz das Gsicht gseh hätti i sym graue Chranzbart! Angscht, Stuune, Trotz und Gottergäbeheit, alles i eim einzige Blick.

Het’s der Andrees gseh oder sünsch nume dänkt, wie’s dene Lüte da obe z’Muet sygi, er rüeft scho vo wytem: «Häb nume nid Chummer, Blaser! Es gscheht dr nüt. Mr hei ne jitz grad ungere ta z’Würzbrunne.»

«Wän?»

«Der Junker.»

«’s isch dr öppe nid ärscht!»

«Isch nid so?» fragt der Andrees gäge di beide Chnächte. Und wo die mit de Chöpf nicke, lat sech der Vatter Blaser neecher zueche, vo Chopf zu Fueß ei Gwunder.

«Es ertrünnt ihm halt doch e keine, däm da obe», seit der Meischterchnächt. «Weisch, wie’s gangen isch?»

«Wo wett’ i?»

Jitz chunt der Andrees ganz nach zuechen und seit dem Vatter Blaser i ds Ohr: «Ds Züsimatt-Eisi het ne zue sech yhegla un ihm Gift i Wy, ta.»

Und du luege si enand lang, lang a. Nume mit den Ouge seit der eint: Das wird öppe nid sy, und der ander: Gloub’s oder nid, so isch es gange.

«Aber los jitz!» faht der Meischterchnächt wieder a. «Mr manglete di Roß da ungerz’stelle. U wenn d’is öppen öppis z’ässe hesch, so säge mr dankheigisch.»

«Chömit!»

Dermit füehrt se der Blaser zum Hus und stellt ne-n-i der Chuchi uf, was er het. Vielmeh als es ehrlechs Dankheigisch het me derby nid z’ghören übercho. Nume was ne z’nacht im Wald begägnet isch, das het doch no use müesse. Daß das nid vo Möntschehand gscheh sygi, dadrüber sy si eis gsi, und dene Chnächten isch es no jitz chalt übere Rügge gfahre, wenn si dra dänkt hei. Si hei’s dem Tüüfel zuegschribe, währed der Vatter Blaser seit: «Der lieb Gott het scho mängem e Boum übere Wäg gleit, daß er sech bsinni, gäb er’s wyter zwängi.»

«I gloube, das heig’s hie nümme gmanglet», seit der Andrees, und derzue dütet er dem Blaser, er heigi no neuis mit ihm z’rede. Di beide sy use, nes paar Schritt vom Hus ewäg, und du brichtet der Meischterchnächt: «Üsen Oberst isch e brochne Ma. Wenn du ne gsuchisch...»

«Ja, wo isch er de?»

«He äbe hei mr ne z’Würzbrunne müesse la. Er het is heigschickt u no gseit, mr sölle hie vorby.»

«Was wott er de da äne?»

«Wär cha das wüsse! I trouen ihm nüt. Er cha eifach nid vo dene Greber ewäg. Es isch ihm z’viel worde.»

«Aber dä cha me nid eso da äne la.»

«Was wottsch! Er het niemer welle byn ihm ha.»

«Hm. — Wenn eim z’viel ufgladen isch, so mueß me halt zuehe, süscht nimmt’s ne-n-ungere.»

«Ja lue, so eine. Wär wett si da zuechela? Wenn alls ne förchtet!»

«Äbe, settig sy de no bsungerbar alleini, we’ si einisch drinne sy, wie är jitz.»

Di beide Manne sy nah-ti-nah der Bärg uf cho, düre Wald yne, bis a ds änere Bort, wo men abe gseht, uf d’Würzbrunne-Chilche. Und richtig, dert steit eine wie agwachsen ufem Fridhof.

«Das isch ne», seit der Senn. «So? Euch het er heigschickt u de no gseit, dir söllit ech bi mir zuechela?»

«Ja, das het er.»

«He nu guet, jitz weiß i, was i z’tüe ha.»

Uf das hi sy di beiden umgchehrt, und sobald di Chnächte mit de Roß wyters sy, het der Vatter Blaser Milch und Brot gnoh und isch übere Bärg, ga Würzbrunnen abe.

Bim letschte Hus vorem Chilchli rüeft en ängschtlechi Frou zum Fänschter us: «Vatter Blaser! Nid dahingere!»

«I weiß, was i z’tüe ha», antwortet er. Er geit und stellt Brot und Milch uf d’Fridhofmuure, so daß der Oberst ’s mueß gseh. Er macht ds Chneu, o so, daß der Herr ’s mueß gseh, und geit ume hei. Und am Abe chunt er no einisch vore Wald und luegt aben und ds morndrisch am Morge wieder und schickt e Bueb mit Brot und Milch.

«Het er’s gnoh?» fragt me ne, wo-n-er umechunt.

«’s isch emel nütmeh da gsi.»

Und so isch es wyter gange. Mängisch het me der Oberst gseh, mängisch nid, und wo-n-er z’nacht sygi, het niemer chönne säge. I Wald yne hinder der Chilche, het sech niemer trouet, solang me ne-n-umewäg gwüßt het.

Der Waldchessel vo Röthebach het dampfet. D’Luft isch über Mittag zitterig warm worde, und d’Flüeh vom Hohgant sy so scharf zeichnet gsi, me het jedes Tanngrotzli i de Chräche gseh. Einsame Lüte, wo bi der Arbeit über unergründlechi Sache nachedänkt hei, isch es hütt vorcho, me sötti d’«Buechstabe» chönne läse. Eh weder nid sygi dadrinnen e bsunderi Offebarung. Fyschteri Wulkebärge sy mit uheimelig scharfe Ränder am Himmel gstande. D’Vögel sy wie Pfyle, wo men usem Versteck schießt, hert über de Stuben umenand gfloge. «Es git öppis. Es git öppis», hei d’Bure gseit. Früech het’s gfyschteret. Vo zwone Syte het’s i de Wulkeburge gflammet und gschine. Und wär jitz nid het müesse vorusse sy, het sech tief undere Schärmen ynegla.

Da hei die i der Gouchere dänkt: Was macht ächt üsen Oberscht in ere settige Nacht? Z’Würzbrunne het me ne no am Namittag gseh um d’Chilche stryche mit syne strube länge Haaren und dem verwilderete Bart. Aber jitz, wo mängisch di wyße Chilchemuure plötzlech im Wätterschyn uflüüchte, wo me z’momäntewys d’Grabchrüz ganz dütlech cha underscheide, gseht me ne nienemeh. Der Totegreber het ihm d’Chilchstüren offe gla, und me tröschtet sech, er syg allwäg dinne, am Schärme.

Aber uf dä Ougeblick het der Herr Heros gwartet. Alli di Tag het er öppis brüetet. Geng und geng wieder isch er i syne Gedanke bi de Töufer gsi, het a ne-n-umegstudiert, wie si sech i de Bärgbech löje toufe, wie ne das ruuche Wasser d’Sündelascht abeschwemmi und si de mit dem Glouben a nes heiligs Läbe chönnen ufstah. — I mueß o ne Toufi ha, seit er sech, wenn i no läbe söll. Entweder nimmt’s’mi jitz ganz undere, oder es mueß en Erlösung cho. Ne Toufi mit Füür und Wasser, mit däm Wasser, wo das Land hie tränkt und sägnet.

Juscht, wo der Tannewald, sünsch so schwygsam, afaht suusen und d’Zwisle wie i mene Wirbel gange, juscht wo di erschte Donnerschleg übere schwarze Chessel rolle, a de Flüeh branden und im Zorn über di herti Muure wieder zrückloufen und ds ganze Rotacheland mit ihrem Ufruehrlärme fülle, geit er dem Wald zue, i di fyschterschti Fyschteri yne. Er geit im Füürglanz vo de Blitze wyter, ds Bort uf, uf ne-n-Egg, wo-n-er scho kennt, wo me der Ufruehr überluegt und der Widerschyn i de graue Rägestürz gseht ufzucke. Är ghört anderi Tön als ander Lüt, gseht anderi Sache. Usem Suuse vom Wald isch es Pfyfe worde, wie im Takt. — Wo het er das Pfyfe scho ghört? — Dussen ufem Meer, uf de Galeere. Das furchtbare, hässige Pfyfe vo mene Profoß, wo de Ruederchnächte der Takt agit. Und richtig! — Was isch das da oben i de Wätterwulke? Di rote Drachefäcke? Ufen — abe — ufen — abe, im Takt zum Pfiff. Da schießt es dür d’Wulke, ds Schiff, mit syne hundert länge Rueder. Und isch es es Stöhne? — Nei, nei, si singe. Wie-n-e Psalm ruuschets dür d’Wulken und fahrt wie uf großen Akkorde, fahrt — fahrt — fahrt.

Er weiß nid, troumet er’s oder isch es eso. Es het ihm der Ate gnoh. Er cha sech nid rüehre, chneuet da, luegt i sech ynen und lost und lat ds Wasser vom Himmel i Strömen über sech loufen i Donnerrollen und Wätterschyn. Ohni Angscht, ohni Erchlüpfe gseht er d’Blitzstrahlen i ds Tannemeer abeschieße. Und wenn der nächscht mi trifft, so erschlat er eine, wo vo Härze Bueß ta het, e Heilige. Er weiß nid, wie lang er scho da isch. Es dunkt ne-n-e ganzi längi Nacht und isch doch villicht numen en Ougeblick, e Schyn us der Ewigkeit.

Über däm stillet’s. Es donneret nume no i der Wyti. Hie ruuschet der Räge, und wenn’s schynt, so glänzt am Boden und i de Böum alles wie Glas.

Er geit wieder abe, suecht der Wäg düre Wald und bruucht viel Zyt derzue. Schritt für Schritt mueß er sech ertaschte, bis ändlech d’Muure vo der Chilche wieder i mene Wätterschyn vor ihm uflüüchtet. Jitz geit er ynen und lat sech uf ne Bank nider und gseht geng no das Schiff i de Wulken und ghört der Psalm, aber es isch ihm weder Angscht no Schräcke. Er weiß jitz, daß er tief gnue i Spiegel vo sym Läbe gseh het und daß er gar nütmeh Guets dranne gfunde het, gar nütmeh. Es het ne kei Blitz erschlage, und doch het er di troffene Tanne ganz nach im Zersplittere ghöre schreie. Er het mr mys Läbe wieder i d’Hand gleit, es neus.

Uf eismal wird’s ihm wieder häller vor den Ouge. Er weiß nid rächt, wo-n-er isch. — Doch gschlafe? — E Sunnestrahl fallt uf di wyßi Wand. Da steit öppis gschriben i chunschtvoll gmalete, uralte Buechstabe. Me cha’s grad chuum no läse; aber er list: «So kommet denn und lasset uns miteinander reden, spricht der Herr. Wenn eure Sünde gleich blutrot ist, soll sie doch schneeweiß werden; und wenn sie gleich ist wie Scharlach, soll sie doch wie Wolle werden.»

Er buechstabiert und list, bis er’s use het, und stuunet ob däm Sunneblick, wo ds Fänschter füllt, und cha geng nume stuune, stuune.

Wenn er erscht no wüßt, was jitz i der Turnälle geit, wenn er di jungi Dame gsäch, wo dert im Sattel sitzt, di cheschtenebruune Haar zrückwirft und mit mene Blick, wo jedem Ma Reschpäkt verschaffet hätti, luegt, wie d’Chnächten a mene Buebli d’Bügel apasse! Und doch het si d’Güeti sälber i de blauen Ouge. Ds Buebli hingäge, das luegt i d’Wält use, es sprätzlet nume so vor Läbesluscht, währed syni Füeßli chuum i d’Bügel abe möge grecke.

Der Oberst geit a d’Sunnen use, für sech z’tröchnen und z’werme. Er geit ufem Chilchhof uf und ab, reckt d’Arme, streckt d’Chneu. Da lige d’Greber, wo ne-n-alli di Tag so furchtbar nachegnoh hei. Er luegt se-n-o jitz no lang a und doch mit anderen Ouge. Und geng meh zieht’s ihm d’Blicken a Himmel use, wo us breite Lücke zwüsche wyße Wulkefätze ds Blaue lachet. Ohni z’welle, suecht er d’Vision vo der Galeere; aber da isch nüt als Bläui, Glanz und Fride.

Er sitzt stundelang a der sunnige Muure, louft gäge Wald hindere, wo no alles vo Diamante tropfet, chunt wieder, geit wieder und cha nid i ds Klare cho, wie-n-er wieder söll afah, wil es ihm grad no jitz nid i Chopf wott, daß er mit dene z’Bärn sötti abinde. Und doch... isch nid äbe dert der Scheidwäg gsi, a däm er lätz gangen isch, dert, wo-n-er den andere nid trouet het und für sich alleini het welle mache, us Angscht, er müeß im Ganze völlig ufgah?

Wie grusam schwär isch es doch, sy Wäg i der graue Würklechkeit z’sueche, wenn me so usem Guldglanz vo der höchere Wält usechunt! Aber das gseht er jitz, me nimmt das, wo me für ds Rächten erchennt het, gärn z’wichtig. Ob echly meh linggs, echly meh rächts i där verdorbene Wält, het eigetlech nid viel z’säge. Ds einzig Wichtige lyt ganz amenen anderen Ort.

Der Herr Heros gseht der Totegreber cho. Er chunt cho zwölfi lüte. Da geit er wäg. Er schüücht’s, mit de Lüte müesse z’brichte. I Wald hindere geit er und dem Soum nah chly i d’Höchi, für no einisch über dä groß Waldfride wäg uf d’Bärge z’luege, wo geng no Näbelwulke mit graue Hände drann umesueche.

Er gseht der Bueb vo der Gouchere ds Bort ab cho, wo dem einsame Büeßer Milch und Brot geit ga uf d’Chilchhofmuure stelle. Es het verlütet. Der Totegreber und der Bueb gange zsäme furt. Di brüetigi Mittagsstilli lyt ufem Land. Alles schlaft.

Aber da... was chunt dertäne dem Bärgbort nah? — Roß. Und nid Bureroß. Es geit lang, bis si neecher chöme. Der Läbhaag und Böum decke se. Aber si chöme doch. Und chömen abe, Würzbrunne zue. E Dame und... dem Oberscht faht ds Härz afah chlopfe.

Jitz sy si hinder de Hüser. — Ja, e Damen isch es gsi und es chlys Rüterli, es Chind no, und eine wie der Tschägg und no eine mit mene Handpfärd.

Der Herr Heros geit mit länge Schritte dem Fridhof zue. Es chunt ihm z’Sinn, daß er strub usgseh müessi, aber mira. Da chunt ihm doch ds neue Läben etgäge. Da isch es glych, wie men usgseht. Uf eismal tuet sech ja der Wäg uf, wo-n-er jitz geng gsuecht het.

Er macht jedefalls großi, vor Gwunder schier wildi Ouge, wo-n-er übere Chilchhof derhärchunt, und o sünsch gseht er nid heimelig us mit der Mähne, wo nume Wind und Wätter drüber gange sy.

Aber da chunt vo der andere Syte, ganz allei, e Chnopf vo mene Buebli derhär, e Cavalier en miniature, im Spitzechrage, es Dägeli a mene Bandelier. Und das Bürschtli — es förchtet sech eigetlech, me gseht ihm’s vo wytem a — zieht der Fäderehuet, leit di linggi Hand ufe Mage, macht e tiefe Serviteur und seit: «Bonjour, Papa.»

Er wott druuf ygah, der Oberscht, uf di Vorstellung vo sym Jüngschte, wo-n-er zum erschtemal gseht. «Bonjour, mon fils», wott er säge; aber er chunt nid über «Bon...» us. Es schnüert ihm der Hals zue. Er nimmt das Gentilhömmeli und drückt’s a ds Härz, und derby loufen ihm d’Tränen i Bart.

Und jitz steit undereinisch o ds Annelor da. Im Oberscht isch geng no ne lyse Groll gägen ihns wäge der Flucht us der Turnälle. Aber öppis dervo la z’merke, brächt’ er jitz doch nid über sech. Es wird ihm uf eis Mal klar, daß er syr Tochter ja alles verdanket, wo-n-ihm vo sym alte Glück no bliben isch, bsunders dä möhrig Näschtbuz da. Fascht — fascht het ds Annelor e Gruuse vorem Vatter. Und doch fallt’s ihm unbsinnet ume Hals. Und chuum la si enand los, so gseht ds Annelor ds Grab vom Gideon. Da chan es nümme. Müed vom Ritt, müed vo allem, was über ihns gangen isch, lyt es ohni Halt und Chraft i den Arme vom Vatter. Er füehrt’s wäg, uf d’Sunnsyten übere, und heißt’s dert sitze. Und bald druuf chunt er mit der Zehrung, wo si-n-ihm vo der Gouchere bracht hei, und Tochter und Suhn sy froh über das Einsiedlermähli.

Lang sy si du da i der Stilli gsässe, und Vatter und Tochter sy meh als froh gsi übere Chlöusi, wo di lächerlechschte Sache gfragt und vo syne Heldetaten ufem Roß brichtet het, bis der Schlaf über ne cho isch.

Ändlech seit der Herr Heros: «Säg mr numen eis, Annelor: Warum syd dir o alli furt vo daheim?»

«Mr wei nid vo däm rede», antwortet’s. «Schänket mr’s, Papa. Er isch jitz tot. — Aber gloubet mr’s, Papa, gloubet mr’s, i wär nid gwiche, wenn’s anders wär z’mache gsi. I ha ne nume welle la zue sech cho, und sobald er wieder der chly Finger zum Fride botte hätti, wär’ i zuen ihm zrück gange. Was ihm dröiht het, wäri niemerem z’Sinn cho.»

Bevor si wieder ufbroche sy, der Chly dasmal vornen ufem Sattel bim Oberst, isch ds Annelor der nächschte Burefrou es zündtrots Geraniumstöckli ga abläschelen und het’s uf ds Grab vo sym Brueder gsetzt.

«Jitz wei mr über d’Gouchere,» seit der Oberst, «i ha dert no Dank z’erstatte.»

Todmüed, aber ds Härz voll Rueh und Fride, sy si am Aben i der Turnällen ygrückt.

Scho underwägs het me mängs abgredt und chönnen uf d’Syte tue; aber für en andere Tag isch no gnue blibe, o wenn me sech ds Wort gä het, vo allem däm nümme z’rede, wo nütmeh anders het chönnen, als dem einten oder dem andere wehtue. Dem Herr Heros isch ds Härz ufgangen ob syr Tochter. Hätt’ er’s nid scho sünsch nah-ti-nah afah usmässe, was über se gangen isch, so hätt’ er’s us ihrem ganze Wäse chönnen errate. So weich und doch graduuf, so lieb und doch so fescht binenand, isch me sünsch nid i däm Alter. Da mueß en inneri Not a der Arbeit gsi sy, e Geduld, wo eim nachhär ds Rächt git, sy Meinung vo de Lüte z’ha. Und öppis hätti der Vatter vor der Tochter duuch und chly chönne mache. Sy Schuld isch vor ihren offen am Tag gläge; aber si het wohl gseh, wie schwär er dranne treit, und drum isch si i heiligem Reschpäkt zäche Schritt wyt dervor blybe stah.

Vatter und Tochter sy am andere Morgen uf der Stäge vor der Saaltüre gstande, hei i Garten abe gluegt, und jedes het für sich dänkt: Wie hätt’ si jitze Freud dranne, d’Mama! Jedes het vom andere gspürt, daß es däm nachesinnet, und drum hei si gschwige. Da chunt der Chlöusi vo der Terrassemuure här cho z’springe: «Annelor, der Zenz!»

Ds Annelor wird rot wie-n-es Chirsi, und der Herr Heros gseht’s. Es chunt beidne chly ufen Ate. Für d’Sach amene Trom z’erwütsche, fragt der Oberscht mit mene fyne Lachen i den Ouge: «Wär isch das?»

Ds Annelor, in ere neue Rosewälle, luegt uuf, d’Ouge voll Liebesdurscht und Vertrouen uf ds vätterleche Verstah, und seit: «Der Vinzenz Hofmeischter.»

Und jitz chunt es Lachen i ds Papas Züg, wie me’s sit Jahre nümme gseh het. «Was wott dä?» fragt er und grad druuf, wo-n-ihm scho di weichen Arme vo der Tochter ganz äng ume Hals lige: «Dumms Löri, was git’s da z’briegge?»

Es isch ja o keis Briegge, das gseht er wohl, es isch nume so-n-e Tou, wo i der offene Rose d’Sunne spieglet.

«Gang säg ihm, er syg mer rächt. Es isch gschyder, er gseih mi nid däwäg, sünsch nimmt er am Änd no Ryßus.» Dermit zupft der Oberscht mit beidne Hände sy Bart usenandere. Ganz nume Gspaß isch es ihm dermit nid gsi. Was bruucht eine sy Schwigervatter im Büeßerzuestand z’gseh?

«Ach, Papa!» Ds Annelor het sy Vatter ganz chreftig am Ermel.

«La mi und säg ihm, er söll de morn umecho und der Möckli vorusschicke!»

«Ach, Papa, Dir syd e wüeschte.»

«I weiß es wohl.»

Mit däm isch der Herr Heros syr Tochter etwütscht und mit läbige Schritte düre Saal und d’Stägen uf verschwunde.

Zum erschtemal, sitdäm er wieder i der Turnällen isch, geit er i sys alte Heiligtum, wo uf den usgspreitete Plän der Stoub eso dick lyt, daß me keini Striche meh cha underscheide. Er gseht, daß me sy Wille reschpäktiert het. Und dert lyt sy alti Bibel mit de Buechzeiche drinne. Da chan er nid anders, er mueß se-n-ufschla, dert, wo-n-ihm der Mann Gottes vo Pigilun e Wägwyser ufgsteckt het. Er list und list, geng wieder ds Glyche. Und z’letscht fahrt er sech mit der Hand über d’Haar. «Wie isch es müglech,» seit er halblut, «daß me ds glych Wort so verschide cha verstah, wenn numen es paar Jahr derzwüsche lige! Wie cha men o öppis so ganz anders welle gläse ha, als was da steit!»

«Jitz erscht rächt geit mr ds Liecht drüber uf, was der Schöni gmeint het mit dem Tütschi, wo eim der Chopf verschlat. D’Wahrheit het mr der Chopf verschlage, my alte Chopf, wo lätz gluegt, lätz glost und lätz dänkt und welle het. — I mueß no einisch mit däm Ma ga rede.»

Uschlüssig steit er en Ougeblick da. Eigetlech het er öppis anders welle... Da rüehrt sech d’Türfalle. Und no gäb er bi der Türen isch, für z’luege, was da los sygi, geit si uf, und ds chlyne Junkerli steit dervor.

«Was wottsch du da?»

«Söllet abecho, Papa.»

«So? — Los, gang säg dem Bartlomee, es söll mit mene Stoublumpen ufecho.»

Mit däm fallt sy Blick ufe Hälm, wo d’Strouhröseli drinne stecke. «Hesch du die da yne gsteckt?» fragt er der Chlöusi.

«Nei, bi no nie da inne gsi.»

«So? — Was hesch de jitz welle da obe?»

«Euch gsuecht han i, Papa. — Söllet cho luege. Der Zenz git dem Annelor im Saal unde Müntschi, grad anenand.»

«So? Und äs?»

«Ihm o.»

«Si heige rächt. Gang säg ne’s! Aber z’erscht rüef dem Bartlomee! Hesch ghört?»

«Ja.»

Der Bueb isch abe. — Aber es isch keis Bartlomee cho, und underdesse het der Oberst di Plän unabgstoubet zsämegrollet und im Kamin verbrönnt. D’Sunne het i ds Chemi gschinen und der Rouch abegschlage, so daß bald druuf ds Annelor under der Türe vo der verbottene Stube steit: «I bitten Ech, Papa, was git’s?»

«Nüt, nüt. Es isch numen öppis i Rouch ufgange.» Der Herr Heros steit vom Kamin, wo-n-er dry blaset het, mit byßigen Ougen uf und wüscht sech d’Händ ab. «Aber los!» seit er mit mene Blick ufe Harnisch und Hälm, «wär het das gmacht?»

«Di Blüemli?»

Ds Annelor lachet echly wehmüetig. «Das mueß d’Mama gmacht ha — denn, wo si vernoh het, ds Regimänt sygi ufem Heimarsch vo Venedig. Denn isch si wieder jung worde wie-n-es Meitschi.»

E Momänt isch es still blibe. Und du bättlet ds Annelor, er söll jitz doch abecho, sünsch chönnti der Vinzenz doch de no meine, er sygi ihm nid rächt.

«Das söll er nid», seit der Herr Heros. Und im d’Stägen-abgah fragt er: «Los, der Pfarrer Schöni z’Bigle? Weisch du nüt vo däm?»

«Gstorben isch er, färn scho.»

«Hm. — So isch es de also sys letschte Wort gsi.»

Das het der Oberscht für sich gseit. Ds Annelor het nid druuf glost. Es het jitz dem Papa müesse d’Türe zum Saal uftue.

Di beide Herre hei nid Schnäggetänz ufgfüehrt, weder der eint, no der ander. Trotzdäm der Oberscht geng no nid salonmäßig usgseh het, isch es dem Vinzenz Hofmeischter nid schwär worde, ihm di schuldigi Höflechteit z’erwyse. Der Herr Heros het ihm di förmlechi demande en mariage erspart. Si isch ja syr Frou no gmacht worde.

Mit mene lischtige Lachen i den Ouge schnydt der Oberscht der erscht Alouf ab: «Däm seit me: der guet Momänt erwütsche, Herr Hofmeischter. So mueß me’s mache. Der Find überfalle, währed er no mit der Ornig im eigete Lager z’schaffe het. Aber i bin Ech nid Find.»

So isch me du bald uf ds rächte Trom cho. Eis frylech het dem Vinzenz einschtwyle no z’dänke gä, nämlech d’Frag, wie-n-er dem Frondeur vo der Turnälle söll bybringe, daß är im Sinn heigi, sy Wäg bi Rät und Burger z’sueche. Aber o da het ihm unvermuetet sy künftig Schwigervatter us der Verlägeheit ghulfe. Dasmal het är der Überfall gmacht mit neren Erklärung vo militärischer Chürzi. «Der ander Monet wird ghüratet.» seit er, wo ds Annelor atüpft, was jitz de gah söll, «und de chömet dir i d’Turnälle, bis dr uf ne Landvogtei chönnet.» Di beide Junge luegen enand a. Es isch zwar nid ganz das, was si sech ertroumet hei; aber me het gmerkt, daß der Oberscht kei Antwort begährt. D’Houptsach isch, daß mir enandere hei, sägen ihri Ouge, und si ergäbe sech no descht ringer dry, wo der Herr Heros furtfahrt: «Begryfet, dä Bueb cha nid ohni Muetter sy, und under den Ouge ha wott i ne doch.»

Über d’Absichten und Gedanke vom Schwigervatter het der Vinzenz no am glyche Tag Ufschluß übercho.

Bald nam z’Mittagässe steit der Oberst uf und seit zum Annelor: «So. Für hütt muesch zfride sy. Der Vinzenz söll jitz mit mr ga Worb. I han ihm dert no öppis z’säge.» Di großen Ouge vo der Tochter richte dasmal nüt us. Der Tschägg überchunt Ordre z’sattle, und e halb Stund nachhär sy di beide Herren underwägs.

«So so,» seit der Herr Chrischtoph vo Grafferied under der Türe vom Saal im Schloß Worb, «sy mr sowyt? — I felizitiere, Junker.» Der Vinzenz danket, und der Herr Heros het o nid hinderem Zuun mit syr Freud. Daß er derby still und ärnscht blybt, wunderet der Ratsherr nid, aber er merkt bald, daß der Turnäller no öppis ufem Härz het. Er wott ihm hälfen und fragt: «Aber und jitz? Jitz wird’s echly wohl still byn Ech, Herr Oberst?»

«Still — ja», antwortet er. «Das schüüchen i nid. Für das, was mr no z’tue blybt, isch es villicht besser. Aber i bruuchen Eui Hülf derzue.»

«Je suis à votre service.»

«Dir wüsset villicht, daß my arme Suhn i öppisem mi lätz verstande het. Und das mueß ume guet gmacht sy. Er het Lüt usgliferet, wo-n-er nid hätti sölle. Si sy uf d’Galeere cho. I ha se sälber gseh z’Venedig. I ha se losgchouft, und das isch der Grund gsi, warum i bi ygsperrt worde. — Die müesse wieder hei. I la nid lugg. Si ghöre nid derthi.»

«Was sy das für Lüt?»

«Es Chnächtii vo Hütlige, e Hüttechnächt vo der Goucheren und zwee Bure vom Ringgisbort.»

«Ja, wie isch das gange? Wie isch Eue Suhn derzue cho, die usz’lifere?»

«Si syn ihm im Wäg gsi.»

«Hm. I cha mr neue nid dänke, daß me se bloß uf das hi ga Venedig gschickt hätti. — Sy’s öppe Töufer?»

«Drei dervo.»

«O o. De isch es e bösi Sach. Dir wüsset ja, daß mr di liebi Not hei, di Lüt zur Vernunft z’bringe.»

«Das wär gar nid nötig. Es sy harmlosi, stilli, flyßigi Lüt.»

«Ja, ja. Mit där Harmlosigkeit isch es so-n-e Sach. Obrigkeit isch Obrigkeit. Ornig isch Ornig, und Widersetzlechkeit isch Widersetzlechkeit. Mr wei das nid underenand mache.»

«Yverstande. Aber di Lüt sy ohni Urteil abgschobe worde. Si ghöre nid derthi. I bürge für se.»

«Säget Dr nid z’viel? — Item. Mr wei luege. Wenn ne-n-Unrächt gscheh isch, so will i der erscht sy, wo hilft, se zrückheusche. — Aber wenn me ne de hie mueß der Prozäß mache? Dir wüsset, es gspasset da nid. Es chönnti ne-n-under Umstände de wohl warm wärde hie.»

«I weiß es. Aber wenn si würklech müesse verbrönnt sy, so ghöre si de wenigschtes uf ne Bärner Schyterhuufen und nid uf di venezianischi Marter. Dert jedefalls hei si nüt z’tüe. — Bringet se numen afange dahäre! Und machet ne der Prozäß! — Aber i bi de o no da.»

Mit däm isch der Oberscht ufgstande.

«Ah!» macht der Ratsherr. «Das lat sech jitz ghöre. — Dir o no da. — Es cha sy, daß di vier nid ga Venedig cho wäre, wenn Dir wäret da gsi, i meine z’Bärn, im Rathus, wo mir Ech geng gärn gha hätte. — Wenn is das e Ma zuefüehrt wie Euch, Herr Oberst, de hilfen i hütt no, di vier zrückheusche.»

«Aber e kommode bin i de nid.»

«Nacht nüt. Um so besser.»

«Darf ig uf Euch rächne für di vier?»

«Wenn ig uf Euch rächne darf.»

«Dankheiget.»

Di beide Herre gäbe sech d’Hand. Und dem Herr Heros fallt e Stei vom Härz.

«Heit Dir mi begriffe?» fragt er im Abryte der Vinzenz. Und dä antwortet: «Nume z’guet. Und wenn i sötti ds Gfell ha, i Rat z’cho, so will i de dert my Ma für Eui Sach stelle.»

«Dir begryfet. Es geit mr de nid numen um di vier. Es isch mr um d’Freiheit vom Gloube z’tüe, um nüt Gringers.»

«Zellet uf mi!»

Nit däm hei si sech verabschidet. Der Vinzenz isch ga Bärn zrückgritte, der Herr Heros i d’Turnälle.

Er isch nid übel verwunderet, wo-n-er daheim im Husgang e frömde Huet gseht a mene Hirschgweih hange. — Wär isch das?

«Eh, es isch guet, daß Dir ume da syd, Papa», seit ds Annelor. «I goumen Ech scho sit nere Stund der Meischter Blepp.»

«Der Blepp?»

Nid grad bsunders erwünscht. Dä wott dänk wüsse, was jitz mit der Turnälle gscheh söll. Der Oberst geit ynen und findt richtig, was er vermuetet het. Na churzem Gspräch seit er zum Meischter: «Es isch mr leid, daß ig Ech der Späck dür ds Muul zoge ha, Meischter Blepp; aber us üsem Schloß wird nüt. — Schade söllet Dr hingäge nid ha. Was bin ig Ech schuldig für di Plän?»

Der Meischter rächnet ihm vor, und der Oberscht seit: «So? — Dä Troum isch aber meh wärt gsi», und git dem Herr Blepp ds Dopplete. Dä luegt der Turnäller verwunderet a und schüttlet der Chopf; aber er strycht ds Gäld y und seit: «Ja nu, es isch de füren Erger.»

Scho steit er mit dem Huet i der Hand under der Hustüre, da chunt ihm der Herr Heros nache. «Halt!» seit er, «i ha doch no ne Wunsch, Meischter Blepp», und füehrt ne vor ds Hus. Er zeigt a ds Gsims ob der Hustüren und seit: «Schicket mr e gschickte Steimetz! Aber bald. Dä mueß mr dert uf das Gsims ds General-Receptum yhoue.»

«General-Receptum?»

«Ja, lueget nume nid so stober!» Es heißt:

«Laß dir gnueg seyn an meiner Gnad’!»