Text:Rudolf von Tavel/D’Haselmuus/Kapitel 5

V.

Uf der Seine-Brügg zwüsche Neuilly und Courbevoie isch e jungen Offizier vo der Schwyzer-Garden ungeduldig hin und här gspaziert. E heiße Tag isch z’ Änd gange, und es het geng no nid welle chuele. D’ Luft isch voll Stoub gsi. Am liebschte wär der Hämi Saager — dä isch es gsi — dem Bort na bis i nes Gstrüpp und i ds Wasser. Aber er het a mene Regimäntskamerad Rendezvous gä gha, wo vo Paris här ga Rueil use sölle het. Drum het er nid vo der Brügg furt dörfe. No vor mene Jahr hätti me sech das chummlicher gmacht. Isch nid dert, bloß es paar Schritt wyter usse, ds Café du Grand Tulipier gsi? Dert hei si sech albe troffe, die vom Bataillon vo Rueil mit dene vo Courbevoie, und mängisch sy nere no vo de beiden andere Bataillon usecho, vo der Babylone-Casärne här. Da isch es de albe luschtig gange, und di schöne Wirtstöchtere vom Tulipier hei nid über Längizyti gha z’ chlage, ehnder öppen über ne bäremäßigi Caresse. Hei si se nid einisch alli dreien ufem Boum obe gha und se probiert abez’schüttle! Die Zyte sy vorby gsi. Zu de Schwyzer het sech der helvetisch Klub ynegschliche, und wo di brave Soldate sech di Verfüehrer vom Lyb gschaffet hei, was mit underschidleche Prüglete vor sech gangen isch, het du der alt Oberscht d’Affry dene Herren Offizier gä z’ verstah, er gsächi’s lieber, wenn si einschtwyle nümme dert ychehrte.

Jitz isch du frylech d’ Versuechung grad no descht größer worde. Wo me sech früecher mit zwänzg anderen i d’ Gunscht vo de Wirtstöchtere het müesse teile, hätti me jitze d’ Chance gha allei Häneli im Chorb z’ sy. Und e guete Schluck Wy hätti men a däm toppen Ougschtaben o nid verachtet. Aber jitz isch es halt einisch verbotte gsi, und me het überhoupt schuderhaft müessen uf der Huet sy i dene Tage, für nid Händel z’ übercho.

So-n-en Offizier vo der Schwyzergarde het vo je här öppis gulte; aber sitdäm das Regimänt di einzigi zueverläßigi Truppe z’ Paris gsi isch, hei si erscht rächt der Chifel dörfe stelle. Früecher sy si vo übersühnige Hoftrabante no gärn über d’ Achslen agluegt worde, und mänge het sech mit dem Däge müessen Achtung verschaffe. Aber das het längschtes ufghört gha. Bi de Majeschtäte hei d’ Schwyzer grad alles gulte, und hütt het der alleri-vürnähmscht Gentilhomme ihri Fründschaft gwüßt z’ schetze. D’ Bastille mit ihrne chlafterdicke Muure het z’ Bode müesse; vo der läbige rote Muuren um ds Chünigshuus hingäge het me gwüßt, daß si no keis Spältli het. Der Haß frylech hei si o z’ gspüren übercho. Wie länger, descht dütlecher het me gmerkt, daß me der hertischte Prob etgägegeit. Ussert de Marseiller, wo vor nes paar Tagen agrückt sy, luter bluetrünschtigi Hallungge, het sech es greulechs Lumpepack vo junge Nütnutzen i der Stadt umetribe, wo der Rekrutierung für d’ Armee ertrunne sy und sech im große Huufe besser hei chönne verstecken als ufem Land usse. Das alles het ufen Ougeblick passet, wo me der letscht Schwyzer het chönne z’ Bode machen und de der Hund abla nach Härzesluscht. Vo Guetmüetige sy d’ Franzose nid. Und so het o der letscht Schwyzersoldat gwüßt, um was daß es geit.

Über das alles het jitz o der Hämi Saager nachedänkt, wo-n-er uf sy Fründ gwartet het. Ganz eso liecht z’ schlücken isch di Sach nid gsi für ne junge Ma, wo ne schöni Zuekunft vor sech gha hätti. Na so churzer Dienschtzyt villicht ufem Schaffott z’ ändige! Aber der Corpsgeischt het se-n-alli feschtgha, so daß o der Weichhärzigscht numen eis vor sech gseh het: D’ Ehr. Entweder z’grund gah und für d’ Nachwält i nere Ruehmes-Aureole blyben oder der Kampf überstah und heicho als eine, däm e Chünig Dank schuldig isch. Wenn er sech das usgmalet het — und wele junge Möntsch gseht nid ehnder ds Bessere voruus? —, wie me ne-n-einisch daheim wärdi aschtuunen und bewundere, so ischs ihm ganz warm worden um ds Härz ume, grad juscht, wenn er a sys Brütli dänkt het. Und de — jawolle — de het er de o daheim es Rächt gha ufz’trätten und z’ säge, wodüre, daß es gah müessi.

Er isch i syne Gedanken im Lohn gsi, uf der Terrasse. A dä Abe het er müesse dänke, wo-n-er z’letschtmal mit dem Großunggle Herkules dert umenandere gspaziert isch. Es isch ganz eso-n-en Abe gsi wie hütt. Grad dä Ougeblick isch d’ Sunnen im Wald vo St. Germain undergange. Der guldig Summerdunscht im breite flache Tal vo der Seine isch erlösche, und uf der Parisersyte hei di höchere Hüser und Türm no ufglüüchtet. Wie mängisch het er doch däm zuegluegt daheim, ohni sech öppis appartigs derzue z’ dänke — ussert äbe dersälb Abe, wo’s ihm eso gsi isch, er sygi am Änd zum letschtemal da. — O wie isch doch das albe schön gsi, wenn der Gurteschatte so chuel über ds Bälpmoos grunnen isch, geng wyter, geng wyter, bis i d’ Ou, bis ds Glitzere vo der Aaren ergangen isch. Und de sy de albe d’ Börter änenache no lang im Sunneschyn gläge, so wie jitze da d’ Schanzen und d’ Türm vo Paris, und Fänschter hei ufblitzet — bsunders eis, dert z’ Märchligen äne. — Ja, was machts ächt jitze das guete Haselmüüsli? — Öppis anders frylech het hie o no gfählt: d’ Bärge — o d’ Bärge, wo geng no so lang über ds verschüttete Land wäg am bleiche Himmel glüüchtet hei, so fescht und sicher und rüejig. Was jitz hie no Sunne gha het, isch ja alles nümmen uf feschte Füeße gstande. — Wär weiß — wär weiß wie bald fallt das alles über üs zsäme! Und kei Möntsch weiß meh, daß under der Stoubwulke so mängs schöns rots Ehrechleid erlösche, so mängs bravs Schwyzerhärz erstickt isch. Aber einewäg: Vive le roi!

Villicht isch de ds Letschte, was no ufem Schutt glänzt, e Träne vom Haselmüüsli...

Uf eismal isch der Junker Abraham us syne Wulke gfallen und wie-n-en agrüefti Schildwacht blybe stah. Es sy doch i eim furt Lüt über d’ Brügg cho, er het nid ume gluegt derwäge. Aber da isch jitz Eine cho, dem Gangwärk nah gwüß e Schwyzer. Er het nid di beschti Gattig gha und isch dem Lütenant Saager grad bekannt vorcho. — Richtig, der «Mutti». — Motté het er eigetlech gheisse. Aber z’ Bärn het niemer anders von ihm gredt als vom «Mutti».

Der Hämi het scho vo wytem gspürt, daß er mit ihm wott abändle. Er het gwüßt, daß es eine vom helvetische Klub isch, und mit dene het me sech nid dörfen yla, das isch Parole gsi. Aber es isch halt doch e Schwyzer gsi, eine vo daheim. Öppis im Hämi het trotz allem hinderha, wo-n-er ihm het welle der Rügge chehre, und no isch er nid so ganz eis gsi mit sech, so het ne der Citoyen Motté scho am Ermel agrüehrt. Räß het er der Arm a sech zogen und mit böse Blicke gä z’ verstah: Ne Gardenoffizier rüehrt me nid a! — Er hätti sy Landsma ganz sicher abgschüsselet, wenn dä nid grad sy Gwunder gweckt hätti mit dem Name vo däm Kamerad, uf dä-n-er jitz scho meh als ne Stund gwartet het.

«Hütt hätti’s dem Lütenant Forestier chönne fähle», het der Herr Motté gseit.

Der Hämi het keis Wort vo sech gä; aber sy Blick het dem Landsma der Gwunder verrate.

«Im Tuileries-Garte, hä? — Ah, Dir wüsset no gar nüt dervo? — Ja nu, es wird de scho no z’ rede gä. Vous verrez.»

Der Lütenant Saager isch wyter gange, wie wenn er allei wäri, het aber uf alli Syte gluegt, öb nid öpper umewäg sygi, wo’s nid dörfti gseh, daß er da mit eim vo dene verpönte Kärlisse gangi. Aber wie weniger er derglyche ta het, daß ne dä öppis agangi, descht meh het er uf ne-n-yne gheltet und bradlet.

«Es isch villicht guet gmeint gsi und galant,» fahrt er furt, «aber chly unüberleit. Und di höche Herrschafte verdiene gar nid so viel dévouement, am allerwenigschte vo üs Schwyzer.»

Jitz het der Hämi sy Schritt verdopplet, für vo sym Begleiter losz’cho. Aber dä isch ihm wie sy Schatten aghanget und mitgloffe. Vo der Brügg het der Hämi nid furt welle wäge sym Rendez-vous. Juscht äbe dä Forestier het er erwartet. Was het er jitz sölle?

«Was isch mit dem Forestier?» fragt er ändlech uwirsch und stellt sech breit vore Motté.

«E er isch mit anderen Offizier im Tuileries-Garte gsi, wo d’ Chünigin mit der Lamballe isch ga spaziere. — Di Herre sy ja geng umewäg, wenn öpper vo der große Menagerie zum Vorschyn chunt.»

Der Hämi Saager byßt sech uf d’ Läfzgen und bohret syni Fingernegel i d’ Handballe. Aber der Ander merkt nüt und schwätzt wyter: «Da sy halt es paar Citoyens cho und hei vergässe, daß si na der alte Mode hätte sölle di Dame chapeau-bas la vorbygah.» (Daß si der Chünigin uflätigi Wort nachebrüelet hei, het natürlech der Monsieur Motté für sich bhalte.) «Das het du der Herr Forestier und syni Kamerade närvös gmacht und si hei profitiert, für vor den Ouge vo der Chünigin eini vo ihrne berüehmte Heldetate ga z’ vollbringe. Si sy uf di paar Citoyens los, hei ne d’ Hüet abem Chopf grissen und um d’ Ohre gschlage.»

«Schad für was dernäbe gangen isch,» seit der Hämi, geng mit dem Blick am Motté vorby.

«Hm, schad!» seit dä. «Dir wärdet de bald gnue merke, für was es schad isch. — Schad isch es für alles das dévouement. Das söttet dir spare für daheim, für d’ Schwyz. Dir würdet gseh. Es choschtet de no Schwyzerbluet und für was? Für ne verloreni Sach, wo’s gar nümme wärt isch, daß me sech derfür wehrt.» Der Citoyen Motté merkt nid, wie’s dem Landsma i allne Fasere zuckt, und bradlet wyter: «Schad! Schad! Eifach schad für so viel militärischi Tuged. Und erscht rächt um jedes Tröpfli Schwyzerbluet, wo für di Bagage...»

Tätsch! Der Citoyen Motté het undereinisch ds Gfüehl gha, er heigi zwänzg Nase, wo sünsch numen eini gsi isch, und wenn er no im Stand gsi wär, öppis z’ dänke, so wärs jitz am Platz gsi z’ studiere, öb sys eigete, edle Schwyzerbluet für ne grächti Sach us syr verchnütschete Nase rünni. Aber da isch nüt meh gsi vo Dänke, vowäge, was der Nase no gmanglet het, hei juscht d’ Ohre no übercho, und wo-n-er sech bückt, für der Huet ufz’läse, het der Lütenant Saager syni staubige Schuehsolen a mene helvetische Sitzläder abgwüscht.

Sowyt wär du alles a sym Platz gsi. Aber e roti Schwyzermontur und dernäben e Citoyen am Bode — im Stoub! — Da het me gar nid bruucht Mordio z’ brüele. Wie usem Bode gschosse, isch undereinisch e Kuppele Lüt z’ ringsetum gstande und nid vo de heimeligschte. En Ougeblick no isch der Lütenant rüejig und ufrächt dagstanden und het gluegt, was der Motté im Sinn heigi. Du het er syni Blicken uf das Gständ grichtet, öb sech ächt eine nächer zueche troui. No het er chuum Zyt gfunde, der eint oder ander z’ underscheide — ’s het halt jitz o scho afah fyschtere —, da flügt scho der erscht Stei vo hinde vüren an ihm vorby i Fluß, nid z’ rede vo de Schimpfwörter, wo so dick ufenandere cho sy, daß er chuum eis het chönne verstah. Er het sy ganzi militärischi Contenance zsämegnoh und probiert, ab der Brügg z’ cho. Aber chuum het er den einte der Rügge gchehrt gha, so het er allerhand druffe z’ gspüren übercho. Obs Steine gsi sy oder Chnüttle, het er nid Zyt gha z’ überlege. Es paar Schritt wyt isch er gange, linggs ds Brüggegländer, rächts und hinder sech der wüetig Huufe, und alli Bott isch ihm o vo vornen e Fuuscht vor ds Gsicht cho. Er het scho gseh: so chumen i nümme wyt, und zieht vo Läder. — Sst het der Frächscht e Hieb übere Schädel und blitzgschwind der Nächscht, wo-n-ihm im Wäg steit, o no. Beidi hei ufbrüelet, und es paar Sekunde het der Huufe gstocket. Dadruuf het der Hämi grächnet und es paar Sprüng ta, für usem Gchütt use z’ cho. Du het er sech i Parade gstellt, bis der ganz Huufe mit mene wahre Roubtiergebrüel uf ne losbricht. Ne Bitz wyt no het er sech hindertsi zrückzoge, und wo-n-er merkt, daß si ne wieder wei umzingle, isch er, ohni umez’luege, uf und dervo. Bis zur Casärne vo Courbevoie het er nid möge gcho, das het er grad gmerkt. Drum isch er i ds Cabaret du Grand Tulipier gsprunge. Er het nid bruucht z’ erkläre, warum er so atelos derhär chömi. Chuum het er d’ Türe hinder sech zuegschlagen und verriglet gha, isch e Lärme vorem Huus losbroche, wie wenn es ganzes Narrehuus ertrunne wär, und zu den offene Fänschter yne sy d’ Steine hampfeleswys cho z’ flüge. D’ Schybe hei gchlingelet und d’ Gleser und Fläsche. Di paar Gescht, wo da gschöppelet hei, sy chrydewyß i di hinderschten Egge gsprunge, und währed si vo usse mit de vertromete Gartebänk gäge d’ Huustüre bolet hei, isch eini vo de schöne Wirtstöchteren am Buffet vor Angscht und Schräcke grad ume Verstand cho. Wie-n-es Uvernünftigs het si brüelet und sech a Hämi gchlammeret, so daß er sech schier nid het chönne losmache. Es het bös usgseh. Jeden Ougeblick het d’ Türe chönne nahgä, und de wär alles verlore gsi.

Zum Glück het der Wirt grad begriffe, was los isch, wo-n-er di roti Uniform het gseh cho ynez’schieße, und isch hindenuse zur Casärne gsprunge.

Ufem Allerüsserschten isch es gsi, wo men ändlech dusse d’ Tamboure het ghört Sturmschritt schla. No einisch het ds Brüel zuegnoh, aber der Steihagel het nahgla, und na nes paar Minute het sech der Lärme vom Huus ewäg verzoge.

Der Lütenant Saager isch mit dem Wacht-Peloton i d’ Casärne zrück. Im Garte vom Grand Tulipier isch alles verschlagen und vertramplet gsi. Uf der Gaß usse het me nümme viel gmerkt. E Sabot und e Huet sy no dagläge, und under Türen und Fänschter hei d’ Commères vo Courbevoie öppis gha z’ brichte.

Erscht i der Casärne het der Hämi z’ grächtem afah gspüre, daß er mit Steinen und Chnüttlen isch traktiert worde. A der Uniform het er es paar wüeschti Felläde gha. Aber das alles wär’ ihm no glych gsi. Viel unagnähmer isch ihm uf d’ Seel gfalle, daß er jitz de müessi Red und Antwort stah über das Abetüür. Di jüngere Kamerade hei guet gha z’ säge: «Du hättisch di halt nid sölle mit däm Fötzel yla.» Er het wohl gwüßt, daß a sym Platz keim öppis gschyders z’ Sinn cho wäri. Eine het gmeint: «Wenn d’ ne no grad chalt gmacht hättisch! Aber nume so für ne Chlopfeten isch es sech de doch nid derwärt ds Avancement uf ds Spil z’ setze.»

Es het e bösi Nacht gä. Syni Büülen und Schnatte hei der Hämi trotz aller Gnietigi und Müedigkeit nid la zum Schlaf cho. Und da het er du Zyt gnue gha über di böse Folge nachez’dänke. — «Ach, wenn i nume tot ufem Platz blibe wäri!» het er sech geng wieder gseit. «Alles wird me mir vergä, nume nid, daß i läbig dervo cho bi.» Ja, wenn er Zyt gha hätti zum Überlege, de wärs kei Chunscht gsi, ds Rächte z’ träffe. Na allem, was er bis jitzen im Offizierscorps het z’ ghören übercho, het er sech ganz gnau chönne zwäglege, wie di Vorgsetzten über ihn wärden urteile. «Er isch halt no z’ weni lang Soldat,» wärde si säge, «sünsch hätt’ ers im Handglänk gha, was sech ghört.» Gäge das het er nüt gwüßt az’bringe. Er isch halt no jung und unerfahre gsi, no z’ viel guete Mutz und z’ wenig Soldat na der alte Mode. Und de doch wieder z’ hitzig, für öppis chönnen uf sech la z’ sitze. Ei einzige Troscht isch ihm blibe: Scho z’ morndrisch hets wieder chönne Glägeheit gä z’ zeige, daß ihm sy Soldatenehr meh gälti als ds Läbe.