Text:Rudolf von Tavel/D’Haselmuus/Kapitel 13

XIII.

Bi’m Burgerezil a der Muristraß isch der Xandi dem Herr Gabriel Ryhiner begägnet. Nid minder müed und gschlagen als die, wo im Fäld gstande sy, isch er derhärcho. Der Xandi het ne grüeßt und isch grad wieder mit ihm umgchehrt gäge Muri zue. Er het ihm brichtet, wie si z’ Märchligen i der Angscht sygen um ihn. Der Ratsherr het aber di längschti Zyt ta, wie wenn gar niemer by-n-ihm wär. Erscht vorem Egghölzli usse blybt er stah.

«Heit Dir nid gseit, si heige ds Madeleine ga Chäsertz übere gschickt?»

«Wohl.»

«Mit wäm de? — Ghöret Dr nid? Dert äne wird o gschosse. Dasmal wärs mir jitz lieber gsi, es wär hie blibe. Weiß der lieb Gott, was dert äne gscheht. Und wär geit jitz ga luege? I bi nümmen im Stand.»

«Wenns Ech rächt isch, so gangen i.»

Der Herr Gabriel luegt sy Begleiter verwunderet a.

«Machet Ech keini Sorge, Herr Ryhiner. I weiß, was i z’ tue ha. I respektiere dem Hämi Saager sys Rächt und Eue Wille. So wahr i da stande, ohni mi wär der Hämi nid läbig usem Grauholz heicho. Er wird Echs de sälber säge.» Der Xandi het nüt anders dänkt, als der Hämi heig ihn am Mannebärgbort gseh und erchennt.

Der Herr Ryhiner het ihm danket und gseit, er well ihms nid vergässe, wenn er ihm di Gfelligkeit erwysi.

Jitz het dä guet Xandi nid dra dänkt, daß niemer ds Schiff vom Halefahr zrück gruederet heigi und i der Ou äne kei Möntsch umewäg sygi, wo me mögti erhosche. Vergäben isch er a d’ Aar abegloffe. Ds Schiff isch am äneren Ufer gsi und kei Müglechkeit überez’cho. So het er wohl oder übel wieder der Bärg uf müessen und über d’ Mettlen i Bodenacher. Z’ Muri het er no sy Wafferock gäge ne bürgerlechi Chutte tuuschet, damit er besser dürechömi. Im Bodenacher het sech o niemer welle vürela. I sym Läbe no nie het der Xandi nes Fährschiff gfüehrt. Aber so-n-es Häxewärch wärdi das öppe nid sy, het er dänkt, und isch dry gsprunge. Zum Glück isch es nid mit nere bschlüßige Chetti abunde gsi, und es isch ihm emel grate.

Natürlech hets du scho gnachtet, wo-n-er däne der Wäg dür Gstrüpp und Grebe gsuecht het. Naß, müed und verchratzet isch er ändlech über d’ Gürben und i d’ Bälpstraß ufecho. Der Mond isch no nid ufe gsi, so daß me sech fascht meh uf d’ Ohren als uf d’ Ouge het müesse verla. Der Xandi het sech bis a ds Dörfli zueche gschlichen und du z’erscht e zytlang hinder mene Gstrüpp vüren erluußet, was da gangi. Er het grad gmerkt, daß französischi Yquartierung da isch. Latärne, Stroufuehre, Mannsglöuf, Roßtrapp, Reden und Flueche, der Schyn vo Bivouakfüür. S’ isch nid schwär gsi z’ errate. Scho schwärer isch es gsi en Etschluß z’ fasse. Grad um ds Saagers Huus umen isch am meischte Verchehr gsi. Di arme Lüt! Isch ächt ds Madeleine dert inne? — No bsinnt er sech. Aber bald merkt er, daß das Soldatevolk unachtsam isch, müed und halb bsoffen und nume druuf us, sechs la wohl z’ sy. So nimmt er ds Härz i beidi Händ, geit grad uf zwee Franzose zue und fragt se, öb si ihri Sach heige. Er tuet, wie wenn ärs i der Hand hätti, ne jedi Türen ufz’tue. Uf die Manier isch er bis i ds Huus ynecho. I der Äßstube sy französischi Offizier ume Tisch ume gsässe. Ihri Ordonnanze sy ynen und use gstürmt, hei brüelet und gchesslet und d’ Sach umenanderegschlage. D’ Chuchi isch o voll wältsches Chriegsvolk gsi. Die hei da mit Pfannen und Channe gfuehrwärchet, gfüüret, enandere d’ Sach us de Finger grisse, zsäme zangget, Spys und Trank verschüttet, daß es e Gruus gsi isch.

Ändlech erwütscht der Xandi ds alte Chöchi, wo probiert het i d’ Spyschammere z’ cho, für no öppis ga z’ rette. Sobald das merkt, daß der Xandi öpper hiesigs isch, packt ’s ne fescht am Arm und seit: «Eh der tuusig Gottswille, Herr, chömet, hälfet is doch o.» Jitz erscht gseht er, i was für mene Zuestand di armi Hutten isch. «Chömet doch zu dene Froue,» jammeret si, «me weiß sech ja i aller Gotts Ärdewält niene z’ tue. Was söll men o?» — Vor Briegge cha si nümme rede. Si füehrt der Xandi um ds Huus ume, i d’ Chnächtestube, wo me bi mene Cherzeliecht bösdings het chönnen underscheide, was da isch. Jitz isch ihm aber o der Ate bstoche. Da lige näbenand uf Strouseck zwee Toti, der eint i nere Draguneruniform. Trotz dem schlächte Liecht het er se grad beidi umegkennt. Wie sturmgschlage luegt er und luegt. Und es isch ihm, er müeß mit dem Hämi reden und ne frage, wie-n-er dahärechömi. Lang steit er da mit dem Huet i de ratlose Hände. Er het no gar nid rächt umegluegt na dene schwarze Gstalte, wo dert hinden uf nere lääre Bettstatt sitze. Jitz erscht chehrt er sech mit hundert Fragen i synen ufgrissenen Ouge gäge se. Es sy ja di Froue Saager. Di jüngeri Schwöschter vom Hämi het ihri Muetter i den Arme, wo ganz stober mit gfaltete Händen uf di Tote luegt. Di elteri Tochter chunt ufe Xandi zue, leit ihm d’ Händ uf d’ Achslen und der Chopf a d’ Bruscht: «Hälfet is, hälfet is!» jammeret si.

Nah-ti-nah sy si sowyt wieder zur Fassung cho, daß si hei chönne brichte, was gange sygi. Si hei du wyter gjammeret, me heigi der Chnächt i d’ Stadt gschickt, der Herr Saager ga sueche. Dervo, daß ds Madeleine hie gsi wäri, het niemer nüt welle wüsse. Erscht wo ne der Xandi erzellt het, wie me’s überegschickt heigi mit dem Trineli, seit du ds Chöchi: «E du myn Gott! Wohl, jitz chunts mer. Es sy ihrere zwo da änen umewäg gsi, grad chuum daß es gscheh isch, wowohl. Das sy se gwüß gsi, e büürschi un e stedtlechi. Me het sech halt nid g’achtet, wohär si chöme. Ersch du, wo du disi cho sy, d’ Franzose. Da han i se gseh alli Gredi übere flieh, gägem Chilchacherholz. Wär weiß, si sy no dert änen u troue sech nid vüre.»

«Wo isch das?» fragt der Xandi, wo jitz erscht rächt wieder zue sech chunt.

«Chömet, i will Echs zeige.»

Der Xandi seit zu dene Froue: «Dir müesset mer erloube, daß i dert übere gange ga luege. I ha’s dem Herr Ryhiner versproche. Sobald i cha, chumen i wieder dahäre.»

Wo-n-er mit dem Chöchi düre Hof und Garten us geit, löst sech grad der Mond vom Hohgant, so daß me jitz emel o e chly gseh het, wo me louft. Alli Gredi het er richtig nid übere chönne, vowägen uf däm Fäld isch jitz bivouakiert worde. Er het der Rank gnoh übere Chüeliwylstutz und isch du dem Waldsoum nah wieder gäge ds Chilchacherholz, z’erscht undedüre bis schier a d’ Bälpstraß vüren und du derdüruuf und dem obere Soum nah zrück. Lang lang het er gsuecht, Bort uf, Bort ab, und niene nüt gfunde. Er hets scho wellen ufgä, da gseht er im obere Wald, rächts ob Houlistahl es Liecht, a menen Ort, wo keis Huus het chönne sy. Es flackeret ganz urüejig, verschwindet und lüüchtet wieder uf. E Latärne cha’s nid sy. Es blybt geng a der glyche Stell. Der Xandi geit druuf zue. Lang het ers wieder us den Ouge verlore. Aber ändlech ghört er öppis wie Sprätzle, und bald druuf stoßt er uf d’ Heiteri zwüsche de Böume. Richtig, dert i nere guet versteckte Holen isch es. Ganz hübscheli schlycht er vo Boum zu Boum und lost und luegt. Er trouet synen Ouge nid und düüßelet no necher. Es isch so. Da hocket am Füür ds Trineli vom Chälleracher. Wär, wo je einisch i der Märchliger Gäged gsi isch, kennts nid, das schöne Meitschi? Näben ihm zueche lyt o öpper, me gseht nume ne Mantel oder öppis eso und chlyni Füeß, gäge ds Füür gchehrt. Das müesse se sy. Aber si sy nid allei. Uf der andere Syte vom Füür lyt e Soldat. Zwee sys, wenn nid drei. Me gseht grob gnagleti Schuehsole. Wie chöme jitz die zsäme? — Jitz wie mache, für se nid z’ hert z’ erchlüpfe? Z’erscht ganz hübscheli und du luter rüeft er: «Trineli!» Das luegt uf. Jitz darf er zueche. «Bisch du’s oder bisch es nid?» — No so isch ds Trineli erschrocke. «Wär chunt?»

Der Xandi seit, wär er sygi. Si sölle sech nume nid fürchte. Er chöm se cho sueche. Da rüehrt sech o ds Madeleine uf sym Loubhuufe näbem Trineli und luegt der Xandi mit erschrockenen Ougen a. Lang chunts nid drüber, wo si sy und was los isch. Es chlammeret sech a ds Trinelis Arm fescht. «Heit nid Angscht,» seit der Xandi halblut, «i bi’s, der Xandi Wagner.»

Ds Madeleine luegt ne groß a und zieht der Mantel uf der Bruscht zsäme. Es tschuderet ihns, und es luegt i ds Füür, ohni ne Lut vo sech z’ gä. Es chunt no gar nid z’ rächt mit allem, was syni Ouge sit dem Abe gseh hei.

Der Xandi setzt sech ganz nach zuechen und lat sech vom Trineli erzelle, wie si dahäre cho sy. Ga Houlistahl hei si welle, für öppen imene Burehuus underz’cho. Aber da sy o scho überall Franzosen umenandere gstriche. Si hei dert umenand e Fäldwacht ufgschlage, sy aber i allne Hüser umegfahre. Da sy di Beide wieder rainab und du mit dene drei Scharfschütze zsämecho. Die hei o im Sinn gha i de Hüser vo Houlistahl underz’schlüüfe. Si hei nümme wyter möge. «Bös z’ Fueß u sturm i de Gringe sy si,» het ds Trineli gseit. «Weiß nid, was öppe mit ne-n-isch u was si im Biet gha hei, wo si-n-is gseit hei, si welle hie füüre, mer sötten is zuechela. — Was han i angers welle? Chalt, wie-n-es isch? U mir hei ja niene meh gwüßt, wo use. Z’ Chäsertz unde wär me ja wäge de Franzose nienemeh zuechecho. — I ha mi richtig vorgseh. Es söll einen öppis probiere!» Ds Trineli het eim der Stutzer ewäg gnoh und näbe sech gleit gha. «Aber si mache nüt. Si hei gnue.» Alli drei hei gschnarchlet wie d’ Bäre. Es sy Oberländer gsi, wo vom Landstuehl här cho sy und sech verloffe hei.

«Aber wo syd Dir jitz här cho, daß Dir is hie obe funge heit?»

Der Xandi het du erzellt, wie’s ihm gange sygi.

«Isch er tot?» fragt, wie us mene Troum use ds Madeleine.

«Ja, i ha ne gseh.»

Uf das hi het sech ds Madeleine wieder i sy Mantel und i ds Loub yne vergrabe, wo si-n-ihm zu mene Huli hei zsämegstoße gha. Hie und da no het me’s ghöre süüfze; aber gredt het es nüt. Alli hei jitz gschwige. Wär nid trotz der Chelti ygnuckt isch, het öppe dem Füür nacheghulfen und vor sech ane brüetet.

Dä Hämi, dä Hämi! het der Xandi geng nume müesse dänke. Es het ne mängisch dunkt, er gspüri no sy Hand, wie-n-er ihm se-n-im Grauholz gä het. Sy Stimm het er ghört und ne de doch wieder gseh da lige näbe sym tote Großunggle. Wär hätti das dänkt! Isch es nid am Abe no gsi, ufem Chappelisacher, wie wenns ihm doch no hätti sölle grate, wie wenn der Tod ne nid chönnti finde? — Und jitz isch es halt doch cho, wie-n-er gseit het: Ds Rächt mueß der Liebi wyche.

I syr große Müedigkeit het der Xandi dem Schlaf o nümme chönne widerstah.

Am früeche Morge, wo ds Füür isch ergange gsi, het d’ Chelti se gweckt. No het sech jedes uf irged en Art gsuecht gäge das chalten Erwache z’ wehre. Da tönts vo nere ruuche Mannsstimm dür di dürre Boumchrone, wo der Näbel drinne ghanget isch:

«Es taget vor dem Walde. Stand uf, Kätterlin!»

Mit neren Art Galgehumor hets eine vo dene Scharfschütze, schier no schlafsturm, i Wald ynegsunge. Trotz allem Eländ hei di andere müesse lache. Me het bösdings heiter gseh. Aber es isch eifach z’ chalt gsi, für no länger da z’ blybe. Me isch ufgstande, het ds Loub abgschüttlet, d’ Arme greckt, gstampfet und grangglet. Und du sy si der Heiteri nah hinderem Xandi här usem Wald use, no wyter der Bärg uf, für z’ luege, wo si eigetlech o syge. Uf der Änglischbärgegg sy si übere Näbel usecho, undere chaltblaue Morgehimmel. Jitz hets taget. Me het o i der Tiefi Wäg und Stäg afah underscheide. Wie wenn si dert chönnte gseh, was gange sygi und was der Tag well bringe, luege si gäge Bärn abe. — Ja, me het doch gseh, was gscheh isch. Usem mutze Münschterturm, wo grad über ds Dälhölzli vüregüggelet, isch im graue Dämmer e wyßi Fahne ghanget.

Der Xander het ds Madeleine a sech zoge. Säge hei si nüt chönne; aber beidne zsäme sy d’ Tränen über d’ Backen ab gloffe.

Und währed si so dastanden und i der Chelti zittere, wachsen undereinisch ihri Schätten übere Hubel ab, und der Bode wird e chly gäl. Si chehre sech um und gseh obem Wätterhorn d’ Sunnen ufgah.

Da mueß ds Madeleine a nes ruuchs Wort vo ds Trinelis Muetter dänke. Het si nid ds sältmal gseit: «Wenn dirs de einisch ständlige gseht tage, so merket dir de, was läbe heißt.» Es cha nid anders, es mueß das dem Xandi erzelle.

«Si chönnti de no rächt ha,» meint der Xandi mit mene heitere Blick uf ds Trineli, wo sech no wohl a di Strafpredigt bsunne het.

Di drei Scharfschütze sy wyter d’ Egg y gwanderet. Der Xandi hingäge seit: «Jitz sötte mer doch dra dänke ga Märchligen übere z’ cho. I ha ne versproche, sobald wie müglech Bricht z’ bringe. Was wei mer ne ga brichte? Luter Truurigs? Oder wei mer ne nume ga säge, mir heigen is gfunde?»

«Ja,» seit ds Madeleine und leit sy Chopf mit de rotbrieggeten Ougen a ds Xandis breiti Bruscht, und är leit ihm der Arm drum und drückt zsämethaft mit der Morgesunne nes Müntschi uf di guldige Chrusle vo der Haselmuus.