Text:Rudolf von Tavel/D’Haselmuus/Kapitel 11
XI.
I nere heimelige Gibelstube vo der Burg Wildegg isch der Xandi Wagner i de Hemlisermel der verchehrt Wäg uf nere Stabälle gsässe, het d’ Bei vo sech gstreckt, d’ Armen uf d’ Lähne gleit gha und us syr längen irdige Pfyfe blaui Wülkli zur Cassettedili ufeblaset. Syni heitergrauen Ouge hei i Hindergrund vo der Stuben und doch i d’ Wyti gluegt, währed ihm, groß und stattlech a Ofe glähnt, der Ruedi Effinger sy schwären Uftrag usgrichtet het.
Es isch es Erwache gsi füre Xandi. Alli di Jahr düre het er i nere süeße Verliebtheit gläbt. D’ Längizyti nam Madeleine het syni Tagen usgfüllt, im Dienscht und daheim. Und derby het er doch ganz guet gwüßt, daß nüt druus cha wärde. Und jitz, im Ougeblick, wo der Hämi wieder umecho isch und der Troum hätti sölle verflüge, het sech plötzlech öppis vor synen Ougen ufta. Daß ds Madeleine ne wohl het möge lyde, het er natürlech scho lang gmerkt gha. Aber daß es grad eso stüend, wie-n-ihm der Effinger da brichtet het: Hie d’ Liebi, dert ds Rächt, das hätt’ er sech doch no nid la troume.
Da hets nüt meh gä z’ studiere. Wenn er di Liebi het welle wärt sy, so hets numen eis gä: D’ Forderung vom Hämi anäh.
«So sygs! Eine vo beide.» Mit däm isch er ufgsprungen und het sy Pfyfe zum Fänschter us gworfe, i Hof abe, wo si i tuused Schärbe zerfahren isch.
«Bsinn di!» mahnet der Ruedi. «Lue, i gloube nid. daß dir mit däm dem Madeleine Herbort e Dienscht leischtet. Mir gfiels geng no besser, du giengisch wieder i nes Regimänt, öppe nach Holland oder...»
«Nüt. — Vom Ougeblick a, wo-n-i weiß, daß es mi z’ Grächtem gärn het, chan i nüt anders meh mache. — Also, bis so guet und arrangier di Sach!»
«Isch es dr ärnscht?»
«Heilig ärnscht.»
«Bisch für Dägen oder Pischtole?»
«Was möcht är?»
«Schieße.»
«Guet. Yverstände.»
Wo der Xandi wieder allei gsi isch, sy du bald di schwäre Gedanken über ihn cho. Was wärde d’ Lüt säge? Der Papa? Und ds Madeleine sälber? — Lang het er dür ds Land ab gluegt. Es isch so wehmüetig schön gsi, das Aaretal mit syne glänzige Bögen i de roten und gäle Böum und Büsch. Di duftige Jurabärgen und dä guldig Dusem über allem zsäme. — Wenn er erscht no gwüßt hätti, daß dert unde, uf der große Bärnstraß e Gutsche mit dem Madeleine Herbort und syr Pflegmuetter drinne dervo fahrt!
Niemer het gwüßt wie und dür wän; aber der Landvogt het erfahre, was di junge Herren im Sinn gha hei. Und wenn er scho uf ne Wäg froh gsi wäri der fatale Situation nes Änd z’ gseh, so hingäge het ers du doch nid begährt. Er het mit dem alte Herr Effinger welle ga rede; aber da hets gheisse, der Oberscht sygi z’ Bärn im Chriegsrat. Uf das hi het me la aspannen und ds Madeleine ufem chürzischte Wäg mit der Frou Landvögti ga Märchlige gschickt. Es het sech gwehrt dergägen und gseit, es begähri nid wieder i d’ Kur vo der Maréchale. Gnützt het es ihm aber nüt. Der Herr Gabriel het befohle, und me isch gfahre, und zwar sträng, vowäge d’ Tante Rosine het e Brief a Oberscht von Effinger mitgha. Daß me juschtemänt druuf grächnet het, d’ Frou de Chateauvieux wärdi’s de zur Raison bringe, isch natürlech dem Töchterli schön verschwige worde.
I den erschte Tage het sech z’ Märchlige, wo me jitz halt mit ds Herr Maréchals zsäme Menage gmacht het, alles Müej gä, dem Madeleine mit Artigkeiten über ds Böschte wägz’hälfe. Zum Glück het es nüt gwüßt vom verabredete Duell. Aber d’ Maréchale het einewäg für guet gfunde, ganz hübscheli z’ mache. Si het sech druuf verla, daß der Papa Effinger no z’ rächter Zyt ga Wildegg abe chömi, für nes Unglück z’ verhüete, und de «hätti si de bim Gugger welle luege, öbs nere nid grati, dem Hämi no zu sym Rächt z’ verhälfe.» Vor allem us hets jitz gulte, dem Madeleine der Lohn rächt chüschtig z’ mache.
Da sy si du wieder einisch binenandere gsi, di drei Fründinne, d’ Frou Willading und di beide vo Märchlige, und hei ds Madeleine ghüetet. Dasmal frylech isch me nid im Garte gsässe, sonderen im Sääli vorem Kaminfüür. Us Angscht, si chönnte sech verschnäpfen und ihre Chummer umen Usgang vo der Affaire z’ Wildegg la merke, sy si eisilbiger gsi als sünsch. D’ Frou de Chateauvieux het agfange vo Campagne reden und du so bylöufig gseit, si heig doch mängs gseh vo schöne Landsitze, aber öppis so gfreuts wie dä Lohn wüßt si de niene. Wär dä heigi, chönni sech d’ Finger schläcke, bsunders jitz, wo alli Ussichte vorby syge, dussen a menen Ort no Carrière z’ mache. «Ewig schad isch es, Madeleine, i gloube no jitze du hättisch succès gha.»
Mit däm faht d’ Frou Therese still für sich afah lache.
«Was hesch?» frage di andere.
«Ach, es isch mer juscht wieder z’ Sinn cho, was is ds Madeleine ds sältmal da usse vorem Weiher für ne Vorstellung gä het.»
Di beide Fründinne hätte der Frou Willading mögen ume Hals falle für di Glägeheit, ändlech wieder einisch ehrlech dörfe z’ lache. Da steit ds Madeleine, wo juscht dem Kaminfüür gschaltet het, uf, zündrot no im Gsicht vo der Gluet und du undereinisch wieder bleich: «Ja,» seit es stolz, «révérences à recul machen i vor niemerem meh. Aber wie-n-i usgseh — nume jitz a mym inwändige Möntsch —, darf i geng no zeige, villicht no ungenierter als i mi Euch ds sältmal zeigt ha. I begähre kei Campagne und kei Carrière, i wott nume ne Ma na mym Sinn. Au revoir, Mesdames.»
Mit däm Bscheid het es di dreie la sitzen und isch ufrächt, wie-n-e Chünigin, usen und überufe, dem chranke Herr Maréchal ga Gsellscheft leischte.
Vo denn ewäg isch d’ Madame de Chateauvieux ihrer Sach nümme sicher gsi und het sech no meh in Acht gnoh. D’ Frou Willading hingägen isch ihrem Gwunder nid rächt Meischter worde. Bi der nächschte Visite, wo nere ds Madeleine z’Allmedingen obe gmacht het, fragt si’s: «Warum wottsch ne-n-eigetlech nid?»
«E nu,» het ds Madeleine geantwortet, «i bi rächt froh, daß Dir mi fraget. Der Tante Rosine darf i’s ja nid säge, es tät nere schuderhaft weh, und d’ Maréchale begryft so öppis nid; aber Euch sägen i’s gärn: I ha weder Vatter no Muetter, i bi um nes Härz z’ churz cho i myne Chinderjahre. Dir müeßet mi nid lätz verstah. Ungglen und Tante sy ja geng guet gsi für mi, härzig. Aber es Muetter- oder Vatterhärz cha me halt mit aller Liebi und Fründschaft nid ersetze. Und drum luegen i druuf, daß mer my Ma einisch es Härz bringt, wo-n-i de drin ganz daheime bi. Der Hämi isch e Prachtssoldat und e Bärner, wie’s villicht kei zwöite git, aber i gspüren ihms halt a, daß er sech under nere Frou öppis anders vorstellt, als i. Er wott einisch höch obenuse, und mit däm sött’ i de gläbt ha.»
«Ah, du gloubsch, er sygi so eine?»
«Und wenn i mi o trumpierti. — Zu mene Baretlihandel giben i mi nid här. Wenn anderi sech dry schicke, tant pis pour elles. Eini mueß afah sech dergäge z’ wehre.»
«Du hesch villicht rächt,» seit d’ Frou Therese; «aber d’ Wält wirsch du nid ändere. Mir hei alli dadüre müesse.»
«Wär weiß, es gsäch jitz villicht o anders us, wenn dir ech gwehrt hättet.»
Underdesse hei di junge Herre z’ Wildegg uf ihri Manier dem Madeleine gsuecht z’ hälfe. A mene chalte Morge, es het strub Wätter gmacht und lang nid welle tage, isch der Xandi mit dem Ruedi Effinger und mene Ma vo Breschtebärg i Burghof abecho. Di graue Wulke hei weder Stärne no Sunneliecht düregla, und der Luft het di dürre Bletter us allnen Eggen und Greben ufgwirblet und höch a de fyschtere Schloßmuuren ufegjagt. D’Felläde hets umenanderegschlage, und d’ Allee und der Wald hei gchroset. Di drei sy mit ygchnöpfte Mäntel dür d’ Allee us gäge Cheschtebärg zue. E chlyni Halbstund vom Schloß ewäg sy si uf ne Blütti usecho, und bald druuf chöme vo Holderbank ufe der Hämi und drei anderi Herre.
Vo jeder Gruppe het sech Eine losglöst, und di zwee sy ufem Platz zwüsche de Brambeeristude hin und härgloffe, hei mitenandere disputiert, sy zu ihrne Fründe zrück und de wieder zsämecho und wieder usenand. Es isch no so fyschter gsi, daß men enandere chuum uf zäche Schritt erchennt het, und derzue het der Luft i eim yne Bletter ufgwirblet. Me het usgmacht, me well no warte, bis men emel o i der Ornig gsej z’ zile. Einschtwylen isch jedi Partei für sich a mene graue Hüüfli uf mene Boumstamm zsämegsässen und het der Sturm über sech wäg la chute.
Ändlech hets e chly gheiteret. Me isch a beidnen Orten ufgstande, und der Unparteiisch het mit de Sekundante d’ Waffe — längi Rüterpischtole — vergliche. Grad het Eine no einisch d’Dischtanz abgmässe, da blybt er plötzlech stah, lost und luegt. Und di anderen alli dräje sech o gäge Rand vo der Blütti. «Huefschlag,» — seit der Ruedi Effinger und geit mit länge Schritte gäge Wäg zue. Er trouet synen Ouge nid. E Rüter chunt mit gsänktem Chopf under de bogne junge Bueche derdüruuf. Fescht stampfet der Goul ufem verwurzlete Wäg. Der Unparteiisch und d’ Sekundante chömen o nächer und z’ hinderscht di beide Duellante.
Uf eismal isch der Rüter vor de Böum ussen und pariert sys Roß hert vor dene junge Herre. Es isch der alt Oberscht Effinger, e wätterfeschte Ma mit chaltem Gsicht. Sys Roß isch bachnaß und dampfet.
«Was git das da?» fragt er ruuch. Und no bevor er en Antwort het, brüelet er se-n-allizsämen a: «Dir donners Narre! — Wüsset Dir nüt Bessers, als Liebeshändel usz’fächte, jitz, i däm Ougeblick, wo alles ufem Spil steit? Üses Vatterland isch i höchschter Gfahr. — Packet enanderenah zsäme, und marsch ga Bärn, i d’ Artillerieschuel. Dert isch eue Platz.»
Verläge luege ne-n-alli a. «Es isch mer ärnscht,» fahrt der Oberscht furt. «Wär e rechtschaffene Kärl isch, chunt mit mir. Häre mit dene Pischtole! Die wei mer für d’ Franzose lade, statt irged e brave Bärner dermit umz’bringe. — Eui Händel,» seit er zu de Duellante, «chönnet dir de nachhär ustrage, wenn nid der Chrieg zwüschen euch beidnen etscheidet.»
Der Oberscht isch so lang i de Brambeeri blibe, bis di junge Lüt sech ufe Wäg gmacht hei.
«So sygs!» seit der Hämi zum Xander und git ihm d’ Hand. «Der Chrieg söll etscheide.»