Text:Rudolf von Tavel/Am Kaminfüür/Kapitel 1

D’Muetter Chröuchi

Mir läbe zwar in ere Republik und tüen is gar grüüslech z’guet druuf; aber i sym chlyne Färrich wott doch es jedes allei regiere. Und wenn’s derby nid lätz usechunnt, so meine mer de no gradeinisch, mir syge d’schuld, löjn is gärn la rüehme, was mir für Pickle syge, und vergässe, daß da derhinder ganz en Andere zur Sach gluegt und nere der Rank zum Guete gä het. Das het verwichen emel o d’Muetter Chröuchi uf em Joggisbode müeßen erfahre.

Der Joggisbode macht en Absatz am breite Bort vom Härmlisbüehl gäge ds Aaretal abe. Chömet grad en Ougeblick mit mer uf ds Bänkli, wo dert a der obere March vom Guet, under em Waldsoum steit. Vo da het me di ganzi Herrlechkeit schön vor sech. Z’mitts drinne, gueti hundert Schritt vo hie bärgab, steit ds Burehuus am Sträßli, wo linggs vom Grafemoos här i mene gstreckte Bogen über e ganzen Absatz louft und z’üsserischt rächts sech im Joggisholz verschlüüft. E breiti Yfahrt geit hie vom Bort über ds Sträßli i das allmänds Schüüredach. Z’beidne Syte dervo stande wi Schiltwachten alti Saarböum, wo scho lang über d’Firscht ewäg i ds Tal abe luege. Under der Brügg brodlet der Brunne, schön grediübere der Stalltüre. Linggs use lyt der Wohnstock mit schöne Louben under der höche Dachründi und mene Chrutgarte dervor. Buchsheegli sy keini meh i däm Garte. D’Muetter Chröuchi het se nümme welle ha, wil si d’Schnäggen azieje. Derfür het si de Rosestöck, schöner nützti nüt, und jitz grad lyt e ganze Walm vo roten und gääle Dahlia über e Scheielizuun. No wyter linggs, hienache dem Wäg, steit der Spycher und no chly wyter ussen es Ofehuus, und de chunnt d’Hoschtet. E Leitere gageret druus vüre. Si sy grad dranne, di erschte Gravesteiner abz’läse. Uf der andere Syte vo der Yfahrt chünschtlet der Mälcher am Mischthuuffe, für ihm Façon z’gä. Dert use lige der Wageschopf und d’Söuställ, der Chalberfärrich, und de geit en Allee vo Chirsböum bis zum Wald übere. Dert biegt o der Fahrwäg ab uf en undere Boden und i ds Dorf Lutermatten abe. Das lyt im Talboden unde, a der Ysebahn. Wenn es sech still hätti, das Dorf, hätti d’Muetter Chröuchi nüt derwider; aber es schnaagget nah-ti-nah der Bärg uuf. Huus um Huus schießt der Straß nah us em Bode vüre. Und da, wo me sünsch uf d’Chilchen abe gseh het, steit eim jitz es hoffährtigs Schuelhuus im Wäg.

Das isch ungfähr, was men i der Neechi gseht und wo d’Büri vom Joggisbode regiert. Aber änevür hört d’Wält no lang nid uuf. Da gseht men änet dem Dorf der breit Aareboden im Schatte vom Bälpbärg. Me gseht ds Gerzesee-Spiegeli, der Gurnigel und di abgnäggete Möcke vo der Stockhornchetti. Lingger Hand güggele der Mönch und d’Jungfrou über e Tannewald vo der Hube, und im tiefe Hick ob Thun glänzt d’Blüemlisalp näb em Niese, wo dä Morge scho ne neui Schneechappe het gha. Ja, das wär schön, herrlech schön. Aber da isch äbe, grad e chly z’nach, no en andere tiefe Hick im Bild, e Hick, wo der Muetter Chröuchi geng e chly wehtuet. Der Graben isch es, wo sech der Bach us em Grafemoos gmacht het, für i d’Aaren abe. Az’luege wär er de no nid leid. Es isch ja numen e Zug vo wüehlige Böum. Hie und da gseht men e Dachfirscht druus vüre luege, hie und da nes Chemi. Ja, dä Bach schaffet. Er cha scho lang nümme fänderle, wi-n-er möcht. Z’underscht schaffet er dem Holzschuehmacher, drob zuechen amene Tischmacher. Hie, under em Joggisbode, trybt er e Müli, und linggs, z’hinderischt obe, dert het er albe no Nuß und ander Sache gchnütschet. Aber jitz steit d’Öli still — scho lang. Es vergässes stills Huus isch es no, mit vil Miesch uf em alte bröde Schindledach, und wi ne letschte liebe Grueß us nere bessere Zyt zündten i der Abedsunnen es paar Stänglete prächtigi heimeligi Winterrosen us em Öli-Garte. Der Grabe macht d’Gränze vom Joggisbode, vo Muetter Chröuchis Chünigrych — und äbe, wi gseit, o ne Hick i ihri Läbesgschicht.

Es isch jitz emel scho drü, vier Jahr här, aber dem Vatter Chröuchi und syr Frou no so dütlech vor Ouge, wi wenn’s erscht nächti gscheh wär. — Aha, gället, jitz isch undereinisch no vo mene Vatter Chröuchi d’Red, und dir heit scho nes Lachen uf de Stockzänd. Aber dir trumpieret ech. Uf em Joggisboden isch es nid öppe der Bruuch, daß der Ma ds Hefti us de Hände git. I däm chlyne, guet verwaltete Chünigrych het numen eis regiert; aber wenn e Chünschtler das Wäse sötti male, wo dert regiert, so chäm er i Verlägeheit, er müeßt halt doch ihrere zwöi häre mache. I wüßti nid, wi me sünsch däm Zsämespanne vo Ma und Frou chönnti ne Figur gä. Är, der alt Sami, isch gruusam e stille gsi, e schöne, suber grasierte Burema, scho ordli grau a de Schläfe, aber geng no chäch. Wo’s het müeße sy, het er gredt, aber no denn geng nume weneli. Und o zu sym Käthi het er nid vil Wort gmacht. Es isch nid nötig gsi. Es het Samis Ouge so guet verstande, daß zwüsche dene beidnen alles wi am Schnüerli gloffen isch. Was z’rede gsi isch, het si bsorget. Nid daß si aparti vil Wort gmacht hätti; aber zwöimal z’frage het me nid bruucht, und was gseit gsi isch, het gulte. So isch du d’Meinung ufcho, uf em Joggisbode befäli d’Muetter. O bi de Chinder. Nume ganz usnahmswys het si gseit: «Gang, frag der Vatter!» Und mängisch het der Sami der Bscheid use gstüdelet, für z’erscht no der Muetter i d’Ouge z’luege. Bösi Müüler hei welle ha, im Gmeindrat sygi mängs Traktandum uf Antrag vom Joggisbode-Buur uf di nächschti Sitzung verschobe worde, wil der Sami ’s z’erscht no einisch heigi welle mit i ds Bett näh. Syg’s, wi’s well, niemer, wo Käthin um Rat gfragt het, isch sech greuig worde. Si isch e gschydi Frou gsi, und derzue het si öppis chönne, wo wenig Lüt zwägbringe: schwygen und sech meischtere. Wenn si so ungsinnet um en Egge cho isch, öppe mit nere Chachle voll Hüehnerfuetter a der Huft oder nere Rysbürschten i der Hand, het’s wyt umenandere gstillet, und alles het weleseh gwärchet.

So isch es emel o der sälb Tag gsi, grad vor em Fyrabe. Der Mälcher isch im Stall a der Arbeit gsi und het derzue gjodlet. Hinde drann het es Dotze Söuli ds Orcheschter gstimmt, währed d’Jungfrou ne der Trog gfüllt het. Chröuchis Buebe, der Köbi und der Hans, hei graset, und der Jüngscht, der Gödi, het der Bäri gschirret, für de mit der Milch i d’Chäserei. Und di beide Meitscheni, ds Gritli und ds Liseli, hei i der Chuchi z’tüe gha. Underdesse sy Vatter und Muetter hinder em Ofehuus gstanden und hei g’ratschlaget. Der Sami het d’Büttinen und Züberen a d’Heiteri use tröhlt, und d’Muetter het nachegluegt, was öppe no sötti gmacht sy dranne für di nächschti Wösch.

Da chunnt vom obere Grabestäg här eine chly waggelig und doch ärschtig. Er geit ordli starch obenyne, treit uf sym alte, usdorrete Chopf e höche Strouhuet i der Farb vo mene Wäschpinäscht. D’Händ treit er hinder em Rügge, und zwüsche de beide letschte Zänd, wo-n-er no het, springt ihm ds Pfyfferöhrli vüre. Stoubwyß gseht men i der Form vo mene Spießyse zwüsche syne Chnöi düren e Bitz Wäg, und uf em Bälpbärg äne mueß d’Abedsunne lachen ob em länge, chrumme Schatte, wo si vo däm Drätti uf ds Grasbort zeichnet.

«Der Herretannli-Bänz», seit d’Muetter Chröuchi, «was wott ächt jitz dä?»

Der Sami, wo hütt bsunders guet ufgleit isch, het scho nes Gspäßli zwäg; aber chuum ersunne, vergißt er’s, wil der Bänz ganz rundi Ouge macht und d’Pfyffe scho us em ygfallene Muul nimmt, gäb er numen uf Mannslängi zuechen isch.

«Isch nöuis lätz?» fragt d’Muetter.

«Öppe schier isch lätz», waggelet der Bänz vüre. Er trappet vo eim Fueß uf en anderen und lähnet sech mit syne stallglänzige Hosen an e z’underobni Bütti. Du geit’s no nes Chehrli, bis er ändlech wider seit: «Schier isch lätz — schier isch lätz.»

«I der Öli nide?» fragt d’Muetter.

Und jitz wärde ds Bänzes graui Ouge so groß, wi si no nid mängisch gsi sy, sitdäm er se zum erschtemal ufta het.

«Jitz isch usgmechaniket», seit er, «im Bach hi si ne funge, dert am Bort obe, wo-n-er gstoueten isch.»

«Eh du myn Gott! — Du hesch wohlöppe lätz ghört!»

«I wett, i hätt! — Gseh han ne. — Bi danide gsi. Vreni vo der Müli isch mer cho rüefe. — Bi am Mälche gsi. Hätt öppe gärn gha, i hätti’s lätz verstange. — Ja, i ha mytüüri nume no ds Halbe zoge bim Mälche, cha dr’s nume säge. Un es het mi düecht, d’Milch well mer nid dür e Volleschübel ache. Dernah bin i glüffe, u du han i du gseh, öb i lätz ghört ha.»

«Eh du myn Gott! Wo hei si ne?»

«Daheim. I der Wärchstatt.»

Jitz het du nes Chehrli niemer nüt meh gseit. Du zieht der Bänz der Lumpe vüre, wuscht sech d’Nasen und seit mit mene Blick, wi wenn er im Gras ussen öppis gsäch: «Ha geng däicht, das chömm de nid guet. — Aber — was wottsch da ga ge brichte? — Wenn eine meint, er gsej meh weder anger Lüt!»

«U ds Meitschi? Was geit mit däm?» wott d’Muetter Chröuchi wüsse.

«He äbe... Das chunnt jitz halt uf d’Gmeind. — Es isch ja niemer meh umewäg süscht.»

Da luegt ds Käthi der Sami a, und der Sami luegt dem Käthi i d’Ouge, und dermit isch e Bschluß gfasset gsi, ohni Für und Wider, ohni Nacherächnen und Widererwägung, aber zu Protokoll gno i der andere Wält, wo keis arms Tröpfli vergässe wird.

«Aber, i meine drum», fragt d’Muetter der Bänz, «jitze grad, isch es no by-n-ihm, ds Meitschi?»

«He äben isch es. Si hei’s i d’Müli welle näh. Aber es tuet eke Wank. Es wott nid vom Vatter ewäg. ‹Förchte mer nüt›, seit’s geng an eim. Weder äbe... we’s de nachtet...»

Jitz ghört me ds Liseli vom Huus här: «Muetter! — Muettäär!»

Es chunnt neecher, und wo-n-es se findt, rüeft’s: «Muetter! Vatter! — Ässe!»

«I chume», seit d’Muetter, für’s afange z’gschweigge. Und du hei si enandere wider so agluegt, der Vatter und d’Muetter. Und grad druuf verchündet d’Frou Chröuchi ihrem Jüngschte der Bschluß: «Ässit afe! — Mir chöme de öppe.» Und wo ds Meitschi tuet, wi wenn’s nid begriffe hätti, befihlt si: «Gang ume, gang!»

Ds Liseli gieng lieber hindertsi gäg em Huus zue. Der Gwunder dräjt’s bald hüscht, bald hott ume, für z’luege, was bim Ofehuus gangi. Aber wi der Muetter ihri breiti Gstalt derhinder vüre chunnt, schiebt’s wi nes Müüsli gäge der Chuchi zue.

Di drü Alte wandere, innevür e chly us em G’reis, ussevür still wi der Abedfride, dem Grabe zue. Wi chunnt’s o, daß ds glyche Huus i der glyche Sunne so schuderhaft unglych cha dry luege? — Lyt’s öppen ehnder a de Möntsche, daß si d’Sach so unglych gseh? Di alti Öli grupet wi öppe geng zwüschen ihrem verwilderete Garten und de wüehlige Böum inne. D’Strahle vo der Abedsunne springe zwar nume no höch oben über e Graben ewäg, aber es lyt doch no uf allem bis a Bach aben e fründleche Schyn. Aber wäm d’Sunnen im Härz erlöschen isch, dä gseht settigs nid. Da und dert steit öpper am Wäg. Ihrere zwöi rede lyseli über ne Hag übere mitenand. Me luegt uf ds Huus, wi wenn da im nächschten Ougeblick öppis Apartigs sötti dranne zum Vorschyn cho; aber da chunnt nüt meh druus vüren als übermorn en armsälige Toteboum mit dem Lychnam vo eim, wo ds Läbe nümmen usghalte het, und derhinder es arms, arms Meitschi, wo sys Hei verlore het und uf d’Gmeind chunnt.

Ja, so chäm’s, nume sy jitz halt da der Vatter Chröuchi vom Joggisboden und sy Frou. Die luege nid linggs und nid rächts. Alli Gredi i ds Öli-Huus gange si, hinder ne här chrumm und waggelig der Herretannli-Bänz, di linggi Hand rangglig uf em Rügge, di rächti am Wassersack vo der Pfyffe. Und chuum sy si under em Trouf verschwunde, standen allerhand Lüt, wi undereinisch us em Abeddusem etstande, dervor und gaffe ne nache, i ds Huus yne.

Es geit nid emal gar lang, so chöme si wider use, d’Muetter Käthi vora. Si het ds Röseli Buummen a der Hand. Es versteckt der Chopf im linggen Arm und briegget. Me gseht ihm a, daß ihm ds Folge nid ring geit. Aber d’Muetter Chröuchi geit ihre Wäg wi nes Schicksal. Und der Vatter Sami geit mit dem Bänz hinderhär, als Gleitsma vo däm Schicksal.

Es het nid welle, ds Röseli. Aber wo d’Muetter vom Joggisbode seit: «Du chascht nid by-n-ihm blybe di Nacht», het me gwüßt, öb ja oder nei.

Us em Graben use, a di letschti Abedheiteri, wo no uf de saftige Matte vom Joggisbode glägen isch, das wär dem Röseli de no nid eso zwider gsi; aber wo du der mächtig Gibel vo ds Samis Burehuus vor nen ufsteit, breit und ärnscht wi ne Chünigspyramide voll Gheimnis, da etfallt ihm ds Härz. Es weiß es wohl, das isch nid es läärs, stills Huus wi d’Öli, wo sit Jahre ds Röseli i der Armuet, aber doch alleini lieb Chind isch gsi drinne; nei, da drinne wärchet’s und schaffet’s, da louft öppis, da sy Lüt drinne, wo na mene gsunde Wille sech rüehre, da sy — o no Chinder. — «Eh, das tuet ihm guet, we’s zu angere Chinge chunnt», het vori öpper i der Öli no gseit. Aber äbe, das sy de o gar eso anderi. Es kennt se ja vo der Schuel här, und us ihrne Gsichter isch albe so dütlech gsi z’läse, was men uf em Joggisbode vo der Öli dänkt. Und so Chinder chönne gruusam sy! Wär begryft nid, daß dem Röseli ds Härz geng schwärer wird, wi neecher si zum Huus chöme? — Da blyben i nid lang, das isch bim Röseli scho usgmachti Sach, wo ne der Bäri plump und zuetroulech etgäge tälplet, sy buschige Stil schwänkt und der neu Husgnoß mit der gwunderige Nase müpft.

«Er tuet dr nüt», seit d’Muetter, «häb nume nid Angscht!» Und du sy si i d’Chuchi. O heie, dem Röseli isch der Bäri mit syr uverschante Zuetroulechkeit lieber gsi als ds Gritli und ds Liseli, wo jitz da us em Hindergrund vo der Chuchi ihns aluege, wi wenn’s Gott weiß was wäri. Aber wo d’Muetter Chröuchi umewäg isch, hört men uuf i ds Lääre stuune. Me treit ne ds Ässen uuf, und ds Röseli überchunnt meh uf ds Täller, als es dä Ougeblick ma. Und du seit d’Muetter Chröuchi, so, für hinecht chönn es no zur Jumpfere ga lige. Morn well me de wyter luege. E chly verwunderet isch es scho, wo-n-es mit där verschwitzte Wärchaderen under ds Dachbett söll; aber lieber no zu deren als zu däm übersüünige Vorryber. So säge si under de Schuelchinder dem Gritli wäge syr Nase, wo vo oben abe nid us em Gsicht vüre wott und nume grad z’underischt no hurti der Spitz lüpft. D’Jumpfere het Erbarme mit dem Röseli und git ihm’s z’merke, so daß ihm dä Schlupf bald ganz heimelig wird.

Däwäg isch es ds sältmal gange, wo ds Röseli Buummen uf e Joggisbode cho isch. Bald druuf het’s gheiße, mit ds Öli-Fritzes Sach wär’s gar nid so bös gstande, wi-n-er sech’s ybildet heigi, er heigi nume der Chopf verlore gha. Da hei du d’Lüt gseit: «Es het de mit Schyn eso sölle sy.» D’Öli isch verchouft worde, und dem Röseli het no öppis usegluegt derby, wo men ihm het chönnen a Zins tue.

Am meischten aber vo allne Lüten isch d’Muetter Chröuchi überzügt gsi, daß es so heig müeße cho. Wenn si’s nid vo Chindsbeinen a gwüßt hätti, het si ihrem Sami gseit, daß es e Gott im Himmel gäbi, wo zu de Chinder luegi, so wüßt si’s emel jitze. Bi sym Vatter wär doch das Röseli z’grundgange, jitz syg’s a menen Ort daheim und heig Pflegeltere, wo zue-n-ihm luege. Und das isch de wahr, si het d’Hand über ihns gha, so treu wi über di eigete Chinder, und die hei bald ufghört, ds Röseli schreeg aluege. Uf em Philosophiere het si nid vil gha. Für si isch der Handel glatt gläge: Mym Erbarme verdanket ds Meitschi, daß es us em Graben ufe cho isch. I ha’s use glüpft, i säge, was gah söll. Es het nid a Ratgäber gfählt, wo gfunde hei, me sötti das Chind in e Lehr tue, öppe zu nere Schnyderen oder Modiste, villicht hätti’s sogar ds Züüg zu re Lehreren oder Buechhaltere. Aber si hei sech nid a d’Frou Chröuchi zueche trouet, und die isch der Meinung gsi, wenn eis uf e Joggisbode chömm und nid ds Bure lehrti, so wett si sech gschämt ha. Wohl isch nere hie und da der Gedanke cho, eigetlech passeti das Röseli besser für öppis anders; aber de het si enanderenah überleit, das Meitschi sygi Grabegwächs, da müeß men äben öppis anders druuf zweie, damit ihm Öli-Fritzes Flouse gar nid i Chopf chöme. Es düech se bigoscht, wenn eis us em Graben ufen in es währschafts Burewäse chömi, so sött’s Gott zwöimal für einisch danke, u jitz punktum! — Und de isch no öppis gsi: solang daß eis mueß wärche, chömen ihm keini Faxe. Si sy vil besser z’bha, wenn si a menen Abe vo sälber gärn z’Sädel gange. Alles verha het si-n-ihm wäge dessi ja o nid welle, öppen es Freudeli ha müeß eis, und drum het me dem Röseli erloubt mit dem Gritli i Frouechor vo Lutermatte. Si hei rächt luschtig zwöistimmig gliedet.

Ds Röseli het sech i Wille vo der Muetter Chröuchi ergä und scho längschtes nümmen a ds Furtloufe dänkt. Der Vatter Sami isch grüüslech e guete gsi zue-n-ihm, und bis a ds Gritli hei’s alli z’grächtem gärn gha. Dem Gritli isch es z’hübsch gsi. Derfür aber de dem Köbi nid. Und Köbi isch e schlimme gsi. Er het niemer nüt la merke. Erscht a der letschte Sichlete hei Sami und Käthi wider einisch so eis vo ihrne schwygsamen Ougegspräch gha: «Du, los, es düecht mi nöuis.» — «Äbe gäll!» — «Da manglet’s e chly Lueges.» — «Mhm.»

Und me het du gluegt. Und di Junge hei’s gmerkt und derfür gsorget, daß es nüt meh het gä z’luege. — Bis nächti.

Geschter nämlech hei si uf em Joggisboden agfange mit Öpfelabläse. Ussehär dem Ofehuus isch dä Gravesteiner-Boum gstande. Syni große, rot gstreifete Pumere gseht men albe scho vo den erschte Hüser im Dorf unde zündte, wenn d’Sunne druufgit. D’Meitscheni hei abgläse, und der Köbi, wo under em Wäg zueche der Zuun um ds Chalberweidli abgrisse het, für de dä ustrappet Bode wider einisch ufz’bräche, isch ne zwüschenyne cho d’Leitere stelle.

Underdesse het d’Muetter uf der obere Louben under der Dachründi, wo si geng allerhand Sache z’derre ta het, mit Sämereie gha z’gschäfte. — Und so ne Louben isch äbe de no chly ne Lueg-i-ds-Land! Da het es sech emel du breicht, daß juscht einisch, wo ds Gritli und ds Liseli ne volle Chorb i ds Huus hindere treit hei, der Köbi het müeße ga d’Leitere vürers tue. Und jitz, was gseht d’Muetter Käthi? D’ Leitere tuet eke Wank. Derfür gnägge der Köbi und ds Röseli chehrium am glychen Öpfel. Äs het ihm ne botte, und dernah het är ihns gheiße z’erscht abyßen und du sälber dranne gchäflet. Uuf u nache wi im Paradies, dänkt d’Muetter, und es het se-n-eso gstellt, daß si gar nid merkt, wi fescht si nes Papierseckli voll Stiefmüetterli-Same mit ihrne herte Finger zsämedrückt. Es het es Löchli gä, und es stoubfyns Brünneli vo Same rünnt uf ds undere Loubegländer und i hundert Gümp uf d’Bschüsi und i Garten abe. Ja, wo der Köbi no ds Gröubtschi mitsamt dem Stil und de Chärnen abe worgget, achtet sech d’Muetter nid emal, daß si nes läärs Briefseckli i der Hand verchnuuschtet und wägwirft. — Es Schyt, es Schyt! fahrt’s nere z’erscht dür e Chopf — nid zum abe schieße. So wyt mögt si ja sowiso nid — aber zum Topple. — Brüele? — D’Wort hei sech der Muetter Chröuchi nie welle förme, wenn ere-n-albe der Aten ob so öppisem bstochen isch, und das isch äbe grad guet gsi.

Jitz chöme di beiden andere mit dem lääre Chorb ume, und es git nüt meh z’luege. Z’erscht weiß si nümme rächt, was si eigetlech da obe welle het. Si luegt ihri Seckli und Büscheli und Hurdli und Druckli a und dänkt geng derzue: Euch will i hälfe paradieslen uf em Joggisbode! Wartit nume! Wartit nume! — Aber nah-ti-nah chunnt si wider zue sech sälber und überleit rüejiger. Me mueß nüt derglyche tue, süscht gange si hingerum, u wi meh daß me nen etgäge het, wi meh gä si dry.

Natürlech het du d’Muetter Käthi am Abe, wo alles z’Sädel gsi isch, ihrem Sami brichtet, was si vo der Louben uus gseh het. Und es isch lang gange, bis Sami sy Meinung kundta het, so lang, daß si afange fragt: «Hesch ghört, oder schlafsch öppe scho?»

Und du geit’s no einisch es Chehrli, bis er seit: «So isch es de hingäge nid gmeint gsi.»

«Äbe, das düecht mi o.»

«Es isch ja wäge dessi es rächts Meitschi; aber für Köbin hätt i de naadischt lieber e Buretächter.»

«Äbe. Me mueß se-n-usenangere tue.»

«Aber wie? — Nume nid gsprängt! I ließ mer de nid gärn la vürha, ob es is jitz scho erleidet sygi.»

«Jä, scho rächt; aber lue, wenn ihrere zwöi scho am glychen Öpfu chäfle, so isch’ bös hüete.»

«Item, mir wei emel no luege. Di angeri Wuche mueß ja Köbi yrücke, u dernah, wenn er ume heichunnt, muesch ne halt de no chly meh uuf u nache sy.»

«Ja, du bischt e guete, du... no meh uuf u nache sy! — Du chönntisch sauft eis mit dem Bueb z’Bode stelle!»

«Jä lue, z’Bode gstellt isch no gly einischt, aber öb’s de ma bschieße...?»

«So mueß es furt, ds Meitschi. I will ihm scho für ne Platzg luege.»

Wyter isch me nächti nid cho. Aber d’Muetter Chröuchi het nid meh bruucht. Si het jitz gwüßt, daß ihre Ma für e Köbi en anderi Frou begährt, und mit dem Vorschlag, ds Röseli furt z’tue, het si ja ds letscht Wort bhalte. Sowyt hätti’s nere taget gha. Und ihri Vorsätz hei no tiefer Bode gfasset, wo si der Füsilier Chröuchi Jakob am Morge vom Yrückungstag ob em Packe het ghöre sürme: «I ds Röselis Garte, dert wei mer is warte» und ne derzue het gseh umeluege, öb’s emel o umewäg sygi und ne ghöri.

Sing ihm nume, dänkt si, ihrer Sach sicher, wenn d’ umechunnsch, isch de keis Röseli meh da.

Uf der Station vo Lutermatte het der Zug no uf ne Chrüzung gwartet. Us eim vo de vordere Wäge hei e Huuffe fäldgraui Soldaten usegluegt und über ds Stationsgärtli wäg mit de Meitscheni gspasset. Der halb Frouechor het Mittel und Wäg gfunde, cho z’luege, wi d’Jungmannschaft vo der Gäged yrückt. D’Meitscheni vom Joggisbode sy aber nid derby gsi. D’Muetter hätt ne welle!

Ändlech isch du der Zug unden ufe cho z’schnupe. D’Lokomotive het pfiffe, und du sy si ab. D’Meitscheni hei no lang gwunke. Us de Soldatewäge het’s gjuzet und gholeiet, und us eim het’s, halb Spott, halb Freud am Liede, über Fäld tönt: «Wie die Blüemlein draaußen ziitern...» Derzwüsche het’s ghandhärfelet: «U z’Lutermatt han i my Strumpf verlore...», und über alles ewäg het eine mit dem sunneglänzige Cornet der Zapfestreich gschmätteret.

I eim Vieregg aber brüelet eine: «Heit dr ne gseh, üse neue Schueli? — Dä stellt der Gring wi ne Hung im Rogge.» — «Warum chunnt dä nid mit?» antwortet en andere, und du geit’s wyter: «Er isch drum vor Chriegsgricht gsi im Rüebliherbscht. Si hei ne bi der Schynwärfer-Musig gha, u du het er ne du di große Linse gstole für i sy Brülle.» — «Äbe, Köbi, die bruucht er sider däm, daß Buumme Röseli im Frouechor isch — gäll?» — «Jaja, Chröuchi, i luegti de, gäb daß es z’spät isch!»

Der Köbi isch vorynegchrümmt dagsässe, het d’Ellbögen uf de Chnöi gha und grad Füür gmacht, für sy Stumpen i Brand z’setze. Er lachet still vor sech ane, luegt e chly sytligen ufen und seit: «Nume gschynwärferet! Bi üs obe git’s Chatzegringe gnue zum Pfäischter yschla, u was es Breichi manglet, wei mer de scho luege.»

Ja ja, di unerchannt großi Hornbrülle vom Gerhard Schnüerli het vo Afang a der Lutermatter Jungmannschaft uf d’Närve gä, und daß er der Chopf wohl höch treit, wär wetti das lougne! Sogar das isch wahr, daß di Brülle dene Meitscheni bsunderbar Ydruck macht. No größer aber als d’Hübschi vo de junge Lutermatter Töchteren isch ihm dür di Brülle sy eigeti Bedütung vorcho. Scho im Seminar het er sech vorgno, ne früsche Zug i Schländrian vo der Volksschuel z’bringe. Neui Gsichtspunkte, neui Methode hei zu neue, höchere Zile sölle füehre. Natürlech isch er bald dermit agschosse. Es sy Gmeindsmanne da gsi, wo gseit hei, es syg «äi Wäg» o gange, si gseje nid y, warum jitz undereinisch «alls müeß uf e Gring gstellt sy». Anderi hei gfunde, me chönni ja jitz einisch «dise Wäg» probiere, und wider anderi sy der Meinung gsi, ob «dise Wäg» oder «äi Wäg», uf e Ma chömm’s ab. Heig er ds Züüg zu mene Schuelmeischter, so wärdi scho öppis derby useluege. So het ihm’s der Kommissionspresidänt im Ustage bim Exame gseit, und sithär het der Gerhard Schnüerli alles druuf agleit, syne Lutermätteler z’bewyse, daß er ds Züüg zu mene Lehrer heig wi nid grad eine.

Bildung eines eigenen Urteils! Anschauung, Anschauung und no-n-emal Anschauung — jawohl! Immer frisch aus dem Läbe! — Trinket, Augen, was die Wimper hält, von dem goldnen Überfluß der Wält!

Letschte Früehlig, wo z’Lutermatte Waffeninspäktion gsi isch, het er ds morndrisch i der Schuelstube verchündet: «Bueben! Heute schreibe wir einen Aufsatz über den Stahlhälm, jawohl, über den Stahlhälm.

Hans Chiener, was ischt ein Stahlhälm?...

Nun, ich will dir auf die Spur hälfe. Wo trägt der Soldat den Stahlhälm?»

«Hinger auf dem Tornischter.»

«Zuweile wohl, ganz richtig. Aber sagen wir einmal: wenn er in die Schlacht zieht oder auf die Wache, wo trägt dann der Soldat den Stahlhälm?»

«Auf dem Chopf.»

«Sehr guet. Auf dem Kopf — wir sprächen das K hart aus, nicht wahr? — Also ist der Stahlhälm eine... was, Peter Schänk? — Eine... nu, wär weiß es?...

Nun, Fritz Mohri, was trägst du, wenn du zur Schuele kommst, auf dem Kopf?»

Der Fritz Mohri bsinnt sech, und ds Änneli Matter änet dem Gängli souffliert ihm: «Lüüs.» Der Fritz Mohri vergißt sech, reckt über ds Gängli und erwütscht ds Änneli a der Züpfe. Es git en allgemeini Rumorete, und der Lehrer mueß energisch im Gängli uuf und ab patrouilliere.

«Also, du hast, um den Kopf gegen die Sonne oder den Rägen zu schützen, eine Kopfbe... nu, eine Kopfbed... Seid ihr aber heule vernagelt! — Eine Kopfbede... bedeckung. — Gut, ich sehe schon, wir müssen ein wenig an die Luft hinaus, damit ihr erwacht. — Ei ei, was söll das? Still! sag ich, tausend no-n-emal! — Ruhig!

So, draußen auf dem Turnplatz antreten!»

I mene wilde Tumult rochlet di ganzi Klaß use. Der Gerhard Schnüerli wott se «fescht i d’Hand übercho» und fat a mit ne Loufschritt mache, für se chly z’beruehige. — Eins zwei, eins zwei... hopp hopp hopp!

D’Lutermatter-Juged isch dem neue Lehrer bald hinder sy Methode cho und het jedesmal, wenn si lieber a d’Luft use wär, als i der Schuelstube z’sitze, sech gränzelos vernaglet gstellt, und er het afa merke, daß er’s uf nen anderi Manier müeßi probiere. Und me mueß ihm la, daß er nie der Muet verlore het. D’Idee vom Presidänt: ob disewäg oder äiwäg, uf e Ma chömm’s ab, het by-n-ihm ygschlage gha, und er het rächt styff glehrt sy Ma stelle. Er het aber o gmerkt, daß er meh und meh ds Hefti i d’Hand überchunnt, und der Chifel geng höcher gstellt. Het er im Afang fascht alles gäge sech gha, so het’s jitz meh und meh Gattig gmacht, sy Schynwärferbrülle verbreiti ne gwaltige Reschpäkt um ne-n-ume. Der Frouechor het a sy Chunscht gloubt wi an es Evangelium, und er het das vierzigchöpfigen Instrumänt gspilt, wi men en Orgele spilt. Na zweene Monete het niemer meh der alt «Liederschatz» agluegt. O da isch alls na neue Gsichtspunkten und neue Chunschtbegriffe gloffe.

Und jitz volländs — jitz, wo me het afa dra dänke, was de dä Winter uf em Theater im «Bäre» söll gah, isch mit dem «Härgebrachte» übel ufgruumt worde. Wo si um nes Stück vom Heimatschutztheater uus welle hei, isch «alte sentimentale Dräck» no sy mildischti Note gsi für settigs. «Auch da vorwärts!» het er befole. «Warum sötti Lutermatte nid z’ha sy für kosmisch gültigi Chunscht? — Es wäxt der Mensch mit seine höhere Ziele!» — «Ja, was de?» — «He öppe — wartet emal! — Wohl, wi wär’s, wenn mer’s probierte mit der ‹Versunkene Glogge›? Es isch de zwar auch das nümme ds Neuischte, aber immerhin het my Namesvetter Hauptmann hie Letschtes gä, und das würd is über en änge Horizont vom Conventionellen use füehre.» So het der Gerhard Schnüerli in ere gmeinsame Tagung vom Theaterverein und vom Frouechor Lutermatte syni Lütli gluegt z’erwerme. Und männiglich het gspürt, wi sech der Horizont vo däm glückleche Dorf uftuet. Niemer meh het dra dänkt, dem Lehrer etgägez’ha. Wi ne Zueversicht, wo me bis jitze nid gkennt het, isch es über se cho, und bi der Rolleverteilung het sech sy Wille wi mit Adlersfängen uf die gsetzt, wo-n-er wi derfür gwachsen erchennt het. Und vo Huus zu Huus isch d’Neuigkeit gloffe, me spili de dä Winter öppis ganz Apartigs, es großes Zouberspil, nöuis vo mene Houpme Schnüerli. Es sygi e Vetter vo disem.

Über jedes Möntschehärz chunnt früecher oder speter e dunkli Stund, und mängisch dunkt’s ein, wi brever so ne Möntsch, descht tiefer abe schrub ihm der lieb Gott i settige Zyte ds Lämpli. Alli di Jahr sit dem Unglück i der Graben-Öli het d’Muetter Chröuchi jedesmal, wenn der Theatergluscht um e Joggisbode gstrichen isch, bis es ds eint oder anderen i der Nase bisse het, churz und bündig gseit: «Nüt isch!» —

«Eh, öppen einisch es ungrads Mal...»

«Nüt isch! I ha nid derwyl z’erläse, was aständig und was unaständig sygi. Me mueß ds Töri zuetue, gäb der Fuchs d’Nasen im Stall het.»

Und mit däm het si guet grächnet, d’Muetter. Ds junge Volk het gwüßt, woran es isch mit nere, und si sälber het Rueh gha.

Jitz cha me sech dänke, wi du ds Röseli i Thäber cho isch, wo der sälb Abe vo der Rolleverteilung der Gerhard Schnüerli syni Schynwärfer uf das arme Meitschi reiset: «U jitz, Röseli, wi wär’s mit dem Rautendelein?»

«Eh, was däichit Dir o, i darf nid. — Öppe no mitsinge, ja, aber Kumedi spile...»

«Ä’ä, nüt isch!» fahrt der ‹Vorryber› derzwüsche. «D’Muetter erloubt’s nid. Da git’s nüt z’brichte.»

Der Lehrer tuet, wi wenn er das nid ghört hätti. Er dänkt: «So? D’Muetter Chröuchi? Das wär de di erschti Frou i der Gmeind, wo probierti, ’s mit mer ufz’näh.» Und er ahnet nid, was er zur Antwort überchäm vom Joggisboden abe, wenn d’Muetter syni Gedanke würd errate: «Jowäger, das verhan dr, du Pültlidrücker!»

Wo ds Röseli no einisch seit: «Nei nei, i weiß, daß si’s nid ha wott», antwortet er: «Ja nu, mir löj di Rolle no unbsetzt.»

Dem Gritli bietet niemer e Rollen a, trotzdäm es ds gsalbeter Muulwärch het.

Wo men usenandere geit, weiß der Lehrer ds Röseli no einisch uf d’Syte z’lööke: «Also, loset, Röseli, da git’s de nüt z’brichte! Dir nähmet ds Rautendelein und fertig! Di ganzi Uffüehrig freut mi nüt meh, wenn is das nid gratet.»

«I darf nid, i darf gwüß nid», bhertet ds Röseli.

«Papperlapp, darf nid! I wirde das scho a d’Hand näh. Dänket doch, wi der Köbi Ouge miech, wenn Dir de bi der Uffüehrig würdet obenuus schwinge! Dä hätti ne Stolz!»

Wohl seit ds Röseli: «Das chönnt mir glych sy. Köbi chäm nid emal i ds Dorf abe wäge so öppisem»; aber das isch ja nid, was der Lehrer begährt z’wüsse. Är het nume welle gseh, öb ds Röseli rot wird, wenn me vom Köbi redt. Und jitz weiß er’s und dänkt: wart nume, di erwütschen i! Und er chunnt sech grad no einisch so gschickt vor, wil er di ganzi Yfädnete vo där Komedi grad uf d’Zyt greiset het, wo di junge Lutermätteler alli z’Bärn unden im Militärdienscht sy.

Ds Röseli wott gah, es weiß ja, daß ihm ds Gritli vor em «Bären» usse wartet. Aber der Herr Dirigänt, wo jitz o ds Röselis Schicksal wott afa dirigiere, fasset’s a der Hand und seit: «Also, wäge der Muetter Chröuchi nume ke Chummer! Die übernimen i. Und überhoupt! Wenn men im Handumdräjen uf eigeti Füeß chunnt, wi Dir, Röseli! Dir würdet öppe der Joggisbode-Muetter o nid ewig wellen am Chittel hange. Da heit Dr d’Rolle. Studieret se-n-afange chly.»

«I wott nid. Wenn mer d’Muetter drüber chäm, si wär imstand u gheiti mer das Büechli i ds Füür.»

«Also guet, wenn’s nume das isch, morn chumen i ufe, i Joggisbode. Mir wei doch luege, ob mer di Frou nid na üser Gyge zum Tanze bringe. Guet Nacht, Röseli!»

Ds Röseli seit nid emal guet Nacht. Us Angscht vor em Gritli schiebt’s usen und wi gschosse d’Stägen ab. Das wär ganz rächt. Aber es weiß äbe no nid, wi nes bravs Meitschi vor em Mannevolk tue söll. Was het’s jitz z’gueter Letscht dem Schuelmeischter no ne Blick bruuche z’gä, wo-n-ihm gseit het: Du bisch halt doch e liebe, daß d’ däwäg ammer hangisch.

Ds Dorf uuf sy no anderi derby. Me schwätzt und lachet und zäpflet enand. Us em Schwarm use hüeschtlet eis: «Mhm km km, Röseli? ‹Di ganzi Uffüehrig freut mi nüt meh›, het er gseit, ‹wenn ds Röseli nid mitmacht›, heit dr’s ghört?»

«Es isch nid wahr», wehrt ds Röseli.

«Wohl, wohl, grad eso het er gseit. I ha’s emel o ghört.»

Und wo di letschten abschwänken und di beide vom Joggisboden allei blybe, brümelet ds Röseli: «Dummi Toggle!»

«Du bisch sälber d’schuld», seit ds Gritli, und du schwyge si beidi, ds Röseli, wil es nid weiß, wie sech userede, und ds Gritli, wil es geng uf der Zunge het: Wart nume, wenn Köbi de das ghört! Aber es gönnt dem Röseli der Köbi so wenig wi der Schuelmeischter. Und doch ma’s uf d’Längi der Gwunder nümme gmeischtere. «Was hesch o no so lang mit ihm gha dinne?»

«He nüt. Was chan i derfür, daß er mi nid het la gah u mer geng aghalte het, i söll doch hälfe?»

«Ja ja. Es versprängt di halt doch schier, ihm z’Wille z’sy. Aber wart nume, du wirsch de no öppis erläbe mit der Muetter!»

«Was sött i da z’schüüche ha? I han ihm ja nüt versproche. I will de scho rede, we’s sy mueß. — Wenn du mi nid geisch ga verbrüele by re, so wüßt i emel nid, was si mer wetti z’leid tue.»

«I säge re doch nüt. Bhüet mi. Du muesch nid meine! Afe han i settigs nid im Bruuch. U mir isch doch dräckglych, was du mit dem Schueli ateiggisch, mit däm Brüllenaff. Mynetwäge chönntisch ne morn ha. I gäb dr no der Sunntighuet derzue.»

«Chumm hie, Bäri! — Chumm hie! — Wottsch ächt hingere, he?» het es ds morndrisch im Joggisbode gheiße, wo, d’Nasen i der Luft, der Gerhard Schnüerli derhärcho isch. Es het öppis bruucht, bis er sech still gha het, der Bäri, und wo-n-er ändlech doch het müeßen abgä mit Bälle, isch er no lang rumpelsurrig umenandere zottlet und het grurret, was o settigi Lüt hie obe z sueche heige.

D’Muetter het juscht de Hüehner gstreut gha und steit mit der lääre Chachlen i der Hand uf der Bschüsi usse, wo der Lehrer uf se zue chunnt, der Huet lüpft und fragt: «Frou Chröuchi?»

«Ja», seit si, «der Vatter isch mit dene Bueben im Brünneli-Acher obe. Gritli, gang zeig dem Herr eh...»

«Es manglet’s nid, Frou Chröuchi, Dank heiget, grad juscht mit Euch hätt i z’rede.»

«So? Es wird öppe nüt Urichtigs sy, oder? — Eh nu, so syd so guet. Em, i weiß grad nid, wi-n-ig Ech der Name söll gä.»

«Schnüerli.»

«Richtig, ja», seit si, wüscht d’Hand am Fürtech ab und git ihm se. «Si hei mer’s ja scho mängisch gseit, di Meitscheni, weder äbe... Eh, hockit doch da chly zueche. Oder sötti mer ächt i d’Stube?»

«E nei, nume das nid! Es git keini Gheimnis.»

Jitz nimmt der Herr Schnüerli sy Brüllen ab, für zwee Tritten uuf, über di unäbeni Bschüsi zum Bänkli, wo zwüsche de Schyterbygen inne vornen am Huus i der guldige Herbschtsunne taguus, tagy uf öpper wartet, wo Zyt het.

D’Muetter blybt stah, währed der Lehrer sech uf em Bänkli niderlat. Und jitz, wo-n-er nümme z’förchte het, daß er wäge syne Wytsichtgleser über ne Tritt stolpert, setzt er d’Brülle wider uuf, luegt über e Joggisbode wäg und seit: «Schön da obe. D’Mönchskuppe, es Stück Jungfrau, d’Blüemlisalp. — Ja, i will grad mit der Tür i ds Huus falle, für Ech nid länger z’versuumen als sy mueß. Also, Muetter Chröuchi, es handlet sech um üsi Uffüehrig. Di Töchtere wärden Ech wohl dervo brichtet ha?»

«Ä’ä. Nei. Die brichte mir nüt eso, di Chrotte. Si wüsse wohl, was i ne druffe ha.»

«Ja, es isch mer äbe z’Ohre cho, Dir schüüchet settig Sache, und i cha mi da ganz guet i Eue Standpunkt yfüehle. I halte ne sogar für durchuus begründet, wo-n-es sech um disi ländleche Veranstaltunge handlet, wi si leider Gottes hie umenandere bislang üeblech gsi sy. Aber nun möcht i äbe dadrinne Wandel schaffe. Und da derzue bruuchen i d’Juged. Si sälber söll ufruume mit där alte, ungsunde, muffige, zu Unrächt so genannte Volkschunscht. Ds Volksläbe mueß neui Fermänt ufnäh.»

«Gritli, du dolders Räschi, i will dr de d’Gwungernase fuettere!»

D’Muetter rüeft das gägen es Fänschter ob der lingge Schyterbyge.

«Me het afe mängischt sy liebi Not mit dene Meitscheni.»

«Nu, churz und guet, Frou Chröuchi, i hoffe, Dir wärdet mir nid zuetroue, daß i Eune Töchteren irged öppis zuemuete well, wo ne zum Schade sy chönnti. Das Röseli isch is äben i däm Fall unentbehrlich. Es isch wi gmacht für di Rolle, und wenn es die nid cha übernäh, so het di ganzi Gschicht nume no der halb Wärt.»

«Ja luegit, Herr... em... Schnüerli», het jitz d’Muetter etgäge. «Das cha ja sy, was Dir da sägit. Weder es isch bis jitz o gangen ohni Kumedi oder emel de ohni Röseli. I seiti no nüt, we das Meitschi mys wär. Weder es isch üs äben avertrouts. Mir hei’s, für’s grad z’säge, der Gottswillen agno, u jitz lyt es mer am Härze, daß nüt Uguets mit ihm gscheji. I chönnti das nid verantworte.»

«Es geit nüt Uguets by-n-is. I garantieren Ech, Frou Chröuchi.»

«Scho rächt. Weder luegit, was de albe da no drum u dra isch u hingerum geit, das wüssit Dir de no nid emal alls. Un i säge’s grad, i ha gar nüt druffe, daß so nes Meitschi vor allne Lüten öppis figureetlet. Gratet’s ne, so verdräjt’s ne der Gring — daß i no so säge — u me cha nache vüra nüt meh mit ne mache. U mache si d’Sach nid guet, so sy si allne Lüte ds Gspött. Es wär schad für das Meitschi. I sägen Euch, das git de einisch no ne Frou.»

«Äbe... äbe, Frou Chröuchi, das glouben i o. Aber juscht drum schadti’s nüt, wenn ander Lüt das Röseli o zu Gsicht überchäme. I will ja nid säge, es versuureti hie obe, gwüß nid. Aber lueget, es hübsches, achehrigs Meitschi, wi das Röseli eis isch, presäntiert sech nie günschtiger als im Rampeliecht. Wi mängs isch doch erscht uf däm Wäg z’grächtem zur Gältung und zu mene Ma cho?»

«Ja, Pfyffebääggeli? Wär nähmti o so ne Kumedi-Gauch zur Frou! Emel i, wenn i e junge Bursch wär, i luegti de uf öppis angers.»

«Da heit Dir villicht ganz rächt. Wenn i Buur wär uf em Joggisbode, i gloube sälber o, i gieng de nid juscht hinder de Coulisses ga ne Frou sueche. Aber i glouben äbe, das Röseli heigi nid juscht ds Holz zu re währschafte Burefrou. Und was mi ageit, Frou Chröuchi, so wär mir so eis, o wenn es einisch in ere Komedi mitgmacht het, de no lang nid ds Leidischte. D’Houptsach isch doch, daß men alles suber usenand het: Komedi, wo’s Komedi sy söll, und de derfür im praktische Läbe kei Komedi. I sägen Euch, es spilt i mängem Burehuus und i mängem Stadthuus eini Komedi — und de no grad strub — wo sech nie derfür gha hätti, an eren Uffüehrig irged es Rölleli z’spile.»

«Sälb wird scho sy, Herr Schnüerli, weder üsers Röseli... Eh Dir wärdet im Dorf nide no Meitscheni gnue finge, wo de no besser der Narr mache chönne. — Oder nid?»

«Nei, i gloube’s nid. Emel i kenne keis, wo mer das Röseli ersetzti. U Dir würdet ihm jitz doch nid welle dervor sy, daß es üs us der Verlägeheit hilft? Der ganz Frouechor würd Ech das zürne.»

«Eh, luegit emel z’erscht no chly! Mängischt chunnt de ganz ungsinnet no vüre, was me lang vergäbe gsuecht het.»

«Guet, i will no einisch nachefrage; aber wenn i nüt finde, so mueß halt doch ds Röseli dra gloube. Und jitz läbet wohl, Muetter Chröuchi!»

«He nu, so nüt für unguet, Herr Schnüerli, u bhüet Ech Gott!»

D’Muetter het dem Schuelmeischter no lang nachegluegt, bis du ds Gritli hinder nere zueche fragt: «Was het er welle?»

«Du wirsch es wohl wüsse», balget si. «Warum hesch mer nüt gseit? Dir heit aber öppis agreiset mit ihm!»

«Also grad nüt, Muetter. Aber är het dem Rösi Plätzen abgchääret. Weisch, i gloube drum, das sygi numen e Kumedi mit där Kumedi. Er het nume süscht nid rächt gwüßt, wie a das Rösi zueche cho.»

«Hör uuf stürme! Gang, mach du dy Sach!»

Ds Gritli het du vo Stund a erwartet, jitz gäb’s de ne großi Erläsete mit dem Röseli, und sech im stille druuf gfreut. Aber d’Muetter het gar nüt derglyche ta. Am Aben erscht, wo sech im ganze Huus niene nüt meh rüehrt, erzellt si dem Vatter Sami, wär da gsi sygi. Und du luege si enand wider eso a, mit gschyden Ouge, und wär bsunders e scharfe Blick het, dä merkti nes Lachen i dene hertgschnittene Gsichter. — Das wär jitz am Änd no...

Vo Komedi het niemer nüt meh gredt. Es isch alles sy Wäg gange. Aber ds Gritli het gwüßt, daß under ds Röselis Houptechüssi es Büechli lyt und daß ds Röseli mängisch dert drinne lehrt. Aber es verratet nüt dervo.

D’Muetter Chröuchi weiß nid, was geit, und si fragt nid. Sit däm sälbe Tag, wo der Gerhard Schnüerli da gsi isch, schlaft si urüejig. Am Tag luegt si heiter dry, bsunders wenn vom Köbi d’Red isch, wo jitz de bald ume chömi. Aber z’nacht — z’nacht! Da nimmt es se wüescht nache. Wi hesch o chönne? Warum bisch nid bi dym guete, gsunde, so mängisch erhertete Grundsatz blibe: Nüt isch! Hättisch doch dem Schuelmeischter das a d’Nase bängglet, statt ihm abz’lose! — Und wenn es jitz de unglücklech wird, das Meitschi, wo du us em Graben ufe greicht hesch, damit es nid i lätzi Händ chömi? — Käthi, Käthi, wo wott das use?

Aber de tröschtet si sech de wider: Er isch ja sider nümme cho. Gfragt het niemer. Si hei allwäg doch es angers gfunge. Me ghört ja gar nüt meh vo där Uffüehrig. — Ja, warum fragsch nid, Käthi? — He, wil... Ja, was wil? — Gäll, wil du nid begährsch z’ghöre, was da geit und im stille hoffisch, der Schuelmeischter... Bst! Schwygit mer dervo! Es geit nüt, es geit ja nüt. Nei, nei, es macht nid mit, gwüß nid.

Und di anderi Wuchen isch du der Köbi ume heicho us em Dienscht. Het er’s ächt e chly us em Sinn verlore, ds Röseli? Me passet nen uuf. Aber es geit nüt. Ds Röseli het hindere. Es geit ihm us em Wäg. Es weiß, was es z’tüe het. Und der Köbi dänkt: Ähä. Cha mer’s dänke, si hei dr allwäg der Marsch gmacht! Aber wartit nume, wartit nume! Köbi weiß o, was er wott.

Aber jitz het niemer derwyl, settigne Sache nachez’studiere. Der Herbscht isch im Land, und was me jitz nid ma erwärche, bringt me nie meh y. D’Härdöpfel warte nid. Wenn troches Wätter isch, mueß me derhinder. Es isch jitz alli di Abede geng so luter gäg em Längebärg übere, me weiß ke Stund, ob’s nid ds morndrisch rägnet. Und i dreine Tagen isch Neumond.

«Muetter», flismet z’mitts zwüschen allem Gspräng inne ds Gritli, «jitz geit aber nöuis!»

«Was?»

«He danide, z’Lutermatte.»

«So gang miera. — Tue jitz über, so chöme mer ab Fläck!»

Was wett gah? Jitz isch Wärchet. Hie geit öppis. Jowäger, hie obe, uf em Joggisbode. Der Vatter und Köbi fahre mit der Härdöpfelmaschine. Das tschäderet, daß’ e Freud isch, und was e Rügge het zum Chrümme, fahrt nache mit Ufläse. D’Muetter — ja, si ma sech schier nid ebha, aber si isch äbe nümme vo geschter. Ds Bücke chunnt nere-n-i ds Chrüz. Si mueß alli Bott verschnuufe. Da het si Zyt z’luege, und di Junge gspüre’s. Das Röseli, es isch e chly rahns und ma den andere nid nache, aber es het sech einewäg derzue. Da isch nüt z’säge.

Im Fryburgbiet äne zieht sech e graui Wand dem Bode nah. — Schaffit! Wärchit!

Da, z’mitts im Namittag, het d’Maschine still. Was isch los? — D’Muetter geit müehsam über en Acher uuf, ga luege. Der Vatter und der Köbi chrümme sech über d’Maschine. — Was isch?

«Verheit.»

«Verheit?»

«Ja, verheit. So het me’s mit där chätzers neumodische Lumpewar. Hingever u vorver isch me bschisse.» Der Vatter rächnet nache, was er afe derfür usgä het.

«So mueß me zum Schmid ahe», etscheidet d’Muetter. «Spann ab, Köbi, nimm der Brügiwage, ghei di Baggermaschine druuf u fahr!»

Köbi lachet so halb. «Glüffen isch nid gschlarpet, he?» seit er. «Bis der Schmid nachen isch, hei mer se de mit dem Charscht dusse.»

«Item», bhertet d’Muetter, «probiere geit über studiere. Fahr! Ungerwyle chöi mer geng charschte.»

Und der Köbi geit mit de Rosse, chunnt mit dem Brügiwage. Me büret di verheiti Maschine druuf, und er fahrt, währed der Hans und der Gödi gange ga d’Chärscht reiche.

Der Vatter steit da und luegt dem Köbi nache.

«Lue!» seit d’Muetter zue-n-ihm und zeigt i ds Fryburgbiet übere.

«Mhm», macht der Sami. Er geit zum Gilet, wo dert äne bim Marchstei lyt und macht Füür i d’Pfyffe. Dernah nimmt er o ne Charscht, und me ghört nüt meh als ds Chnätsche vo de Charschtysen und ds Ynechrugle vo de Härdöpfel i d’Chrätte. — Es geit gnue, so na der Maschine. Bis me numen es Wägeli voll het!

Und di Wulkewand walmet uuf.

Der Köbi fahrt ds Dorf ab und begägnet dem Schuelmeischter, und dä stellt der Chifel und blitzet ne-n-übermüetig a dür syni Lokomotivspiegle, wi wenn er Köbin uf e Rügge gleit hätti und säge dörft: «Gäll, Köbi, das hesch nid dänkt?» Und der Köbi dänkt, wart nume, dir lyren i de scho der Zwick um e Gring, u we’s de no nid guetet, nimmt me der Geiselstäcken am dünneren Ändi.

Am Abe brichtet der Köbi: «Es git nüt z’welle. Mer müeße morn ume mit dem Pflueg derhinger. Der Schmid ma nid nache bis di angeri Wuche.»

Und ds morndrisch het’s Müej mit dem Tage. Scho i der Fyschteri no dunkt’s d’Muetter, si ghöri der Dachtrouf. — Richtig, da hei mer’s! Es schüttet, was abe ma. U jitz?

«Wei mer ächt afen e Ferggete drösche?» fragt d’Muetter, wo nid gärn het, wenn ds Uhrwärch e Momänt stillsteit.

«I mueß so wi so bal Strou ha», antwortet der Sami.

«Guet», seit d’Muetter Käthi, «so machet Garben ahe, Buebe! Es isch no guet. Di Meitscheni chönne de hütt e chly verschnuufe.» Und bald ruuschet’s vo Garbe. Es stübt im Tenn. Di erschti Legi lyt zwäg, und ei Byge, Bage Boge Boschtpapier schleglet’s, daß es nume so ne Freud isch z’lose. Der Vatter, der Hans u d’Jumpfere dertnache, d’Muetter, der Köbi und der Mälcher hienache. Und so geit’s am Namittag wyter. D’Muetter Käthi dröschet amene Tauner z’trotz, aber derby wärchet si de no mit dem Chopf. So ne Burehushaltig git z’dänken und z’sorge. Da darf me kener Lätsche la gheie, süsch git’s es Ghürsch. Di Meitscheni bruuchen o nid lenger uf der fule Hut z’ligge, süscht überchöme si Mugge. Sobald daß der Räge nahlat, mueß men ume hinder d’Härdöpfel. Si chönnte doch... Ja ja, si weiß ne scho z’tüe, dene Nütnutze. Si stellt der Flegel dännen und geit ga luege.

Ds Gritli und ds Liseli sy brav hinder ihrer Näj-Arbeit im Stübli.

«Wo isch ds Rösi?»

Di beide Meitscheni luegen enand a und hei es Lachen im Gsicht.

«Seh! Redit!»

«Es isch im Spycher äne», seit ds Liseli vürwitzig.

«Im Spycher?»

Da schynt’s i Muetter Käthis Gsicht wi in ere heiße Heumonetnacht am Stockhorn äne, daß me fei meint, me ghöri’s donnere.

«Wär het ihm der Schlüssel gä?»

«Es het ne gno.»

Jitz mueß me d’Muetter Chröuchi gseh, wi si derhär chunnt, dem Spycher zuestüüret, di dicken Arme vo sech, für ga zwägz’stelle, was nid a sym Platz isch, d’Ougen uf e Spycher gspitzt. So öppis het Müej, hübbeli z’trappe, so z’mitts us em Wärchet usen und ds Härz under Hochdruckspannung. Aber si nimmt sech zsäme, düüßelet, so guet es geit, dür ds Gras und lost a der Spycherwand. — Überobe wird gredt. — Es isch doch niemer Frömds zueche cho? Der Bäri het der ganz Halbtag nid Lut gä, und d’Buebe sy ja alli däne. Es singerlet:

«Weiß nicht, woher ich kommen bin;

weiß nicht, wohin ich geh,

ob ich ein Waldvöglein bin

oder eine Fee.»

D’Muetter het ihri Schueh i der Hand und setzt hübbeli Fueß für Fueß d’Stägen uuf und lost wider:

«Aber manchmal fühl ich ein Brennen:

möchte so gerne Vater und Mutter kennen.

Kann es nicht sein,

füg ich mich drein.

Bin doch ein schönes goldhaariges Waldfräulein.»

So. — Jitz isch’ guet. Ei Hand am Löubligländer, schlüüft d’Frou Chröuchi wider i d’Schueh, und du yne.

* * *

Ja, me mueß de scho säge: es isch für beidi wohl vil gsi uf ds Mal. Und me begryft, daß es ne d’Sprach verschlage het.

Steit nid ds Röseli da i mene himmelblausydige Röckli, wo-n-ihm blößeli d’Chnöi het möge decke. Bluttfueß. Obenyne blutts. D’Haar läng usgla und volle Blüemeli und Grüens.

D’Muetter steit da und weiß nid, wo’s mit nere-n-use wott. Si het’s nie im Bruuch gha, z’schwöre; aber jitz het si sech gwüß grad müeße Gwalt atue. Und über däm, äbe, vergißt si ds Rede.

Und ds Röseli? — Es het sech a mene Gwächschrume. Meh chan i nid säge.

En Ewigkeit im Zündholzdruckli.

Und du nimmt d’Muetter ds Röseli am Arm, wi mit nere schmidysige Zange. Es nähm gärn syni Arbeitschleider zur Hand. — Nüt isch! — Abe mueß es mit der Büüri. Dir will i der Rank gä, dänkt die, eis für allimal. I ds Tenn übere mueß es mer. Si sölle’s gseh!

«Der Tuusig-Gottswille, Muetter, was weit Dr mit mer? — Muetter, Muetter — nei! — Muetter! I wott ja gwüß nümme, we Dr’s nid gärn heit!»

Si sy scho unden a der Stäge, e Schritt no, und me gseht se vom Huus här. Me ghört se drösche.

«Muetter!»

Uf de Chnöien isch es.

«Muetter!» — Das het se möge. Me rüeft nid vergäbe Muetter. — Nei, er darf’s nid so gseh. Si gschouet’s no einisch, und dür e Chopf schießt nere der Gedanke: Du und e Burefrou! Si chunnt sech undereinisch vor wi ne Chatz, wo nes schöns Vögeli dervo treit, und lat’s la gah. Mit den Ouge wyst si-n-ihm der Wäg ds Stägli uuf, und es wartet nid, bis si befihlt: «Uehe!» Es fäcklet i Spycher und zieht d’Türe hinder sech i ds Schloß. So gleitig isch es no nie vom Sunntig i Wärchtig cho. Was macht si underdesse, d’Muetter? — Chunnt si’s öppe no cho tschuppe? — Nei, si steit dunde, vor em Spycher und luußet, ob bim Huus äne niemer d’Gwundernase vüre strecki. Nei, si drösche byge bage boge, was gisch, was hesch. Daß vori ihri zwöi Meitscheni under der Chuchitüre gstande sy und gluegt hei, het si i der Töubi nid gseh.

Jitz chunnt es abe, d’Züpfen i der Ornig um e Chopf glyret und i Strümpf und Schuehne.

«Wo hesch di Kumedi-Ruschtig?»

«Dobe.»

«Gang reich’s! I wott das nid im Spycher ha.»

Es schlycht ufen und chunnt mit mene zsämegfunggete Bündteli wider abe. Und jitz nimmt’s d’Muetter no einisch bim Arm, fescht, aber nid so ruuch wi vori: «Ghörsch se drösche? — U gsehsch, daß me niene weiß, wo wehre vor Arbeit. U geisch ame helige Wärchtig da uehe ga d’Kunigunde mache... wart nume, dir will i!»

Wi ne verchlopfete Hund louft’s näbe der Frou Chröuchi här, dem Huus zue. Dert git d’Muetter der Komedi-Bündtel dem Liseli: «Gang, trag das zum Schuelmeischter abe!»

«Was söll i säge, wenn er fragt?»

«Nüt. D’Frou Chröuchi schickt’s. Er wird de scho wüsse, was’s gschlage het.»

E große Parisol isch der Bärg ab und drunder ds Liseli mit mene zsämeglyrete Dichtertroum.

Und du fahrt si furt: «U jitz a d’Röndle, dir beide! Enangerenah! Da wird nid pflännet.»

Si gange. Ds Gritli seit nüt, es luegt nume geng so schreeg uf sys arme Gspänli, wo vor-sech-schämen am liebschte hinder ds Huus gieng ga stärbe. Aber da hilft nüt. Es versteckt sys Gsicht, so guet es cha ob allem Dräje. Aber es dräjt der Würbel, so sträng es ma. I sym Chopf geit’s geng no um:

«Möchte so gerne Vater und Mutter kennen.

Kann es nicht sein,

füg ich mich drein.

Bin doch ein schönes goldhaariges Waldfräulein»

derwyle daß d’Röndle stübt und haschplet: gib abe, gib abe, gib abe.

Zwüschen yne luegt der Köbi albeneinisch im verschleikte dür d’Stoubwulken übere. Es geit wi öppe geng. Undenache fallt di schwäri Frucht i d’Wanne, hindenuse stübt der Spreuer dervo. Mit jedem Umdräje vom Würbel chunnt änet der Röndlen e blunde Haarschopf vüre, ufe, abe, ufe, abe. Das isch alles. Wär gsäch d’Träne, wo am Boden i graue Stoubmänteli dervo röllele? Emel jedefalls nid eine, wo mueß luege, daß er mit sym Flegel im Takt blybt.

Der Luft het du bald wider gchehrt, und d’Sunne het der Bode mache z’dampfe, so daß me vo neuem hinder d’Härdöpfel chönne het. Das wär alles rächt und guet gsi; aber für ds Röseli Buumme sy bösi Tage cho. Ja, jitz isch es wider gsi, wi i den erschte Wuche, wo-n-es albe dänkt het: hie blyben i nid lang. Es isch ja wahr, ihm sälber wär nie der Sinn dra cho, welle ga Komedi z’spile. Aber i dene paar Tage, wo-n-es — mit meh oder minder bösem Gwüsse — mitgmacht het, isch ihm e neui Wält ufgange. Es het afa begryffe, daß es no öppis anders git als müehsälig ds Brot usemachen und sech z’todwärche. Wort hätti’s nie keini gfunde derfür, aber gspürt het’s es: d’Poesie het e Momänt i das Läben yne güggelet — e warme guldige Sunneblick —, isch wider im chalte Näbel verschwunden und het’s no ärmer zrückgla, als es vorhär gsi isch. Nid numen isch ds Hunghäfeli verschlage gsi, d’Wäschpi sy jitze grad schwarmswys druff umegraagget.

D’Muetter het’s sit däm Dröschtag gförchtet und derzue gmerkt, daß si keis Oug meh von ihm lat. Z’erscht het es no gmeint gha, es heig sünsch niemer druuf g’achtet gha; aber jitz gspürt es doch alli Ougen uf sech. Es merkt an allergattig Chlynigkeite, daß vo de Tube vornen uf em Gibelschilt bis hindenuse zu de Hüehner im Mischtgrebli alles, was Ate zieht, weiß, was gangen isch. Und wenn scho uf em Joggisbode nid vil verschwätzt wird, vom Dorf ufen isch es cho z’graagge, de Wägschale nah. Und no einisch miech es nid so vil, wüßti nid ds junge Volk vom Joggisbode, daß d’Muetter Chröuchi öppis gseht cho, wo nere nid i Chram passet, daß si eigetlech froh gsi isch über d’Plän vom Schuelmeischter, daß du aber ungsinnet d’Burefrou in ere-n-erwachet isch und ganz unüberleit das Gspinscht verrupft het, und daß me jitz Köbin und Röseli no drümal besser hüetet als vorane. Das alles weiß me. Der Spott luußet hinder der Chlackwand, im Tenn dür d’Fuetterlöcher, ja, er spieglet sech i de Täller und Café-Chacheli, wenn me schwygsam dry abe luegt und zwüschenyne sytligen uf di zwöi schilet, wo sech vor de Lüte keis Wort gäbe.

Der Vatter Sami het nid vil gseit; aber d’Muetter list all Tag us synen Ouge, was er für sich bhaltet: Warum so ga dryfahre? — Hättisch se doch la theatere, so wäre mer druus u dänne! Ganz ohni daß er gfragt hätti, fat d’Muetter alli Bott wider a: «Es reut mi nüt, grad gar nüt. Es ischt eke Läbtig meh gsi vorane, geng nume müeße z’däiche: hesch es ächt jitz i ds Verderbe gä? Jitz isch d’Stube gwüschti. U wäge Köbin... da wett i de gseh, öb Käthi nid ma Meischter gwärde!»

Für Meischter z’wärden über d’Verliebti vo ihrem Eltischte, het pärsee du d’Muetter Chröuchi ds Rüehme für sich müeße bhalte, und ds Röseli bi jeder Glägeheit vernütiget. Nid ihm i ds Gsicht yne, aber di anderen alli hei scho derfür gsorget, daß ihm di Schatzig z’Ohre cho isch.

«Ja, ja, im Ustage gangen i de, u wenn i mueß ga taune, ’s isch mer grad glych», het’s dene Meitscheni gseit, «aber daß d’Muetter jitz o so gar nüt meh uf mer het, wo-n-i mi doch gwüß stelle, so guet i ma! — Lieber gahn i dem Vatter nache, weder däwäg der Gottslohn hie sy u mi la verstüpfe.»

So het’s im Röseli usgseh, wo-n-es am letschte schöne Herbschtsunntig uf em Joggisbode heißt: «Wo isch Röseli?» — Niemer weiß Bscheid. Und wo me wyter suecht und fragt, chunnt me drüber, daß o der Köbi nienen umewäg isch. Da schattet’s über em Joggisbode, gäb wi blau der Himmel uf ds Bärnerland abe luegt. D’Chinder guslet’s z’lache, aber si näme sech wohl in acht. Vatter und Muetter luegen enand mit ründeren Ougen a als im Ordinäri. Beidi frage mit ihrne Blicke, und keis vo beidne weiß Bscheid. D’Muetter förchtet, der Sami chönnti säge: «Lue jitz! I ha dr ja gseit, du hättisch’s sölle la theatere! Jitz hesch es.» Und drum schwygt si und gseht undereinisch hunderttuused Sache, wo sötte gmacht sy und wo me doch sünsch ds ganz Jahr uus nie a mene Sunntigmorge macht.

Se ga sueche? — Aber wo?

Ja, wenn si’s gwüßt hätte! Nid emal ab em Guet hätte si bruucht. Im Wald obe, näbem Brünneli-Acher, isch e Blütti, e großi Brambeerere. Vor em blaue Schatte vo de Tanne z’ringsetum zündte no di alleriletschte rote Wyderöseli. D’Sunne glänzt im Tou uf de Spinnhubbelen und uf de Brambeeribletter. Grad warm isch es. Uf eir Syte, wo ds Bort mit jungem Ufwuchs nidsig geit, gäge ds Bechli abe, gseht me voruse, über ds schöne wyte Bärnland, über gääli und roti Böum, über Matte, wo, wi wyßi Tupfe, ds Veh weidet, i di blaui Wyti. Dert, i der Lücke stande si, Hand i Hand, wi zwöi verloffeni Chinder, luege sech bald i d’Ouge, bald i d’Wyti. D’Wort rünne ne nid vil gleitiger ab de Lippen als dert a der Tanne di lutere Harztröpf us der Wunde. Ds Röseli fahrt sech albeneinisch mit dem Fürtechzopfen über d’Ouge.

«La mi gah», seit es, «es git ja doch nüt druus!»

Und är ghört ganz dütlech druus use, daß es ds Gägeteil meint und daß es ne nume wott ghöre widerrede. — Chönne wär guet. — Er luegt über d’Blütti zrück und lost, ob men emel sicher kei Tritt ghöri. Und du bringt er’s ändlech zsämen und drückt ihm d’Hand feschter derzue: «Muesch nid meine, i zwänge’s scho. Aber i ha’s nid liechter weder du. Du bruuchsch am Änd nume z’warten u di chly z’lyde. Ig — i ha no nie den Alten öppis z’leid gwärchet. Du muescht halt o däiche: wenn e Buur so nes Heimet uf d’Höchi gschaffet het wi der Vatter, so isch ihm nid glych, was d’Ching druus mache. U was e Frou uf eme Burewäse verma, das gsehscht ja a der Muetter!»

«Äbe drum», briegget ds Röseli, «drum la mi doch gah, i weiß ja wohl, daß i nüt nutzes bi. Häb mi doch nid für e Narre!»

Und wider gspürt er, was es von ihm erwartet. Aber dasmal chunnt’s ne no herter a. Er chan ihm doch nid säge, es sygi ne gmachti Büüri! Lang bsinnt er sech. Nume sy Hand seit: «I la notti nid von dr.»

Erscht bi langem chunnt du: «I ha di nid für e Narre. Du weisch es wohl. U wägem nüt oder öppis nutz sy... chascht öppe däiche, daß i nid di erschtbeschti nime. Es isch ja glych, was anger Lüt derzue säge. I mueß de mit dr fahre...»

«Du muesch nid, Köbi!»

«Aber i wott!»

Wolle, jitz luegt’s uuf zue-n-ihm. «Isch dr ärscht?» — «Ja, u das isch. Du chasch mer’s gloube. Grad nume chly Geduld muesch ha!»

«I lyde mi ja gwüß», seit es, «wenn i de o weiß, daß d’mi nid lasch gheie.»

«Das tuen i nid, Röseli!»

Und jitz nimmt er’s an sech, daß es weiß, öb die Arme ’s chönnte la gheie, wenn öppen en andere Luft sötti blase. Du gange si hei, är obe düre, übere Brünneli-Acher, und äs alli Gredi bis a ds Waldbort, und dert wartet’s, bis es gseht, daß si mit dem Köbi aghänkt hei.

«Wo bisch gsi? Mir hei di gsuecht», seit der Vatter. Und währeddäm er seit: «He, im Holz, chly ga luege, was öppe nache wär zum Schla», springt ds Röseli unde düren und vo hinden i ds Huus. — Nid lang nachhär chunnt es mit dem Psalmebuech d’Stägen ab.

«Wo fahrscht o ume?» heißt’s under der Chuchitüre. «Da cha me si aber ga chyschterig brüele na dr!»

«He, z’Predig wott i. Oder isch’s ech öppe nid rächt?»

Si sy du sälbander gangen und under d’Portloube ga sitze, und wil näbe der Orgele keini Aschtlöcher im Bode gsi sy, het der Gerhard Schnüerli nüt von ne chönne gseh.

Vo däm Sunntig ewäg isch d’Muetter Chröuchi no mißtrauischer gsi. Es het ds Röseli afange mängisch dunkt, jitz — jitz mög’s es de nümmen usgstah. No nie i sym Läben isch es sech eso verachtet vorcho. Nei, het es sech geng gseit, wenn’s no ne Müglechkeit gäb, daß öppis druus würd, so ließi’s d’Muetter eifach nid zue, daß alli mi däwäg usgränne. Aber es isch grad gsi, wi wenn es da derdür müeßti, für der Blick uf Köbis Ouge no z’lehre, damit si beidi de einisch enanderen o so verstande wi Sami und Käthi. Und es isch wahr, der einzig Troscht, wo’s jitzen uf em Joggisbode no gfunde het, isch i ds Köbis Ouge gläge. Aber isch er ächt Ma’s gnue, für über di Alte Meischter z’wärde?

Ei Tag het ds Röseli am Brunne ds Milchgschirr gwäsche. Da rüeft’s dem Godi, wo grad vorby geit: «Seh, Godi, reich mer i der Chuchi en andere Ribel, i ha dräckig Schueh anne.»

«Gang sälber, Theaterhäx!» antwortet der Bueb.

D’Muetter isch under der Chuchitür gstanden und het’s ghört. Si reicht e subere Ribel und rüeft der Godi zueche. «Da, sä!» seit si, «bring dä dem Röseli! Und das isch für ds bös Muul, wo d’ ihm aghäicht hesch.» Dermit het der Godi e Chlapf, daß er Ribel, Sunne, Mond und Stärne, alls i eir füürige Schyben inne gseht.

Dem Bueb het dä Chlapf erscht mit der Zyt guet ta, dem Röseli hingäge grad uf der Stell. Di längschti Asprach vo der Muetter hätt ihm nid zügiger chönne bewyse, daß trotz allem d’Frou Chröuchi nüt uf ihns het la cho. Vo Stund a het’s wider a d’Müglechkeit afa gloube, daß sogar uf em Joggisboden e Buresuhn dem Härz ds Wort gönni, wenn scho der Verstand e chly suur luegti derzue.

Ja, und wider, wi scho einisch, het i där brave Frou ds Gwüsse ganz ungsinnet ihri starki, herti Hand bruucht, für öppis i ds G’reis z’bringe. Uf ds Godis gsunde Backe het der Chlapf scho lang versurret gha, wo me ne-n-im ganze Joggisbode-Heimet no gspürt het. Wi wenn d’Muetter dermit dem Röseli so uf nen Art en Anerchennungsbrief usgstellt hätti, het er gwürkt. Nie meh het eis probiert, ds Röseli ufz’zieh.

Es isch scho sträng i Früehlig yne gange, wo einisch ds Gritli und ds Liseli öppis der Muetter nid hei chönne z’Dank machen und du hurti dem Buumme Rösi hei welle d’Schuld gä. D’Frou Chröuchi isch ulydig gsi, und da etwütscht’s nere halt: «Schwygit! Dir beedisame gät nid d’Füetteri für nes Buumme Rösi!» Es het se scho lang gnue gworgget, daß ds Röseli besser als ihri eigete Meitscheni nere het gwüßt ab den Ougen abz’läse.

Daß der Eltischt derby gstanden isch, het si gar nid g’achtet gha. Und drum isch si du am Abe no descht meh überno gsi, wo der Köbi nere ganz gäge sy Gwanheit dür e Chrutgarte nachetrappet. — Was wott er ächt? —

D’Muetter lüpft es Paar Chrisescht, wo si zum Schutz gäge d’Chelti het uf nes Bandeli gleit gha, für z’luege, wi’s da drunder usgseji.

«Eh, was isch jitz o das?» seit si. Der Vatter chunnt vo der Bschüsi här. «Was git’s?»

«Luegit dir nume das», fahrt si furt, «alls volle Stiefmüetterli. Das han i jitz no nid erläbt. Eh, wi chunnt jitz o das?»

Da weiß frylech niemer Bscheid. — Nume si sälber erratet, wohär das chunnt. Aber si bhaltet’s für sich. Gäll, Käthi-Müetti, gäll, hesch se-n-öppe denn gsäjt, wo du vo der Louben abe dem Suhn zuegluegt hesch? Weisch no, z’sälbisch, wo-n-ihm ds Röseli der Öpfel zum Drybyße botte het, weisch no?

Da chunnt der Köbi zuechen und lachet. «Es isch scho mängs errunne, es het’s niemer gsäjt», seit er.

D’Muetter luegt ne-n-a, und es dunkt se, der Gspaßvogel sitz ihm hinder den Ouge.

«Gsäjt u nid gsäjt», antwortet si, «wi me’s nimmt.»

«Es het öppis», meint der Köbi. «Du hesch o nid wellen u doch gsäjt, wo du Röselin hesch us em Graben uehe greicht.»

«Was wottsch mit däm?»

«Ja lue, Muetter, wo me Liebi säjt, errünnt de halt o Liebi!»

«Oha, so han i’s nid gmeint, Bueb!»

«Äbe nid, aber jitz isch’s halt einewäg cho, wi’s het sölle, Muetter, u wenn du doch der Meinig bisch, zwöi Chröucheli gäbte nid d’Füetteri zu me Buummeli, so chönnti me ja derzue tue. Röseli un i wäre scho lang eis.»

«So?»

Und wider, wi allimal, wenn’s uf em Joggisboden um öppis Wichtigs geit, rede di Alte bloß mit den Ouge. «Was meinsch?» sägen afange di vier Stärne zunenand.

Dem Köbi geit’s dasmal z’lang. Er dänkt, zum Neisäge hätte si jitz längschtes Zyt gnue gha, bückt sech, chöhlet es schöns Meieli zsämen und geit dermit dür ds Sträßli uus, wo di Meitscheni zum erschtemal dä Ustage wider Arm in Arm spazieren und singe.

«Sä», seit er zum Röseli, «es wär richtig.»

«Es wird öppe nid sy?» fragt sys Brütli.

«Wohl», seit er, «es ischt errunne!»