Zum Inhalt springen

Etruskischi Zaale

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

Di Etruskische Zaale sind vo de Etrusker bruucht wore. D Notierig vo de Zaale isch s Vorbild vo de Römische Zaale gsii.

Etruskisch etr. Zaiche moderni Zaal
θu 1
maχ 5
śar 10
muvalχ 50
  100

Nöd gsicheret sind Zaalzaiche för 500 und 1000.

Wel s Etruskische kai guet bikannti Verwandti het, cha nöd immer gnau bistimt were, weli Zaal as gmaint isch. D Zaale vo ais bis sechs sind ufem Wörfel vo Tuscania uusgschribe, aber weles Wort weli Zaal maint, cha drususe nöd gschlosse were.

Ahand vo anderne Zügnis chöned d Zaale för ais, zwai, drüü, zwanzg und driissg und dodevo abglaiteti Zaale mit Sicherhait bistimmt were. D Zaale för vier / vierzg und sechs / sechzg müend eventuell de Platz tuusche. För maχ, wo im Lemnische mav luutet, werd wege luwisch mawa "vier" au de Wert vier vorgschlage, dezue passt luutlich d Form muvalχ, wo denn vierzg sii müest.

Zee chönnt au halχ ghaisse ha, för śar werd denn zwölf vorgschlage[1], ciś śar müest denn föfzee und huθzar sechzee maine.

D Zaal för acht gelt as gsicheret, zum ainte well de Monet Oktober uf Etruskisch Xosfer haisst und de achti Högel vo Room de Name Cispius trait. Zaale öber 90 sind nöd öberliferet.

 Ainer     11-19     Dekade 
1  θu    11      10  śar
2  zal    12      20  zaθrum
3  ci    13  ciś śar    30  cealχ
4  huθ    14  huθzar    40  
5  maχ    15      50  muvalχ
6  śa    16      60  śealχ
7  semφ     17  ciem zaθrum    70  semφalχ 
8  cezp    18  eslem zaθrum    80  cezpalχ
 9   nurφ    19   θunem zaθrum     90   

D Zaale 17, 18, und 19 wered bildet nochem Schema "drai/zwai/ais-minus-zwanzg", äänlich wie latiinisch duodeviginti "18" und unodeviginti "19". Nochem gliiche Schema wered im Etruskische auber au d Zaale 27, 28, 29, 37 etc. bildet.

  1. S.A. Iatsemirsky: Etruscan numerals: problems and results of research (2006)