Epameinondas

Dr Epaminondas (* um 418 v. d. Z. z Theebe; † 3. Juli 362 v. d. Z. bi Mantineia), au Epameinondas, altgriech. Ἐπαμεινώνδας, isch e griechische Staatsmaa und Fäldher gsi. Er gältet as dr grösst Staatsmaa vo Theebe und het die sogenannti Schiefi Schlachtornig entwigglet.

Lääbe

Dr Epaminondas isch dr Soon vom Polymnis gsi und us ere Familie cho, wo vornääm aber nid woolhabend gsi isch. E wichdigi Rolle het in sinere Jugend dr Pythagoreer Lysis us Tarent gspiilt, wo us Italie gflüchdet und vom Vater vom Epaminondas ufgnoo worde isch. Dr Lysis isch dr Husleerer vom junge Epaminondas worde und es isch mööglig, ass er uf en en Iifluss im Sinn vo dr pythagoreische Philosophii ghaa het.

Dr Epaminondas het 385 v. d. Z. im ene Hilfskor dient, wo d Thebaner ire Verbündete, de Spartaner, zur Hilf gschiggt häi, für e Fäldzuug gege Mantineia in Arkadie. Er het sim Fründ Pelopidas s Lääbe grettet, au wenn er sälber scho verwundet gsi isch. Wo d Spartaner im Joor 382 die thebanischi Zitadälle Kadmeia bsetzt häi, het sich dr Epaminondas zruggzoge und Filosofii studiert. Er isch 379 an ere Verschwöörig drbii gsi, zum Theebe vo de Spartaner z befreije und isch gege dr Mord am oligarchische Regänt gsi.

371 v. d. Z. isch er zum Böotarch ernennt worde und mä het en mit andere thebanische Abgordnete zum ene Friidenskongräss uf Sparta gschiggt. Wo d Spartaner under em Köönig Kleombrotos I. mit 10'000 spartanische Hoplite und 300 Riter in Böozie iigfalle si, isch s am 6. Juli 371 v. d. Z. in dr Eebeni vo Leuktra zur Schlacht cho. Die thebanischi Armee, wo vom Gorgidas vo Grund uf reformiert worde isch, isch under em Kommando vom Epaminondas gstande. D Thebaner häi 6'000 Hoplite und 1000 Riter ghaa. Dr Epaminondas het do as erste die Schiefi Schlachtornig aagwändet und het dr rächt Flüügel vo dr spartanische Falanx ufgriibe. Die spartanischi Armee het sich druf zruggzooge. 400 vo 700 Vollbürger vo Sparta si in dere Schlacht umchoo. Das isch die ersti Niiderlaag für e spartanischi Armee in ere Fäldschlacht gsi und mit ere het dr Abstiig vo Sparta aagfange.

Vo denn aa häi d Böozier und d Phoker die thebanischi Oberherschaft anerkennt, und au d Ätoler und Lokrer häi sich mit ene verbündet. Dr Epaminondas het dr Staat und d Armee reformiert: zum Bischbil si d Soldate mit lange Sarisse (Spiess) usgrüstet worde, e Bürgerweer isch entstande und Stoossdruppe si iigfüert worde. Theebe isch denn e Hegemonialmacht in Griecheland worde.

370 v. Chrd. Z. isch dr Epaminondas wider zum Böotarch gwelt worde. Er het d Argiver, d Arkadier und d Eleer überreedet, mit iim in Lakonie iizfalle udn isch dur säll Gebiet zooge, wo sit mä sich het chönne erinnere nie e findligi Armee duurechoo isch. Nume Sparta, wo vom Agesilaos II. verdäidigt worde isch, het dr Epaminondas nit chönne eroobere.

D Arkadier und d Messenier, wo wider unabhängig worde si, häi sich zum ene Staat zämmegschlosse, zum de Spartaner chönne Paroli biete. Wo dr Epaminondas zrugg uf Theebe cho isch häi en d Radikaldemokrate aaklagt, ass er si Amtszit öigemächdig verlengeret häig und häi em mit dr Doodesstroof bedroot. Won er aber d Erfolg vo sim Fäldzug verzelt het, het s Gricht sich ufglööst ooni überhaupt abzstimme.

Er isch wider Böotarch worde und isch im Jahr 369 v. d. Z. no äinisch in dr Peloponnes iigfalle. Sini Gegner häi s fertig brocht, ass er si Boste verloore het und er isch denn en äifache Soldat in dr thebanische Armee gsi, wo in Thessalie umezooge isch. Won er die Armee vor dr vollständige Vernichdig het chönne rette, isch er wider zum Fäldher ernennt worde.

Im Joor 367 isch Theebe au vom Perserriich as die vorherrschendi griechischi Macht anerkennt worde. Vo 365 aa het dr Epaminondas brobiert, d Thebaner drzue z überreede, e gwaltigi Flotte z baue und eso au Athen uszstäche. Die Flotte isch scho grooss gnueg gsi, ass 364 v. d. Z. Byzantion, Chios und Rhodos vo Athen abgfalle si.

Wo d Arkadier vo Theebe abgfalle si, het er im Summer 362 v. d. Z. e vierte Fäldzug uf e Peloponnes gmacht. Er isch bis uf d Agora in Sparta cho, isch denn aber zrugggschlaage worde. Bi Mantinea (10 km nördlig vom hütige Tripolis) isch s zun ere Schlacht choo. D Thebaner si 33'000 Maa stark gsi und iiri Gegner, wo d Spartaner, d Athener, d Arkader und d Mantineer drzueghöört häi, häi en Armee vo 22'000 Maa ghaa. D Thebaner häi d Schlacht gwunne, aber dr Epaminondas isch döödlig verwundet worde und am 3. Juli 362 v. d. Z. gstorbe und uf em Schlachtfäld begraabe worde. Noch em Dood vom Epaminondas het d Theebe si Machtstellig in Griecheland nüm chönne verdäidige.

Dr Cornelius Nepos het e churzi Biografii vom Epaminondas verfasst. D Dobbelbiografii vom Epaminondas und vom Scipio, wo dr Plutarch an dr Aafang vo sinere Bioi paralleloi gstellt het, isch verloore gange.

Litratuur

Simon Hornblower: The Greek World 479–323 BC, 3. Aufl., London und New York 2002.

Weblingg

Commons: Epaminondas – Sammlig vo Multimediadateie

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Epameinondas“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.