«Dr Gizchraage» vom Molière

Date vom Drama
Hoochdütsche Ditel:	Der Geizige
Originalditel:	L'Avare ou l’École du mensonge
Gattig:	Komödie
Originalsprooch:	Franzöösisch
Autor:	Molière
Erschiinigsjoor:	1682 (in „Œuvres“)
Uruffüerig:	9. Septämber 1668
Ort vo dr Uruffüerig:	Bariis, Palais Royal
Ort und Zit vo dr Handlig:	Paris, in dr Middi vom 17. Joorhundert
Persone
Harpagon, dr Vater vo dr Cléante und vo dr Élise, verliebt in d Mariane und si Golddrückli Cléante, si Soon Elise, si Dochder Valère, dr Elise iire Liebhaaber Mariane, dr Cléante iire Gliebte, wo au dr Harpagon in sä verliebt isch Anselme, dr Vater vom Valère und dr Mariane Frosine, e Hürootsvermiddlere Simon, e Makler, e Gäldvermiddler Jacques, im Harpagon si Choch und Kutscher Frau Claude, im Harpagon si Hushältere La Flèche, im Cléante si Diener Brindavoine, im Harpagon si Lakai La Merluche, im Harpagon si Lakai E Bolizeibeamte und si Schriiber

Dr Gizchraage (Originaltitel: L'Avare ou l'École du mensonge, hoochdütsch Der Geizige, früener au Der Geizhals) isch e Komödie vom Molière in fümf Akt und in Prosaform. S Stück isch am 9. Septämber 1668 im Théâtre du Palais Royal urufgfüert worde. Dr Molière het sich bim Verfasse in gröössere Srück bi dr Komödie Aulularia vom römische Dichder Plautus bedient.

S Stück macht sich lustig über e Tüp vom e Bürger, wo riich worde aber ängstirnig und gizig bliibe isch und sini Chinder wo s Lääbe wäi gniesse fast verstickt.

Dr Inhalt

Dr Harpagon het im Gaarde e Gälddruckli mit 10'000 Goldécus vergraabe und het Angst, ass si em gstoole wurd. Er will d Mariane hüroote, wo in Cléante verliebt isch und will, ass d Élise dr alti Anselme und dr Cléante e Witwe sölle hüroote. Das gfallt de junge Lüt aber gar nid. Dr Cléante brucht dringend 15'000 Francs und e Vermiddler findet für en öbber, won em s Gäld wurd vertleene, aber nume zu Wuecherzinse. Wo dr Cléante uusefindet, ass dä Wuecherer si Vater isch, git s Händel. D Hürootsvermiddlere Frosine säit im Harpagon, ass d Mariane sich scho wurd druf fröije iin z hüroote. Wo si für iiri Vermiddlig will zaalt wärde, findet dr Harpagon en Usreed. Dr Harpagon verlangt vo sine Diener d Hushaltsusgoobe z verchliinere, dr Valère understützt en drbii und es git Händel. Dr Maître Jacques bechunnt Schleeg über und will sich rääche. D Frosine bringt d Mariane in s Huus, und dere gfallt dr Harpagon aber überhaupt nid. Denn chunnt dr Cléante drzue und nimmt e Ring vom Finger vo sim Vater und git en dr Mariane. Wo dr Harpagon denn merkt, ass si Soon in d Marian verliebt isch, duet er drgliiche, wie wenn er uf sä wurd verzichte. Wo dr Cléante aber verzellt, wie verliebt er isch, wird er wüetig und si fönge wider afo händle. La Flèche stiilt im Harpagon si Gälddruckli und zäigt s em Cléante. Dr Harpagon zäigt dr Diebstaal aa, und dr Maître Jacques rächt sich am Valère und behauptet, dä häig s Gäld gstoole. Dr Valère verzelt, ass er mit dr Élise häimlig verlobt sig, und dr Harpagon wird wüetig. Wo dr Anselme, wo d Élise hätt sölle hüroote drzue chunnt und ghöört, was dr Valère verzellt, merkt er ass dr Valère und d Mariane sini Chinder si, won er für dood ghalte het. Schliesslig darf dr Cléante d Mariane hüroote und dr Valère d Élise. Dr Harpagon blibt mit sim Gäld elläi.

Litratuur

Katrin Eberle: Plautus' "Aulularia" in Frankreich. Gunther Narr, Tübingen 2006 ISBN 3823362194 (in google books online) Zugl. Diss. phil. Albert-Ludwigs-Universität 2004 (Molière: S. 122 - 140)
Edgar Neis: Molière: "Der Geizige"; Der eingebildete Kranke; Der Menschenfeind. Königs Erläuterungen, 291/291a. C. Bange Verlag, Hollfeld 1973, 1979 ISBN 3804401732
Max J. Wolff: Moliere. Der Dichter und sein Werk. 2., neub. Auflage. C. H. Beck, München 1923 (zuerst 1910)
Walther Küchler: Molière. Teubner, Leipzig 1929
Joseph Gregor: Weltgeschichte des Theaters. Phaidon, Zürich 1933
Josef Hofmiller: Franzosen. Karl Rauch, Leipzig 1938; wieder Albert Langen, München 1995 (seitdem mehrere Reprints)

Weblink

Digitalisierte Volltext vo Der Geizige bi Zeno.org, dütschi Übersetzig.

Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Der_Geizige“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.